فستیوال فیلم مستند عفو بین‌الملل در باره خرید و فروش اسلحه

دویچه‌وله: بخش فرهنگی سازمان عفو بین‌الملل سوئد قرار است فستیوال فیلمی را برگزار کند. در کجا و چه موقع؟

ناهید هامرهلم: فستیوال فیلم سازمان عفو بین‌الملل از روز دوشنبه، ۲۰ اکتبر، در استکهلم آغاز می‌شود و تا ۲۴ اکتبر در جریان است. در این برنامه ما ۲۰ فیلم مستند نشان می‌دهیم و یک سمینار بین‌المللی برگزار می‌کنیم.

بخش فرهنگی عفو بین‌الملل سوئد الان چند سالی ا‌ست که فستیوال فیلم برگزار می‌کند و هر سال در رابطه با یک موضوع خاص. امسال موضوع این فستیوال چه خواهد بود؟

امسال موضوع اصلی فستیوال فیلم در واقع همان کمپین بزرگ عفو بین‌الملل است. هرساله بیشتر از ۲۲ میلیارد دلار صرف هزینه‌های نظامی در آسیا، خاورمیانه، آمریکای لاتین و آفریقا می‌شود. طبق گزارش “سیپری“ که سازمانی بین‌المللی و پژوهشی در زمینه صلح در استکهلم است، بزرگترین کشورهای صادرکننده‌ی اسلحه موسوم به جی ۸ که شامل فرانسه، ژاپن، ایتالیا، کانادا، روسیه، آلمان، آمریکا و بریتانیای بزرگ هستند، جزو صادرکنندگان اصلی سلاح‌های نظامی هستند. متاسفانه سلاح‌ها به فقیرترین کشورهای جهان که درگیر جدال‌های داخلی فراوان هستند، مثل کلمبیا، کنگو، فیلیپین، سودان و نظایر آن صادر می‌شود. بسیار قابل توجه است که چندماه پیش فیلمی از طریق فرستنده Arte فرانسه همراه با سازمان عفو بین‌الملل ساخته شده است که آخرین اطلاعات راجع به کشورهایی که فروشنده‌ اسلحه هستند و خریداران اصلی اسلحه در این فیلم مستند بیان می‌شود که گفته می‌شود یکی از کشورهای اصلی خریدار اسلحه ایران است.

ایران تا چه حد در این بین مطرح است؟

ایران در آن میان بسیار مطرح است، به خاطر اینکه همان طور که گفتم این آخرین فیلمی که بیرون آمده و فیلمی مستند است و آخرین گزارش‌ها را به دست می‌دهد، بسیاری از کشورها را معرفی می‌کند، از جمله کشورهایی را که فروش اسلحه به آنها زیاد صورت می‌گیرد. یکی از این کشورها ایران است.

شما الان از یک فیلم مستند نام بردید و گفتید در مجموع ۲۰ فیلم به نمایش درمی‌آید.

یک فیلم مستند نمایش داده می‌شود. این فیلم به فارسی «فروش اسلحه و منافع دولت‌ها از آن» نام دارد. ما یک فیلم دیگر را هم در روز چهارشنبه (۲۲ اکتبر) ساعت یک بعدازظهر نشان می‌دهیم که آن هم در ارتباط با کشورهای جی ۸ است که به کشورهای اسلامی مثل عربستان سعودی، پاکستان، افغانستان و ایران تا چه میزان سلاح صادر می‌‌کنند.

فیلم‌های داستانی هم در فستیوال شما نمایش داده می‌شود؟

نه. ما تمام فیلم‌هایمان مستند هستند. چون کلا کارهایی که گروه فرهنگی سوئد می‌کند، کارهای پژوهشی‌ هستند. در نتیجه فیلم‌هایی هم که پخش می‌کند فیلم‌های پژوهشی، تحقیقاتی و مستند است.

آیا عفو بین‌الملل یک پروژه نداشت که بخواهد با فیلم‌های داستانی هم تاثیرگذاری کند و فرهنگ حقوق بشر را گسترش دهد؟

دقیقا همینطور است. یک پروژه‌ی بین‌المللی هم هست. منتها ما در گروه فرهنگی عفو بین‌الملل سوئد کار اصلی خودمان را بیشتر روی جوان‌ها تمرکز داده‌ایم. آن هم به خاطر این که باور گروه فرهنگی سازمان عفو بین‌الملل سوئد این است که نیروی جوان‌ها و کاری که جوان‌ها می‌توانند بکنند، برای آینده‌ی بشریت خیلی خیلی مهم است. در نتیجه ما تمام جوان‌های سوئدی را که دبیرستان و دانشگاه می‌روند، به طور رایگان دعوت می‌کنیم که همراه دبیران خودشان بیایند و این فیلم‌ها را ببینند، بعد بروند کار تحقیقاتی بکنند. ما بعد کار تحقیقاتی آنها را مورد بررسی قرار می‌دهیم و به بهترین کاری که ارائه شده جایزه‌ی عفو بین‌الملل اعطا می‌شود. در کشورهای دیگر عفو بین‌الملل به شکل‌های متفاوت کار می‌کند، که ممکن است این جایزه به یک هنرمند خاص داده بشود. منتها در سوئد ما این جایزه را به جوان‌ها می‌دهیم که کارهایی در زمینه‌ی حقوق بشر بکنند.

از این فستیوال چه گروه‌ها یا سازمان‌هایی حمایت کرده‌اند؟

در لیست حمایت‌کنندگان ‌شاید حدود ۶۰ نام از سراسر دنیا باشد که از ما حمایت کرده‌اند. از جمله همین سازمان “سیپری“ را می‌توانم نام ببرم، و نیز باید از سازمان ملل متحد نام ببرم. بسیاری از شرکت‌ها که در ارتباط با فیلم‌های مستند کار می‌کنند، از فستیوال حمایت کرده‌اند. بسیاری از کارگردان‌هایی که در ارتباط با مسایل حقوق بشر کار کرده و فیلم ساخته‌اند، حمایت می‌کنند و کلا لیستی طولانی داریم که خوشبختانه هر سال دارد افزایش پیدا می‌کند. بخصوص که ما از این فستیوال فیلم هیچ درآمدی کسب نمی‌کنیم. این فستیوال کاملا رایگان است و در درجه‌ی اول برای آموزش جوانان. متاسفانه الان شرکت‌های تبلیغاتی فراوانی در سراسر دنیا هستند که فیلم‌های کامپیوتری اکشن می‌سازند و اینها در سطح وسیعی پخش می‌شود و اکثر جوان‌های ما شب و روز پای کامپیوتر می‌نشینند و بازی‌های اکشن می‌کنند، همدیگر را توی این فیلم‌‌ـ بازی‌ها می‌کشند، تهدید می‌کنند و این را چون به‌عنوان بازی تلقی می‌کنند، خب مسلما خنده هم می‌کنند و برایشان جالب است. ولی وقتی که متوجه می‌شوند واقعیت این مسایل را، واقعیتی که پشت این قضایا قرار دارد چه هست، این به آنها کمک می‌کند تا متوجه شوند که تمام بازی‌هایی که در اختیارشان گذاشته می‌شود، بازی‌هایی که همراه با تهدیدکردن و کشتار جمعی همدیگر است، در حقیقت همان سیاستی‌ست که اعمال می‌شود و پیامدش چنین است. برای نمونه در حال حاضر وضعیت دارفور یکی از اسفناک‌ترین وضعیت‌هایی‌ست که در جهان وجود دارد. دست هر بچه‌ای در دارفو یک اسلحه است. این بازی‌ها به نوعی به آنجا هم ختم می‌شود که برای ما تمام این چیزها عادی تلقی می‌شود. یعنی وقتی ذهن آدم به چیزی عادت می‌کند، آن چیز عادی می‌شود. مثل کشتن همدیگر، مثل تهدید همدیگر! برای همین است که متاسفانه با این که سازمان‌های حقوق بشری تلاش فراوان می‌کنند تا نشان دهند که چه اندازه نقض حقوق بشر جاری است، ولی از آن طرف هرسال هم دارد بر فروش اسلحه افزوده می‌شود. وقتی ما این پارامترها را کنار همدیگر قرار می‌دهیم، متوجه می‌شویم که اینها از راه‌های مختلف کار می‌کنند، از جمله این که بازی‌های اکشن کامپیوتری را ترویج می‌کنند.