«فعلا وضع خوبی نداریم» <br> گپی با حسن روشن درباره فوتبال ایران بعد از انقلاب

دویچه وله: اگر فوتبال باشگاهی ایران را در طول ۳۱ سال گذشته، پس از انقلاب ایران، مورد ارزیابی قرار بدهید، کلا به چه نتیجه‏ای می‏رسید؟

حسن روشن: بعد از انقلاب و در فرصت کمی که از انقلاب می‏گذشت، نمی‏توانستیم فوتبال را آن‏طور که باید و شاید ادامه بدهیم. پس از آن هم جنگ تحمیلی آمد و هشت سال با مشکلات جنگ درگیر بودیم. الان هم، به قول خودمان در داخل کشور، در حال پیشرفت هستیم. ولی هنوز به مرحله‏ای که باید و شاید و لیگ حرفه‏ای که باید داشته باشیم، نرسیده‏ایم. فقط اسماً حرفه‌ای هستیم. انشالله با تدابیری که مسئولان درنظر دارند، بتوانند این مساله را طوری انجام بدهند که فدراسیون فوتبال آسیا و همچنین فیفا از ما راضی باشند.

از خاطرات خودتان در مورد وضعیت فوتبال باشگاه‏های ایران در سال‏های نخست پس از انقلاب، برای‏مان تعریف کنید.

وقتی انقلاب صورت گرفت، ما که در ورزش هستیم باید می‏پذیرفتیم که انقلابی هم در ورزش اتفاق افتاده است و نمی‏توانستیم انتظار داشته باشیم که حتما روندی که پیش از انقلاب برای ورزش وجود داشت، ادامه پیدا کند. ولی به هرحال تلاش‏هایی صورت گرفت و مسابقاتی برگزار شد. در آن زمان انسجام مملکتی‏ای برای ورزش نبود و این مسابقات در استان‏ها انجام می‏شد و در تهران به صورت قهرمانی تهران سازماندهی شده بود. پیش از جنگ حتی تیم ملی تشکیل شد و من نیز عضو تیم بودم. یک بار هم به کویت برای شرکت در بازی‏های جام ملت‏ها رفتیم. پیش از بازی با کویت که مسابقه‏ی نیمه‌نهایی بود، جنگ شروع شد و به ما خبر دادند که برادر من شهید شده است. تیم اصلا از هم پاشید و نمی‏خواست در مسابقه شرکت کند، ولی از نظر قانونی باید این کار را می‏کرد. من از تیم جدا شدم و به ایران برگشتم. به هرحال تیم کارش را انجام داد و به مقام سومی رسیدیم و تیم از راه زمینی به ایران بازگشت. بعد از آن دیگر به خاطر جنگی که داشتیم، فوتبال نمی‏توانست از نظر ورزشی حرف اول را بزند. ولی با این حال در تهران و شهرستان‏ها و استان‏ها این مسایل جداگانه برگزار می‏شد که می‏توانست ثباتی ایجاد کند که فوتبال ما از بین نرود و ما هم باید قبول می‏کردیم که به این صورت ادامه پیدا کند.

تفکرات برگزاری یک لیگ فوتبال سراسری، پس از جام تخت جمشید، از چه زمانی، دوباره در ایران زنده شد؟

یکی دو سال بعد از جنگ، خیلی جدی به این مسایل فکر کردند و برنامه‏ریزی شد. تا این که آقای صفایی فراهانی به عنوان رییس فدراسیون آمدند و با فشاری که فدراسیون فوتبال آسیا و فیفا آورد، ما شروع کردیم به این که بتوانیم لیگ حرفه‏ای برگزار کنیم. الان حدود ۱۰ سالی هست که این مساله در ایران پیاده شده. ولی متاسفانه مسایلی در ایران داریم و به خاطر حاشیه‏هایی که در فوتبال داشتیم و داریم، الان در حال ایجاد تغییراتی هستند و کمیته‏هایی از نظر منشور اخلاقی، کمیته‏ی انضباطی و… تشکیل شده‏اند. امیدواریم روز به روز بهتر شود، اما فعلا وضع خوبی نداریم.

در ابتدای برگزاری مجدد لیگ سراسری در فوتبال ایران، کارشناسان و فوتبال‏دوستان یاد‏شان هست که پول آن‏چنانی در سطح باشگاه‏های فوتبال ایران موجود نبود. اما الان پس از گذشت ۱۰ سال، در حالی که پول و سرمایه‏ی زیادی در سطح باشگاهی به قول معروف ریخته، هزینه‏ها خیلی بالا رفته و درآمد بازیکنان و مربی‏های داخلی و خارجی به استاندارد حداقل بوندس لیگای دو آلمان نیز رسیده است، بسیاری از کارشناسان معتقدند که فوتبال ایران رشد ناسالمی را داشته و کیفیت فوتبال اصلا رشد نکرده و برعکس نزول کرده است. نظر شما در این باره چیست؟

ناسالم از نظر مادی، ممکن است باشد. ولیکن از نظر بازی و آرایش تیمی و لیگ، به آن صورت ناسالمی نداریم. اما پولی که بی‏رویه در فوتبال ایران ریخته شد و کنترل نمی‏شود، مشکلاتی به وجود آورده است.

به مساله‏ی منشور اخلاقی در فوتبال ایران اشاره کردید؛ از دیدگاه فوتبال بین‏المللی این نکته‏ی فوق‏العاده عجیب و غریبی است که ارگانی خود را به فدراسیون فوتبال ایران چسبانده و به مو، ریش و سبیل فوتبالیست‏ها می‌پردازد. این منشور اخلاقی هم یکی از پدیده‏های عجیب ۳۱ سال اخیر فوتبال ایران و جهان بوده است. نظرتان در این باره چیست؟

منشور اخلاقی در فیفا جایگاهی ندارد. ولی ما در کشوری اسلامی زندگی می‏کنیم و می‏توانیم برای خودمان فاکتوری به نام منشور اخلاقی باز کنیم. امیدوارم آن‏هایی که قرار است این کار را برای درست شدن فوتبال ایران انجام بدهند، خودشان اخلاق آن‏چنانی داشته باشند.

باشگاه استیل آذین تهران هم یکی از پدیده‏های جالب فوتبال باشگاهی ایران در گذشته‏ی نزدیک به‏شمار می‏رود. این باشگاه با دارایی شخصی حسین هدایتی اداره می‏شود و بسیاری از ملی‏پوشان سابق و چهره‏های برجسته‏ی فوتبال ایران، مانند مهدوی‏کیا، زندی، کعبی، شاپورزاده و علی کریمی را به خدمت گرفته است. این نوع سرمایه‏گذاری‏ها را چگونه می‏بینید؟

استیل آذین یک باشگاه خصوصی است و می‏تواند تصمیم بگیرد که بازیکنان را به این مبالغ بخرد، به ایران بازگرداند و آنان را به این شکل جمع کند. ولی در اصل کمکی به فوتبال ایران نکرده است. من فکر می‏کنم اگر ما بخواهیم با این کارها خودمان را مطرح کنیم و تیم‏مان را قهرمان کنیم، ولی پشت‏بندش هم بسازیم، خوب است. اما اگر بخواهیم فقط در حد ادا و اطوار این کارها را بکنیم، برای فوتبال ایران خوب نیست.

از دیدگاه شما، مهم‏ترین اتفاقات و لحظاتی که فوتبال ایران در طول دوران ۳۱ سال پس از انقلاب داشته است، چه بوده است؟

قهرمانی ایران در بازی‏های آسیایی ۹۰ با آقای پروین و بازی‏های آسیایی ۹۸ با آقای پورحیدری. منتها ما باید به فکر ساختن ساختاری باشیم که مانند قبل از انقلاب، حداقل تیم‏های جوانان و نوجوانان‏ ما قهرمان آسیا باشند و خود این می‏تواند تیمی را بسازد که ما دیگر دغدغه‏ای را که الان برای تیم ملی داریم، نداشته باشیم.

به نظر شما، کدام فدراسیون‏ها در دوران پس از انقلاب، روی‏هم رفته، عمل‏کرد موفقی داشته‏اند؟

به نظر من، بزرگ‏ترین کاری که در فدراسیون‏ها شده؛ آقای مصطفوی خیلی زحمت کشید و با بودجه‏ی کمی که داشت توانست تیم را راهی جام جهانی بکند، ولی بزرگ‏ترین اتفاق فوتبال ایران در زمان آقای صفایی فراهانی روی داد که کمپی برای تیم ملی تشکیل شد که الان آبروی فوتبال ایران است و ادامه‏ی آن دوره با محمد دادکان که ایشان هم خیلی زحمت کشید و باز هم توانستند تیم را به جام جهانی ببرند. اما بعد از آن، ما دیگر موفقیتی به آن صورت نداشتیم؛ چون راه جدا شده بود. امیدوارم بتوانیم به مقام‌هایی که در گذشته داشتیم دوباره دست یابیم.

مصاحبه‌گر: فرید اشرفیان

تحریریه: شهرام احدی