لیبی؛ آوارگی۲۵۰ هزار تن و ادامهی رایزنیهای بینالمللی
۱۳۸۹ اسفند ۲۰, جمعهبنا بر اعلام یکی از نهادهای وابسته به سازمان ملل، از اواسط ماه فوریه و همزمان با آغاز اعتراضهای مردمی در لیبی، حدود ۲۵۰ هزار تن از مردم این کشور از محل سکونت خود گریختهاند. به گفتهی یک سخنگوی دفتر هماهنگی امور انساندوستانهی سازمان ملل در نیویورک، ۱۳۷ هزار و ۴۰۰ نفر به سمت تونس رفته و خود را به مناطق امن رساندهاند؛ ۱۰۷ هزار و ۵۰۰ تن راهی مصر شدهاند؛ ۵ هزار و ۴۰۰ تن به الجزایر گریختهاند و ۲ هزار و ۲۰۰ نفر نیز به نیجریه پناه بردهاند.
به گفتهی این نمایندهی سازمان ملل، حدود سهچهارم از مردم لیبی دسترسی به کمکهای انساندوستانه ندارند و تنگناهای موجود بر سر راه کمکهای پزشکی به نیازمندان، نگران کننده است.
در این میان، مشاور امنیتی رئیس جمهوری آمریکا از تصمیم کشورش برای ارساس امدادگران به شرق لیبی خبر میدهد. این منطقه در اختیار مخالفان دولت است. به گفتهی تام دانیلن، ایالات متحده حتا آماده است دیپلماتهایی را برای گفتوگو با انقلابیون به لیبی بفرستد.
امدادگران میتوانند از راههای هوایی یا زمینی، و اقلام کمکی نیز میتوانند از طریق شهر بندری بنغازی به مناطق مورد نظر منتقل شوند. بنغازی، دومین شهر بزرگ لیبی، از آغاز ناآرامیها به اختیار مخالفان حکومت درآمد.
عملیات نظامی، آری یا خیر؟
مشاور اوباما در سخنان خود در واشنگتن تأکید کرد که عملیات امدادرسانی به لیبی «نباید به هیچ وجه بهعنوان عملیاتی نظامی برشمرده شود.» هیلاری کلینتون، وزیر امور خارجهی دولت اوباما، نیز پیشتر اعلام کرده بود که شرایط بینالمللی برای عملیات نظامی یکجانبهی ایالات متحده در لیبی مناسب نیست.
حملهی نظامی یا ایجاد منطقهی پرواز ممنوع بر فراز لیبی از گزینههایی هستند که در روزهای اخیر برای مقابله با رژیم قذافی در عرصهی بینالمللی مطرح بودهاند. کشورهای حوزهی خلیج فارس از اتحادیهی عرب خواستند تا برای پایان خشونتها در لیبی پادرمیانی کند. شورای همکاری کشورهای عرب حوزهی خلیج فارس، ایجاد منطقهی پرواز ممنوع در لیبی برای محافظت از غیر نظامیان را پیشنیاز رسیدن به این هدف دانست. وزیران خارجهی شش عضو این شورا – عربستان، امارات متحدهی عربی، بحرین، کویت، عمان و قطر – در نشست خود در ریاض همچنین ادامهی حکومت معمر قذافی در لیبی را غیر قانونی خواندند.
اتحادیهی آفریقا در مقابل مخالف هر گونه اقدام نظامی از خارج علیه رژیم لیبیست. کمیسر امنیتی این اتحادیه در نشست سران اتحادیه در آدیس آبابا اعلام کرد که اتحادیهی آفریقا در قبال «یکپارچگی و تمامیت ارضی لیبی» احساس مسئولیت میکند.
درخواست کمک شورای انقلابیون
نیروهای وفادار به معمر قذافی در روزهای اخیر بارها مواضع مخالفان در شرق لیبی را مورد حملهی هوایی قرار دادهاند. خبرگزاریها از چربش تدریجی قدرت هواداران قذافی بر توان مخالفان خبر میدهند. به گفتهی مصطفی عبدلجلیل، رئیس شورای ملی مخالفان، نیروی هوایی قذافی ممکن است مردم لیبی را «نابود» کند. او میگوید: «ما از روز اول خواستار ممنوعیت پرواز بر فراز لیبی شدیم». عبدالجلیل خواستار سلاح برای مخالفان و کمکهای انساندوستانه برای مردم شهرهایی شد که تحت کنترل نیروهای قذافی هستند.
در سوی دیگر، سیفالاسلام قذافی از ادامهی حملات خبر داد. پسر دیکتاتور لیبی در جمع هواداران حکومت در طرابلس و خطاب به نیروهایی که به سوی بنغازی پیشروی میکنند، پیغام داد: «ما میآییم».
سران کشورهای اتحادیهی اروپا امروز جمعه (۱۱ مارس/ ۲۰ اسفند) در بروکسل تشکیل جلسه میدهند تا در مورد اوضاع لیبی مشورت کنند. دیوید کامرون و نیکولا سارکوزی، نخستوزیر انگلستان و رئیس جمهوری فرانسه، در آستانهی این نشست، در نامهای خطاب به رئیس اتحادیهی اروپا و سران کشورهای عضو، خواستار برکناری قذافی و رسمیتدادن به مخالفان بهعنوان طرف گفتوگوهای سیاسی شدند.