مجلس طرح فعالیت احزاب را برای سه ماه مسکوت گذاشت

نمایندگان مجلس در روز یک‌شنبه (۲۹ تیر/۲۰ ژوئیه) با ۱۳۲ رای موافق، ۵۷ رای مخالف و ۹ رای ممتنع ۲۱۶ نماینده حاضر در جلسه، با مسکوت ماندن این طرح به مدت سه ماه موافقت کردند "تا کمیسیون شوراها و امور داخلی کشور به عنوان کمیسیون تخصصی برخی ابهامات و اشکالات" را اصلاح و برطرف کند.

غلامرضا نوری قزلچه، نماینده بستان‌آباد پیرامون مسکوت ماندن این طرح گفت: « با توجه به بررسی‌های یکی دو هفته اخیر در مورد طرح نحوه فعالیت احزاب و گروه‌های سیاسی این گونه به نظر می‌رسد که نیاز به اصلاحات اساسی وجود دارد.»

نمایندگان مجلس در روزهای یکشنبه و سه‌شنبه ( ۲۲ و ۲۴ تیرماه) بخش‌هایی از این طرح را تصویب کرده بودند. این طرح در شکل کنونی آن نه تنها امکان فعالیت سیاسی از کسانی را سلب می‌کند که در جمهوری اسلامی "محارب" و "ضدانقلاب" نامیده می‌شوند، بلکه راه را برای فعالیت حزبی نیروهای اصلاح‌طلب نیز مسدود یا دست‌کم شدیداً دشوار می‌سازد.

در این طرح شرایط تاسیس حزب و عضویت در آن "اعتقاد و التزام عملی به قانون اساسی و ولایت مطلقه فقیه" قید شده و اعضای "گروهک‌های محارب و ضد انقلاب به تشخیص مراجع ذیصلاح" حق تاسیس حزب یا عضویت در آن را ندارند.

بنا به ماده پنج این طرح نیز محکومان به "جرایم ضد امنیتی داخلی و خارجی"، کسانی که به موجب احکام قطعی دادگاه‌ها از حقوق اجتماعی محروم شده‌اند و اعضای احزاب منحل شده توسط دادگاه که در زمان انحلال، عضو موثر بوده‌اند از تاسیس حزب و یا عضویت در گروه‌های سیاسی محروم‌اند. به گفته منتقدان این بند در برگیرنده هزاران فعال سیاسی در ایران می‌شود.

نوری قزلچه انتقادات مکرر به این طرح را از جمله دلایل مسکوت گذاشتن آن دانست. وی افزود: « اشارات مکرر همکاران به ایرادات این طرح و تقاضاهای حذف مواردی از طرح و همچنین ارجاعات به کمیسیون از جمله دلایلی است که نشان می دهد این طرح باید برای مدتی مسکوت بماند.»

جلوگیری از گسترش اختلافات

به گفته آگاهان سیاسی ابعاد اختلافات و انتقادات آن‌چنان گسترده بوده که نمایندگان به جای تغییر یا اصلاح بندهایی از آن ترجیح داده‌اند که کل طرح را فعلاً مسکوت گذارند.

تنظیم این طرح پیشتر نیز بدون نظر کارشناسان، گروه‌ها و احزاب سیاسی در ایران صورت گرفته بود.

نماینده بستان‌آباد گفت: «این طرح زمانی مورد بررسی قرار گرفت که معاونت سیاسی وزارت کشور غیرفعال بوده و نظرات مشارکتی احزاب اخذ نشده است.»

گفته می‌شود که دولت روحانی نیز سرگرم تنظیم لایحه‌ای در همین زمینه است که برخی از مواد آن با طرح مجلس هم‌خوانی ندارد. حال مجلس اعتراف می‌کند که بهتر است طرحی جامع پیرامون تاسیس و فعالیت احزاب تصویب شود.

جبار کوچکی‌نژاد، نماینده رشت در مخالفت با مسکوت ماندن این طرح گفت: «همکارانی که در مجلس هشتم حضور داشته‌اند بخاطر دارند که این طرح چندین ماه در کمیسیون شوراها مورد بررسی قرار گرفت و در مدت دو سال که از عمر مجلس نهم می گذرد روی این طرح کارهای کارشناسی دقیقی انجام شده است و همانطور که سخنگوی کمیسیون شوراها اعلام کرد احزاب را دعوت کردند و نمایندگان احزاب در مورد آن نظر دادند.»

کوچکی‌نژاد ضمن انتقاد از روند کار مجلس گفت: « مدت دو هفته است که این طرح وقت مجلس را گرفته و همکاران نظرات خود را ارائه کرده‌اند. احزاب منتظرند که فرایند تصویب طرح تسریع شود ضمن اینکه این طرح باید مراحلی همچون تایید شورای نگهبان را هم طی کند.»

به گفته منتقدان در صورتی که طرح نحوه فعالیت احزاب و گروه‌ها در شکل کنونی آن به تصویب نهایی رسد، کارکرد و حضور احزاب در ایران جنبه "نمایشی و فرمایشی" خواهد داشت و شمار کثیری از فعالان سیاسی کنونی کشور از صحنه رقابت‌ها حذف می‌شوند.