مخالفت محمود عباس با پیشنهاد گروه چهارگانه خاورمیانه

پیشنهاد شروع دور جدید مذاکرات صلح در خاورمیانه از سوی گروه چهارگانه صلح خاورمیانه، متشکل از سازمان ملل متحد، آمریکا، اتحادیه اروپا و روسیه با مخالفت محمود عباس، رهبر تشکیلات خودگردان فلسطین روبرو شده است. به گفته وی در این پیشنهاد هیچ اشاره‌ای به متوقف کردن احداث شهرک‌های یهودی‌نشین در مناطق فلسطینی از سوی اسرائیل وجود ندارد.

موضع‌گیری اسرائیل

آویگدور لیبرمن، وزیر خارجه اسرائیل، روز یکشنبه (۲۵ سپتامبر / ۳ مهر) اظهار داشت که اسرائیل پیشنهاد گروه چهارگانه صلح خاور میانه را می‌پذیرد و آمادگی خود را برای گفت‌وگو با محمود عباس اعلام کرد. وی دلیل قبول این پیشنهاد را "عدم وجود پیش‌شرط برای شروع دور جدید مذاکرات" خواند. انتظار می‌‌رود که کابینه اسرائیل در روزهای آینده در مورد این پیشنهاد تصمیم‌گیری کند.

وزیر خارجه اسرائیل صبح یکشنبه در گفت‌وگو با رادیوی دولتی این کشور اظهار داشت، پیشنهاد گروه چهارگانه صلح دارای "نکات بسیار مثبتی برای از سرگیری صلح" است. وی در عین حال نظر مخالف خود با فرمول‌بندی برخی از جمله‌ها در این پیشنهاد را ابراز کرد. روز شنبه (۲۴ سپتامبر / ۲ مهر) بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل اعلام کرده بود که کشورش به‌طور کلی آمادگی دارد که پیشنهاد گروه چهارگانه  صلح خاور میانه را بپذیرد. نظر رسمی دولت اسرائیل در این مورد در روزهای آینده اعلام می‌شود.

نقشه زمانی برای صلح

در بیانیه گروه چهارگانه صلح خاور میانه از دو طرف مناقشه خواسته شده که در ظرف یک ماه گفت‌وگوهای صلح را از سرگیرند. این گروه همچنین در بیانیه‌ی خود نقشه‌ای زمانی برای صلح پیشنهاد کرد.

نمایندگان گروه چهارگانه در نیویورک گفتند، هدف از این نقشه آن است که تا پایان سال ۲۰۱۲ قرارداد صلحی میان اسرائيل و فلسطینی‌ها منعقد گردد.

طبق نقشه‌ی زمانی گروه چهارگانه‌ی خاورمیانه، باید ظرف یک ماه نشستی مقدماتی برگزار شود تا دستور کار و روش پیشبرد مذاکرات را تعیین کند. پس از سه ماه طرفین باید «پیشنهادهای همه‌جانبه» برای مسائل مرزی و امنیتی را ارائه دهند. در شش ماه پس از آن، گروه چهارگانه‌ی باید شاهد «پیشرفت‌های قابل‌توجه» باشد.

در بیانیه‌ی گروه چهارگانه‌خاورمیانه همچنین آمده است که سپس در «زمان مقتضی» باید کنفرانسی بین‌المللی در مسکو برگزار شود. افزون بر آن قرار است کنفرانسی برای یاری به تشکیلات خودگردان فلسطین برپا شود و به این تشکیلات برای ایجاد نهادهای دولتی کمک کند.

گیدو وستروله، وزیر امور خارجه آلمان در مورد از سرگیری گفت‌وگوهای صلح خاور میانه در کنفرانس تلفنی با همتای آمریکایی خود در نیویورک شرکت کرد. به گفته وستروله «صلح و اجرای راه حل دو کشور مستقل باید از طریق مذاکرات صورت گیرند».

گروه چهارگانه‌ی خاورمیانه اسرائيل و فلسطینی‌ها را فراخواند که از «اقدامات تحریک‌آمیز» خودداری کنند، ولی افزون بر آن درخواست دیگری مطرح نکرد. به نظر محمود عباس این پیشنهاد بدون توجه به خواست پایه‌ای فلسطینی‌ها تنظیم شده است. وی توقف شهرک‌سازی از سوی اسرائیل در مناطق فلسطینی‌نشین را بارها مورد تأکید قرار داده است.

رهبر تشکیلات خودگردان فلسطین روز جمعه (۲۳ سپتامبر / ۱ مهر) علی‌رغم مخالفت آمریکا و اسرائیل درخواست عضویت کامل فلسطین را در سازمان ملل متحد به بان‌کی مون‌، دبیر کل این سازمان تسلیم کرد. این درخواست، نخست روز دوشنبه (۲۶ سپتامبر/۴ مهر) در شورای امنیت سازمان ملل به بحث گذاشته خواهد شد. ولی به گفته‌ی پاول زگر، نماینده‌ی سوئيس در سازمان ملل، رایزنی‌ها و مذاکرات در این باره می‌توانند تا اکتبر یا حتا نوامبر به طول بیانجامند.

راه دراز پیش‌رو برای عضویت فلسطین

در شورای امنیت سازمان ملل متحد در کنار آمریکا، چین، روسیه، فرانسه و بریتانیا به عنوان اعضای دائمی، ده عضو غیرداِئم این شورا، از جمله آلمان، حضور دارند. برای عضویت کامل فلسطین در سازمان ملل، باید از ۱۵ عضو شورای امنیت، دست‌کم ۹ عضو این شورا و از جمله پنج عضو دارای حق وتو با این درخواست موافقت کنند. در پایان، مجمع عمومی سازمان ملل باید با دو سوم آرا این عضویت را بپذیرد.

فلسطینی‌ها می‌توانند روی رای مثبت اکثریت ۱۹۳ کشور عضو در سازمان ملل حساب کنند، ولی دشواری اصلی در شورای امنیت خواهد بود. حتا اگر درخواست فلسطینی‌ها در شورای امنیت با موافقت ۹ عضو این شورا روبرو گردد، ایالات متحده پیشاپیش اعلام کرده است که این درخواست را وتو خواهد کرد؛ اگر چه آمریکا ترجیح می‌دهد که موضوع تا به این مرحله کشیده نشود.

شورای امنیت سازمان ملل این امکان را هم دارد که به‌جای جمع‌آوری نظر اعضا، موضوع تکمیل درخواست عضویت را مطرح کند. در این صورات این نهاد باید یک گزارش ویژه تسلیم مجمع عمومی سازمان ملل کند. اگر چنین گزارشی توسط شورای امنیت مطرح شود، موضوع عضویت کامل کشور فلسطین به دور دوم مذاکرات در شورای امنیت موکول خواهد شد. در صورتی که شورای امنیت نیز در دور اول با موضوع عضویت فلسطین مخالفت کند، این روند به همین گونه باید دوباره از سر گرفته شود.

در مورد عضویت کشور مقدونیه نیز چنین روندی ماه‌ها به درازا کشیده شد. در مقابل عضویت جنوب سودان تنها چند روز به طول انجامید.

به نظر می‌رسد که فلسطینی‌ها راه طولانی را برای پذیرش عضویت کامل در سازمان ملل متحد در پیش داشته باشند. محمود عباس امیدوار است که روز دوشنبه در سازمان ملل متحد با به‌دست آوردن بیشتر از دو سوم آراء دست‌کم به مرحله "پیش از عضویت کامل" در این سازمان دست یابد. این موضوع به شورای امنیت فرصت بیشتری برای انجام مذاکرت درباره عضویت کامل فلسطین خواهد داد. 

SJ/SA