مخالفت ۱۵ مجتهد اسلامی با "جهاد علیه کافران"
۱۳۸۹ فروردین ۱۱, چهارشنبه
کنفرانسی که در روزهای شنبه و یکشنبه (۲۷ و ۲۸ مارس) با حضور علمای سرشناس هشت کشور اسلامی در ترکیه برپا شد، در تاریخ اسلام کم‌نظیر بوده است. ظاهرا، این بار علمای اسلامی از کنفرانس‌هایی الهام گرفته‌اند که اسقف‌های کلیسای کاتولیک گهگاه برگزار می‌کنند و در آن، انطباق احکام قدیم کلیسایی را با شرایط روز مسیحیان می‌سنجند و بعضا مورد تجدید‌نظر قرار می‌دهند.
علیه مغول‌ها یا علیه همه جهان؟
بحث علمای اسلامی بر سر یکی از مهمترین فتواهای تاریخ اسلام بود که در قرن چهاردهم میلادی از سوی "ابن تیمیه" مفتی وقت صادر شد. "تقی‌الدین ابوعباس احمد بن تیمیه" در سال ۱۲۶۳ میلادی در استان "ماردین" در جنوب شرقی ترکیه به دنیا آمد و در سال ۱۳۲۸ میلادی در دمشق درگذشت. در دوران حیات او، مغول‌ها بسیاری از کشورهای اسلامی، از جمله ایران را مورد تاخت‌وتاز قرار دادند.
احمد بن تیمیه، با صدور فتوایی، جهاد علیه کافران متجاوز به سرزمین‌های اسلامی و قتل آنان را یک وظیفه شرعی اعلام کرد. او ضمن تعیین مرزهای جغرافیایی جهان اسلام، اعلام کرد که هر کافری که برخلاف میل مسلمانان به این حوزه جغرافیایی وارد شود، واجب‌القتل است.
تکیه‌گاه نظری بنیادگرایان
بنیادگرایان اسلامی در دهه‌های اخیر هربار که دست به قتل و ترور افراد غیرمسلمان یا حتی مسلمانان منتقد زده‌اند، فتوای جهاد ابن تیمیه را مورد استناد قرار داده‌اند. اسامه بن‌لادن نیز، بر ضرورت اجرای فتوای ابن تیمیه تاکید ورزیده است. این فتوا، چون در استان "ماردین" ترکیه صادر شده، به "فتوای ماردین" شهرت یافته است.
در کنفرانس اخیر ترکیه، ۱۵ عالم اسلامی از عربستان سعودی، ترکیه، کویت، مراکش، سنگال، هند، اندونزی و حتی ایران شرکت داشتند. به گزارش رویترز، آن‌ها پس از بحث‌های دامنه‌دار، با صدور بیانیه‌ای اعلام کردند که فتوای ماردین، با توجه به این که ۷ قرن پیش صادر شده، امروز دیگر موضوعیت ندارد و باید از نو مورد تفسیر قرار گیرد.
برای تفاهم میان مذاهب
برپایه گزارش روزنامه "استاندارد"، چاپ اتریش، کنفرانس ترکیه به ابتکار روحانیان معتدل جهان اسلام تشکیل شد. در این کنفرانس، علمای اسلامی اعلام کردند: «وجود کشورهایی که حقوق مذهبی، قومی و ملی شهروندان را به رسمیت می‌شناسند، این ضرورت را ایجاب کرده است که تمام جهان به عنوان محلی برای تفاهم و صلح میان همه مذاهب شناخته شود.»
استاندارد به نقل از "عارف علی نجد" روحانی لیبیایی نوشت: «همه نظام‌‌های سکولار با مذهب دشمنی ندارند. مثلا ایالات متحده آمریکا، به رغم جدایی کامل مذهب از سیاست، همچنان مذهبی باقی مانده است. در مقابل برخی نظام‌‌های متکی به انقلاب فرانسه، با مذهب مخالفت می‌ورزند.»
خبرگزاری رویترز گزارش می‌دهد که چند روز پیش از برگزاری کنفرانس ترکیه، یک روحانی برجسته پاکستانی در لندن یک فتوای ۶۰۰ صفحه‌ای علیه تروریسم منتشر کرد. روحانیان حاضر در ترکیه، معتقدند که تلاش‌های آن‌ها برای تفسیری نو از فتواهای کهنه، سبب تغییر عقیده بنیادگرایان مذهبی نخواهد شد، اما باعث می‌شود که دست کم مسلمانان غیرمصمم به بنیادگرایان نپیوندند.
جواد طالعی
تحریریه: داود خدابخش