مذاکرات رهبران ناتو و رئیس جمهور روسیه

عصر روز پنجشنبه، سوم آوریل، ولادیمیر پوتین، رئیس‌ جمهور روسیه وارد بخارست، پایتخت رومانی شد. در این شهر از روز چهارشنبه اجلاس رهبران ناتو برقرار است. این اجلاس از جمله با قرار گرفتن اوکراین و گرجستان در مسیر عضویت در ناتو موافقت کرد. به این ترتیب دو کشور یادشده پس از احراز برخی شرایط و حل پاره‌ای از چالش‌های امنیتی و سیاسی خود به "برنامه عمل برای عضویت در ناتو" پذیرفته خواهند شد. این پذیرش آخرین مرحله قبل از عضویت کامل یک کشور در ناتو است. قرار است وزرای خارجه‌ی ناتو در اجلاس دسامبر خود، در باره‌ی رویکرد بعدی به تقاضای عضویت اوکراین و گرجستان با اختیار کامل تصمیم‌گیری کنند.

دولت آمریکا خواهان آن بود که دو کشور یادشده بلافاصله به عضویت ناتو درآیند، خواستی که نه تنها مخالفت روسیه را برانگیخت ، بلکه در درون ناتو نیز به بروز مخالفت‌هایی از سوی کشورهایی مانند فرانسه و آلمان منجر شد.

عدم موافقت با عضویت سریع گرجستان و اوکرائین در اجلاس رهبران ناتو، تا حدودی از نگرانی روسیه از گسترش بیشتر و سریعتر ناتو به سوی شرق کاسته است. با این همه، در مناسبات میان مسکو و واشنتگتن مسائل چالش‌برانگیز دیگری وجود دارند که در دیدار امروز رهبر روسیه با سران ناتو، موضوع‌های محوری خواهند بود.

آمریکا همچنان بر ایجاد سپر دفاع ضد موشکی خود در خاک چک و لهستان پافشاری می‌کند. رهبران ناتو نیز در اجلاس بخارست به این اقدام آمریکا چراغ سبز نشان دادند. جرج دبلیو بوش، در حاشیه این اجلاس گفت که سپر یادشده برای دفاع در برابر روسیه نیست، زیرا که جنگ سرد سپری شده و روسیه دیگر دشمن آمریکا به حساب نمی‌آید. این سخنان نیز تغییری در مواضع منفی روسیه نداده‌اند. مسکو سپر دفاعی آمریکا را کماکان علیه خود می‌داند و می‌گوید که آمریکا با ایجاد آن، در صدد تنگ‌ترکردن حلقه‌ی محاصره‌ی امنیتی و نظامی به دور روسیه است. اقدام کرملین به تعلیق تعهدات خود در چارچوب قرارداد کاهش سلاح‌ها و نیروهای متعارف نظامی در اروپا واکنشی عملی به تصمیم آمریکاست.

شماری از کشورهای عضو ناتو نیزدر ابتدا با سپر دفاع ضد موشکی آمریکا برخوردی منفی و انتقادآمیز داشتند و آن را موجب تحریک روسیه می‌دانستند. در اجلاس بخارست اما این موضع تغییر کرد و رهبران ناتو در بیانیه‌ی مشترکی ضمن حمایت از طرح آمریکا، روسیه را نیز فراخواندند که مخالفت‌های خود با طرح را کنار بگذارد. قبل از دیدار بخارست، آمریکا و جمهوری چک به طور قطعی در مورد استقرار آن بخش از سپر موشکی که باید در چک مستقر شود به توافق رسیدند. قرار است دو کشور در ماه مه قرارداد نهایی را در این زمینه امضا کنند.

همه‌ی این تحولات طبعاَ سبب خشنودی مسکو نخواهند بود. این در حالی است که به رسمیت شناختن استقلال یک جانبه کوسوو از سوی غرب نیز کماکان موضوعی چالش‌برانگیز در مناسبات غرب و روسیه است. مسکو جدایی کوسوو از صربستان را ناقض حقوق و معاهده‌های بین‌المللی می‌داند و در شورای امنیت با آن مخالفت کرده است.

سایر تصمیمات روز دوم اجلاس ناتو

در نشست روز پنجشنبه رهبران ناتو همچنین قرار شد که آلبانی و کرواسی نیز به عضویت این پیمان درآیند. تقاضای عضویت مقدونیه به دلیل پافشاری یونان بر لزوم تغییر اسم این جمهوری رد شد. جمهوری مقدونیه قبلاَ جز فدراسیون یوگسلاوی بود. از زمان استقلال این جمهوری دردهه‌ی پیش یونان تأکید دارد که این جمهوری با نام " مقدونیه، جمهوری سابق یوگسلاوی" نامیده می‌شود، مباد که ادعایی نسبت به سرزمین تاریخی مقدونیه مطرح کند. بخش‌هایی از سرزمین تاریخی مقدونیه اینک جز یونان و بلغارستان هستند.

اعلام آمادگی فرانسه به اعزام ۷۰۰ نیروی تازه نفس به جنوب افغانستان برای یاری نیرو‌های آمریکایی و کانادایی و نیز تعیین شرایطی که در صورت تحقق آنها، ناتو خروج نیروهای خود از افغانستان را شروع خواهد کرد، از دیگر مباحث روز دوم اجلاس رهبران ناتو در بخارست بودند.