مستندی درباره اسیدپاشی، نامزد اسکار

در دوره آینده جوایز اسکار که در ۲۶ فوریه (۷ اسفند) برگزار می‌شود، برای نخستین بار فیلمی از پاکستان، نامزد دریافت جایزه در رشته فیلم های مستند شده است. این فیلم را خانم شارمین عبید چینوی (Sharmeen Obaid Chinoy)، مستندساز باسابقه پاکستانی، ساخته است.

فیلم "نجات صورت" (Saving Face) به مشکل اسیدپاشی به روی زنان می پردازد. فیلم فعالیت یک جراح پلاستیک بریتانیایی - پاکستانی را دنبال می‌کند. دکتر محمد جواد به شهرهای گوناگون پاکستان سفر می‌کند و می‌کوشد به قربانیان اسیدپاشی کمک کند.

بنا به گزارش یک نهاد مستقل غیردولتی، پاکستان در سال ۲۰۱۱ سومین کشور خطرناک برای زنان ارزیابی شده است. تحقیقی غیررسمی نشان می‌دهد که ۹۰ درصد جمعیت مؤنث پاکستان شکلی از "خشونت خانگی" را تجربه کرده‌اند.

مردان بیشتر به خاطر انتقام یا تنبیه به روی زنان اسید می‌پاشند. آنها می‌دانند که قربانی هیچگاه از نظر جسمی و روحی به طور کامل بهبود نمی‌یابد.

اسیدپاشی نوعی از خشونت است که به ویژه در سه کشور آسیایی کامبوج، تایلند و پاکستان رواج دارد و بیشتر زنان قربانی آن هستند. اسیدپاشی برای زن پیامدهای وخیمی دارد: از آسیب به بافت پوست تا تحریف استخوان بدن. اسید گاهی منجر به کوری می‌شود. اسیدپاشی به ندرت به مرگ قربانی می‌انجامد، اما او را محکوم می‌کند تا پایان عمر، دردها و سوزش‌ زیادی را تحمل کند و با صورتی معیوب در جامعه ظاهر شود.

ساختارهای سنتی

به نظر نهادهای مدافع حقوق زنان، در پاکستان انواع خشونت‌ها علیه زنان رواج دارد که اسیدپاشی نوع افراطی آن است. رسانه‌های جمعی کمتر راجع به این مشکل گزارش می‌دهند. به طور رسمی گفته می‌شود که سالانه صد مورد اسیدپاشی وجود دارد، اما به نظر نهادهای غیردولتی، آمار واقعی بسیار بالاتر است.

بسیاری از زنان که از خانواده‌های محروم و فقیر هستند، به منابع قضایی دسترس ندارند. آنها نه امکان و نه جرأت آن را دارند که علیه ستمی که بر آنها رفته است، اعلام جرم کنند. به خاطر ساختارهای دیرپای سنتی، زنان تحت تبعیض و نابرابری هستند و چه بسا سرنوشت تلخ خود را قبول کرده‌اند.

فیلم "نجات صورت" از زنانی گزارش می‌دهد که به این بی‌عدالتی اعتراض می‌کنند و قصد دارند به کمک جراحی پلاستیک، سیمای خود را به حالت قبلی درآورند. فیلم با لحنی ستایشگر از زنانی یاد می‌کند که حاضر نیستند در جامعه مردسالار از سنت‌های دیرین پیروی کنند.

این فیلم به طور کامل در راولپندی و کراچی و اسلام آباد، سه شهر بزرگ پاکستان فیلمبرداری شده است.

"غرور مردانه"

در فیلم "نجات صورت" دوربین دکتر جواد را همراهی می‌کند. این پزشک پاکستانی مقیم بریتانیا در جراحی پلاستیک انقلابی پدید آورده که نتایج بسیار خوبی داشته است. گزارش فیلم از اینجا آغاز می‌گردد که این پزشک باخبر می‌شود که در پاکستان هر سال بیش از صد زن قربانی اسیدپاشی‌اند. دکتر جواد بی‌درنگ به طرف میهن روانه می‌شود.

به گفته فیمساز موفق پاکستانی، شارمین عبید چینوی، اسیدپاشی به روی زنان به چند دلیل صورت می‌گیرد: بعضی مردان وقتی از زنی خواستگاری می‌کنند اما پاسخ منفی می‌شوند، احساس می‌کنند که به "غرور مردانه"‌شان برخورده است و تصمیم به انتقام می‌گیرند. بعضی از مردها هم خیال می‌کنند که همسر یا نامزدشان به آنها خیانت کرده است، پس تصمیم می‌گیرند صورت او را از ریخت بیندازند تا دیگر هیچ کسی به روی او نگاه نکند.

خانم فیلمساز همچنین از یک مورد خاص یاد می‌کند: «موقعی که فیلم را می‌ساختیم، شنیدیم که یک آقا معلم مدرسه رفته به خواستگاری یکی از دختران دانش‌آموز خودش و وقتی جواب رد شنیده، به روی دختر بیچاره اسید پاشیده!»

روشن است که اسیدپاشی به شدت به وضعیت مادی و تربیتی افراد بستگی دارد. دیده می‌شود که در مناطق فقیر و محروم این مشکل رواج بیشتری دارد.

AA/KG