مطهری: اصولگراها با کسب قدرت رابطه با آمریکا را هم می‌پذیرند
۱۳۹۸ اسفند ۶, سه‌شنبه
از نظر علی مطهری، رفتار حکومت با اعتراضات آبانماه، فاجعه سرنگون کردن هواپیمای اوکراینی، جان‌باختن شهروندان در مراسم تشییع قاسم سلیمانی و رد صلاحیت‌های گسترده توسط شورای نگهبان، از جمله دلایل کاهش شدید مشارکت مردم در انتخابات اخیر مجلس شورای اسلامی هستند.
این نماینده مجلس در مصاحبه‌ای با روزنامه دولتی "ایران" که متن آن روز سه‌شنبه ششم اسفند (۲۵ فوریه) منتشر شده، همچنین پیش‌بینی کرده است که جناح موسوم به اصولگرا در صورت کسب کامل قدرت و به‌خصوص با در دست گرفتن دولت، ممکن است به سوی احیای برجام، پذیرش شرایط اف‌ای‌تی‌اف و حتی برقراری رابطه با آمریکا حرکت کند.
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
مطهری در ارزیابی انتخابات دوم اسفند که به راهیابی اکثریتی اصولگرا به مجلس یازدهم انجامید، گفت: «در مجموع اتفاق خوبی نیفتاد. چه نگرش و روش شورای نگهبان در بررسی صلاحیت‌های نامزدها را در نظر بگیریم و چه میزان مشارکت مردم، این واقعا اتفاق مورد انتظار در این شرایط سخت کشور نبود.»
او طرح ادعاهایی مانند تأثیر "ویروس کرونا" و "ضعف مجلس و دولت" برای توجیه کاهش شدید مشارکت را نیز غیرقابل قبول خواند و از جمله گفت: «مسأله ضعف مجلس هم یک دروغ بزرگ است، به این دلیل که در واقع دست‌های مجلس دهم بسته بود.»
مجلس دهم، محصور "فشارهای خارج از مجلس"
این نماینده با بیان اینکه "شما ببینید در طول این چهار سال، مجلس کجا می‌توانست درباره یک مسأله مهم کشور تصمیم بگیرد" ادامه داد: «ما مثلا بعد از قضیه تصمیم شورای سران سه قوه درباره بنزین می‌خواستیم در مجلس تصمیمی بگیریم یا بعد خواستیم به خاطر حوادث آبانماه وزیر کشور را استیضاح کنیم، که به خاطر فشارهای خارج از مجلس میسر نشد. در خیلی موارد دیگر همین اتفاق افتاد. در واقع اول دست مجلس را بستند و بعد شروع کردند به تحقیر مجلس و تلقین کردند که این مجلس ناتوان است. این یک دروغ بزرگ است.»
مطهری افزود: «دروغ دیگرشان این بوده که می‌گویند این مجلس، مجلس اصلاح‌طلبان است در حالی که این مجلس، مجلس اصولگرایان است و اکثریت اصولگرا دارد. اساسا با روش شورای نگهبان هیچ‌وقت این اتفاق در جمهوری اسلامی نمی‌افتد که یک مجلس با اکثریت اصلاح‌طلب روی کار بیاید. مجلس ششم البته یک استثنا بود.»
علل کاهش مشارکت و "پیام" مردم به نظام
این نماینده مجلس اما دلایل مختلف دیگری را به عنوان عامل کاهش مشارکت در انتخابات برشمرد و آن را حاوی "پیامی به مجموعه نهادها و مسئولان" جمهوری اسلامی دانست.
به گفته او: «مثلا اتفاقات آبانماه به نظر من در کم بودن مشارکت انتخاباتی تأثیر داشته است. البته هیچ‌وقت درصد مشارکت انتخاباتی در هیچ کشوری صد درصد نمی‌شود. اما در کشور ما مشارکت بالای ۶۰ درصد طبیعی بوده. مثلا در دوره قبل مشارکت ۶۲ درصد بود یا سال ۸۸ مشارکت بالای ۸۰ درصد داشتیم ولی این عدد ۴۲ درصد عدد پایینی است. مخصوصا باید توجه داشته باشیم که مشارکت در کلانشهرها به طور قابل توجه پایین‌بوده است. مشارکت در شهر تهران ۱۸ درصد بوده که نگران‌کننده است.»
اعتراضات سراسری مردم در شهرهای مختلف ایران در آبانماه گذشته که در اعتراض به سه برابر شدن قیمت بنزین آغاز شد، اما به‌سرعت رنگی سیاسی به خود گرفت و مجموعه نظام را هدف قرار داد، با سرکوب شدید حکومت مواجه شد. دستگاه‌های حکومتی هنوز هم حاضر به ارائه آمار کشته‌شدگان و بازداشتی‌های این اعتراضات نشده‌اند. اما خبرگزاری رویترز از کشته‌شدن حدود ۱۵۰۰ نفر در جریان این اعتراضات خبر داده و برخی منابع داخلی هم شمار بازداشت‌شدگان را نزدیک به هفت هزار نفر عنوان کرده بودند.
علی مطهری "حادثه هواپیما و رفتار غیردلسوزانه در حادثه جان‌باختگان کرمان" را نیز از دیگر دلایل کاهش مشارکت در انتخابات مجلس عنوان کرده است.
در جریان سرنگون شدن هواپیمای مسافربری خطوط هوایی اوکراین توسط سپاه پاسداران در بامداد روز ۱۸ دی، تمامی ۱۷۶ سرنشین این هواپیما که دست‌کم ۱۳۹ نفر از آنها ایرانی بودند، کشته شدند. مسئولان جمهوری اسلامی پس از سه روز دروغ و پنهان‌کاری، سرانجام اعتراف کردند که این هواپیما را اندکی پس از برخاستن از "فرودگاه امام خمینی" به مقصد کی‌یف، هدف اصابت موشک قرار داده و سرنگون کرده‌اند. از سوی دیگر، در حالی که افکار عمومی و نیز پنج کشور دخیل به‌خصوص اوکراین و کانادا خواستار ارسال جعبه سیاه هواپیمای سرنگون‌شده به فرانسه برای بازخوانی آن و تدقیق دلایل احتمالی حادثه شده‌اند، جمهوری اسلامی کماکان از تحویل دادن آن امتناع می‌کند.
تأکید مطهری بر "رفتار غیردلسوزانه در حادثه جان‌باختگان کرمان" به عنوان یکی دیگر از عوامل کاهش مشارکت مردم در انتخابات نیز اشاره‌‌ای است به کشته شدن دست‌کم ۶۱ نفر و مجروح شدن بیش از ۲۰۰ تن از شرکت‌کنندگان در مراسم تشییع پیکر قاسم سلیمانی، فرمانده سابق نیروی قدس سپاه پاسداران. گرچه علت کشته و زخمی شدن این افراد "ازدحام جمعیت" عنوان شد، اما هنوز هم مقام‌های جمهوری اسلامی مقصران این حادثه را اعلام نکرده‌اند. روزنامه شهروند ۲۰ بهمن‌ماه گذشته در گزارشی نوشت، علت مرگ کشته‌شدگان در گواهی فوت صادرشده توسط اداره ثبت احوال کرمان "واکنش‌های حیوانی و غیرعمدی انسانی" عنوان شده است.
"توهم برخی مسئولان"
مطهری در مصاحبه خود با روزنامه "ایران" همچنین تأکید می‌کند که "برخی مسئولان" از شرکت وسیع مردم در مراسم تشییع قاسم سلیمانی "دچار توهم شدند و فکر کردند این جمعیت انبوه به معنی تأیید سیاست‌های داخلی و خارجی آنهاست"، در حالی که به گفته او دلیل این شرکت وسیع، نه تأیید این سیاست‌ها، بلکه "شکسته شدن غرور ملی" بوده است.
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
علی مطهری که خود از رد صلاحیت‌شدگان توسط شورای نگهبان است و به همین دلیل نیز نتوانست نامزد نمایندگی مجلس یازدهم شود، عامل دیگر کاهش مشارکت مردم در انتخابات را "روشن بحث‌برانگیز" این نهاد در بررسی صلاحیت نامزدها دانست و گفت: «در این دوره یک رویه در شورای نگهبان برجسته‌تر بود و آن رد صلاحیت بابت اظهارنظر بود. در گذشته هم از این کارها می‌کردند اما در این دوره خیلی شدید بود، یعنی آشکارا می‌گفتند شما باید این را می‌گفتید و آن را نمی‌گفتید. این رویه کاملا مخالف آزادی بیان بود.»
به گفته مطهری: «دلیل دیگر، ناعادلانه بودن رقابت بود که به‌دنبال رفتار شورای نگهبان ایجاد شد. یک طرف از چند ماه پیش با خیال آسوده مشغول برنامه‌ریزی بود و طرف دیگر تا دو روز مانده به انتخابات هنوز نمی‌دانست که چه نامزدهایی از آن تأیید صلاحیت شده‌اند و فهرست خود را چگونه ببندد. این اصلا یک رقابت عادلانه نیست.»
"دوستان انقلابی با کسب کامل قدرت معتدل می‌شوند"
مطهری در عین حال با "خوش‌بینی" به روند انتخابات اخیر می‌نگرد، زیرا به گفته او «وقتی که کار دست دوستان به قول خودشان انقلابی می‌افتد و اداره کشور را به دست می‌گیرند باعث می‌شود که خودشان به برجام برگردند، خودشان مشکل اف‌ای‌تی‌اف را حل کنند، خودشان سیاست خارجی را اصلاح کنند، رابطه با عربستان را برقرار کنند، حتی رابطه خوب با اروپا را در پیش خواهند گرفت.»
این نماینده مجلس ادامه داد: «من معتقدم با روی کار آمدن یک چنین مجلس یکدستی که بعد از آن هم احتمالا یک دولت یکدست همراه به وجود خواهد آمد بسیاری از این مشکلات که عامل آن هم بیشتر خودشان بوده‌اند رفع خواهد شد.»
از نظر مطهری، مشکل اصولگرایان "جنگ قدرت" است و در صورت کسب کامل آن و به‌خصوص با در دست گرفتن دولت «با تجربه‌ای که سران آنها پیدا کرده‌اند می‌فهمند که راه نجات کشور اصلاح سیاست خارجی، زنده کردن برجام و حل مشکل اف‌ای‌تی‌اف و در صورت لزوم برقراری رابطه با آمریکا است.»
علی مطهری در عین حال "مضرات دیگری" را در مورد اصولگرایان برمی‌شمرد که به گفته او "در مجموع به ضرر کشور است". از جمله اینکه «اکثر آنها اصلا اعتقادی به آزادی بیان و حقوق شهروندی ندارند. مثلا اگر یک نفر منتقد در زندان کشته شود پیگیری نمی‌کنند.»
مطهری همچنین با تأکید بر اینکه اگر انتخابات "آزاد و رقابتی" می‌بود، "اینها رأی نمی‌آوردند"، معتقد است که ورود این افراد به مجلس و به‌خصوص در دست گرفتن دولت، باعث "معتدل" شدن و کنار گذاشتن "رفتار تند و افراطی" از سوی آنان خواهد شد. از نظر او، در "یک سال و اندی" باقی‌مانده از عمر دولت حسن روحانی نیز چنانچه مجلس جدید بخواهد دست به "اقدام احساسی" بزند، رهبر جمهوری اسلامی "مانع می‌شود".
انتخابات مجلس یازدهم که دوم اسفندماه برگزار شد، رکورد کمترین میزان مشارکت مردم در ۴۱ سال گذشته را به نام خود ثبت کرد. بسیاری از تحلیلگران دو جناح اصلی حکومتی موسوم به اصولگرا و اصلاح‌طلب را بازندگان اصلی این انتخابات می‌دانند. با وجود این علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، یکشنبه گذشته بدون اشاره به سطح پایین مشارکت، از "درخشش مطلوب ملت ایران در امتحان بزرگ انتخابات" سخن گفت و بر "فضاسازی منفی و پرحجم دستگاه‌های تبلیغاتی بیگانه" تأکید کرد.
خبرگزاری‌های ایران میزان مشارکت مردم در کل کشور را ۴۱ درصد اعلام کرده‌اند که به معنای ریزش حدودا ۲۰ درصدی در مقایسه با چهار سال قبل است. به گفته برخی منابع نیز در برخی از شهرهای ایران بین ۷۰ تا ۸۰ درصد از واجدان شرایط در انتخابات شرکت نکرده‌اند.
میانگین مشارکت مردم در انتخابات ده دوره گذشته مجلس شورای اسلامی حدود ۶۱ درصد بوده است. تا پیش از انتخابات مجلس یازدهم کمترین میزان مشارکت در چهل و یک سال گذشته به انتخابات مجلس هشتم در سال ۸۶ مربوط می‌شد که فقط ۵۱ درصد از واجدان شرایط در آن شرکت کرده بودند.
در حالی که دو جناح اصلی درون‌حکومتی یکدیگر را مقصر وضعیت کنونی معرفی می‌کنند، بسیاری از تحلیلگران و منتقدان جمهوری اسلامی معتقدند، وقایع اخیر در ایران به‌خصوص سرکوب اعتراضات دی‌ماه ۹۶ و آبانماه گذشته و نیز سرنگون کردن هواپیمای اوکراینی توسط سپاه پاسداران، نظام حکومتی ایران را با بحران جدی مشروعیت مواجه کرده و کاهش شدید مشارکت مردم در انتخابات اخیر نیز جلوه‌ای از این بحران است.