گزارش خبرگزاری آسوشیتدپرس از اسناد جدید مربوط به رابرت لوینسون مامور سابق پلیس فدرال آمریکا، اف‌بی‌آی پرونده این شهروند مفقود آمریکایی را وارد مرحله جدیدی کرده است. طبق این گزارش جمهوری اسلامی به کارگروه "ناپدیدشدگان قهری" سازمان ملل اعلام کرده که لوینسون در دادسرای عمومی و انقلاب ایران پرونده باز دارد. این اطلاع به صورت سربسته ارائه شده و جزئیات بیشتری ندارد که این پرونده چه زمانی و چگونه باز شده است. این اولین بار است که جمهوری اسلامی وجود پرونده برای لوینسون در درون سیستم خود را پذیرفته است. تا پیش از این اظهارات متناقضی از سوی مسئولان جمهوری اسلامی بیان شده بود که فصل مشترک آنها نامعلوم بودن حضور لوینسون در ایران است. دولت ترامپ با اعلام جایزه ۲۰ میلیون دلاری برای ارسال اطلاعات، تحرک جدیدی به این پرونده ۱۲ ساله داده است.
لوینسون در سال ۲۰۰۷ در جزیره کیش بعد از دیدار با داوود صلاح الدین شهروند آمریکایی ناپدید شد. داوود صلاح الدین که نام اصلی او دیوید تئودور بلفیلد است، بعد از ترور یکی از دیپلمات‌های حکومت پادشاهی پهلوی در ایالت مریلند بعد از انقلاب به ایران فرار کرد و دهه‌ها است در ایران زندگی می‌‌‌‌کند.
لوینسون از کارشناسان برجسته سابق اف بی آی در بخش جرائم سازمان یافته بود که در سال ۱۹۸۸ پیش از موعد خود را بازنشسته کرد. وی قرار بود در پوشش تحقیق در مورد قاچاق سیگار در ایران اطلاعاتی در خصوص پولشویی در ایران، اموال اکبر هاشمی رفسنجانی در خارج از کشور و کلا اطلاعاتی که باعث رسوایی مقامات مسئول ایران می شود جمع آوری کند. لوینسون این پروژه را در قالب پروژه شرکت خصوصی‌اش با سازمان سیا انجام داد. سازمان سیا تا کنون مسئولیتی در قبال این پروژه نپذیرفته و تعدادی از کارکنانش را که در ارتباط با لوینسون بودند مواخذه و اخراج کرده است.
ویژگی های شخصیتی لوینسون چون بلند پروازی و اشتیاق به کارهای خارق‌العاده در فعالیت‌های امنیتی و تجسسی در کنار نیاز او به پول برای تامین هزینه‌‌های خانوادگی باعث شد تا بی‌‌اعتنا به مخاطرات و ارتباطات صلاح الدین در ایران از دوبی به کیش سفر کند. البته وی پیش از آن با دو نفر ایرانی در استانبول دیدار کرده بود که هویت آنها معلوم نیست. اما در گزارشی که او ارسال کرده آنها خواستار خرید اقلام حساس که ممکن است مورد تحریم واقع شوند بوده و در عوض پیشنهاد فروش نفت با تخفیف را می‌دهند. از آنجایی که فروش نفت با تخفیف در ایران در سطح بالا فقط از طریق عوامل مرتبط با حکومت شدنی است و با توجه به سوابق فعالیت سپاه پاسداران در قاچاق و معاملات زیرزمینی سوخت، میتوان گمانه زنی کرد که این دو نفر در ارتباط با نیروهای امنیتی سپاه بوده‌اند. بنابراین این دیدار و سخنان احتمالی رد وبدل شده نیز می تواند در تصمیم لوینسون در سفر به کیش موثر بوده باشد.
در طول ۱۲ سال گذشته دولت آمریکا و خانواده لوینسون از کانال‌های متعددی رایزنی کرده‌‌اند تا اطلاعاتی در خصوص وی بدست آورند که موفق نبوده‌اند. برخی از تاجرها و دلالان اسلحه نیز وارد ماجرا شده‌اند اما دست خالی برگشته‌اند.
در این مدت از وی تنها فیلمی کوتاه با لباس‌‌هایی شبیه زندانیان گوانتانامو پخش شده است که پلاکاردهایی بر سینه اش در سرزنش دولت آمریکا برای کم کاری نصب شده بود. در یکی از پلاکاردها خطاب به دولت آمریکا گفته شده بود: «آیا شما نمی‌توانید کاری کنید یا نمی‌خواهید کاری بکنید؟» این فیلم به صورت حرفه‌ای گرفته شده و قابل ردیابی نبود.
در این ماجرا کلید مسئله داوود صلاح الدین به عنوان آخرین نفر شناخته شده‌‌‌ای است که با لوینسون دیدار کرده است. وی مصاحبه هایی داشته که در آنها بازداشت خود و لوینسون را پذیرفته منتهی در سخنانی ناسازگار با هم اعلام کرده که از سرنوشت وی خبری ندارد. همچنین صحبت قطعی دال بر ادامه بازداشت یا آزادی وی انجام نداده است. در عین حال بدون اینکه انگشت اتهام را به سمت نهاد و یا گروهی دراز کند مدعی شده که "در ایران کسانی هستند که می‌دانند بر سر او چه آمده و در شرایط فعلی دقیقا کجاست." او همچنین در مصاحبه با فاکس نیوز با توجه به بیماری‌های متعدد لوینسون ابراز تردید کرده که وی زنده باشد. البته محمد حسین آقاسی وکیل مدافع خانواده لوینسون مدعی است صلاح الدین سخنانی بر خلاف واقعیت مطرح کرده و صحبت‌‌های او در جزیره کیش و در تهران را دروغ ارزیابی کرده است.
انتشار خبر بازداشت در ساعات نخست روز ۹ مارس سال ۲۰۰۷ در پرس تی وی درست همزمان با مفقود شدن لوینسون و برداشتن سریع آن از روی سایت، نشانه‌ای است که تقریبا با ضریب اطمینان بالا میتوان گفت وی در ایران بازداشت شده است. خانواده لوینسون گفتند مدارکی از داخل ایران در اختیار آنها گذاشته شده که شامل حکم بازداشت و مدارک ارسال لوینسون به بیمارستان و قرار داشتن او در کما است. همچنین مدرکی دیگر که نشان‌گر تشخیص بیماری دیابت وی است. محمود احمدی نژاد در مصاحبه با چارلی رز بازداشت لوینسون را رد نمی‌کند و می‌گوید: «گفتگوهایی بین مقامات امنیتی ایران و آمریکا برقرار بوده و وی تصور می‌کرده آنها به نتیجه رسیده بودند».
اما اینکه چرا حکومت تا کنون حاضر به پذیرش رسمی این اتفاق نشده عجیب است. قطعا لوینسون طعمه امنیتی مناسبی برای نهادهای اطلاعاتی ایران بوده و هم در عین حال می‌توانسته در مبادله زندانیان مفید واقع شود. حال چرا ظرف ۱۲ سال علی رغم پیگیری‌های زیاد در این خصوص مسئله به سکوت و طرح ادعاهای غیر رسمی حضور وی در بیرون از مرزهای ایران واگذار شده معمایی است که لاینحل باقی مانده است. با توجه به فراز و نشیب‌ها در روابط ایران و آمریکا در این مدت و بخصوص بعد از توافق برجام فرصت برای آزادی وی چه از طریق بده بستان اطلاعاتی و اقتصادی و چه مبادله زندانی فراهم بود.
البته اعلام اینکه وی در دادگستری پرونده باز دارد، یک گام مهم در روشن شدن ماجرا است. از آنجایی که این فرد پیش از سفر به کیش در داخل خاک ایران نبوده است، لذا دلیلی ندارد وی خارج از این موضوع پرونده‌ای در قوه قضائیه ایران داشته باشد. این اتفاق نشان می‌دهد لوینسون پیش از سفر به ایران در تور امنیتی جمهوری اسلامی بوده است و پرونده باز هم شاهدی دیگر بر زندانی شدن وی در ایران است. البته ممکن است جمهوری اسلامی ادعا کند که باز شدن پرونده بعد از اعلام گم شدن او انجام شده است. این ادعا نیز نمی تواند مسموع باشد چون حکومت در فوریه ۲۰۱۹ از کارگروه "ناپدیدشدگان قهری" سازمان ملل درخواست کرده که پرونده بررسی بازداشت و گم شدن وی در ایران بسته شود.
این فرضیه هم قابل طرح است که نزدیکی مفقود شدن وی با ادعای "ربایش علیرضا عسگری معاون سابق وزارت دفاع" از سوی جمهوری اسلامی این فرضیه را قوت بخشیده بود که دستگیری وی با هدف معامله جهت بازگرداندن عسگری صورت گرفته است که این تقاضا اجابت نشده و در نتیجه لوینسون گروگان محاسبات غلط دستگاه امنیتی جمهوری اسلامی شده است. در نتیجه ممکن است در ادامه و در وضعیت بن بست ایجاد شده، بیماری‌های متعدد لوینسون و شرایط سخت بازجویی باعث فوت وی شده باشد. حکومت نیز به دلیل دردسر آفرین بودن ماجرا تا کنون از اطلاع رسانی در این خصوص طفره رفته و موضوع را به آینده احاله داده است.
بنابراین نهادهای مربوطه به گذشت زمان و فراموشی دلخوش کرده بودند که تمهیدات جدید دولت ترامپ شرایط را تغییر داده و وسوسه دریافت ۲۰ میلیون دلار می‌تواند هم داخلی‌ها و هم خارجی‌های همکار را وسوسه کند تا اطلاعات موثقی را در اختیار دولت آمریکا قرار دهند. از این رو نباید شگفت زده شد که اقدام اخیر حکومت مقدمه روشن شدن وضعیت وی در ایران و پذیرش مسئولیت بازداشت او باشد. از آنجایی که همکاری لوینسون با سیا و پروژه او در خصوص مستند سازی مفاسد مالی ادعایی در خصوص مقامات جمهوری اسلامی علنی شده است، بحث انتساب اتهام جاسوسی به وی و یا مداخله در امور داخلی ایران از سوی دولت آمریکا می تواند مورد توجه حکومت واقع شود.
* مطالب منتشر شده در این صفحه صرفا بازتاب دهنده نظر و دیدگاه نویسندگان آن است.