1. پرش به گزارش
  2. پرش به منوی اصلی
  3. پرش به دیگر صفحات دویچه وله

معمای کشته شدن فخری‌زاده و "حیثیت از دست رفته دستگاه امنیتی"

۱۳۹۹ آذر ۱۰, دوشنبه

علی شمخانی از به کارگیری تجهیزات الکترونیکی بدون حضور عامل انسانی برای کشتن محسن فخری‌زاده خبر داده در حالیکه پیشتر از وجود ۱۲ مهاجم در محل حادثه صحبت شده بود. یک تحلیلگر سیاسی از پروژه «پروپاگاندای سپاه» می‌گوید.

https://p.dw.com/p/3m1l0
Iran Teheran | Beisetzung des getöteten iranischen Atomforschers Mohsen Fachrisadeh
عکس: Iranian Defense Ministry/Wana News Agency/REUTERS

با گذشت سه روز از کشته شدن محسن فخری‌زاده هنوز یک روایت کامل و دقیق درباره چگونگی کشته شدن او از سوی مسئولان حکومتی و رسانه‌های نزدیک به سپاه پاسداران ارائه نشده است.

تنها نهادی که تا کنون رسما در این باره بیانیه داده وزارت اطلاعات بوده است. این وزارت‌خانه شامگاه یک‌شنبه ۹ آذر در اطلاعیه‌ای اعلام کرد که «سرنخ‌هایی از عاملان این حمله» پیدا کرده اما «اطلاعات تکمیلی» را بعدا اعلام خواهد کرد.

علی شمخانی، دبیر شورایعالی امنیت ملی ایران نیز روز دوشنبه ۱۰ آذر پس از مراسم تدفین فخری‌زاده، در گفت‌وگویی با خبرنگاران عملیات منتهی به کشته شدن او را "بسیار پیچیده" خواند. او در عین حال از  وجود سرنخ‌هایی درباره طراح عملیات خبر داد. خبرگزاری فارس به نقل از او نوشت: «کسی که این را طراحی کرده برای ما مکشوف است که کیست و سابقه آن چیست.»

درباره چگونگی انجام این حمله نیز تا کنون رسانه‌های نزدیک به سپاه پاسداران مثل خبرگزاری فارس، روایات‌های متفاوت و گاه متناقضی را منتشر کرده‌اند.

از ۱۲ مهاجم تا حمله بدون عامل انسانی

خبرگزاری فارس که در اولین گزارشش پس از حادثه به صراحت از «تیراندازی افرادی که در نقاطی ناشناخته کمین کرده بودند» به سمت خودروی فخری‌زاده خبر داده بود، در جدیدترین گزارشش تصریح کرده که «در این عملیات که حدود سه دقیقه طول کشیده هیچ عامل انسانی در محل حادثه حضور نداشته و تیراندازی‌ها تنها توسط سلاح خودکار انجام شده است.»

علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی نیز در تشییع جنازه فخری‌زاده گفت: «متاسفانه عملیات بسیار پیچیده‌ای بود و با به کارگیری تجهیزات الکترونیکی رخ داد و هیچ فردی در صحنه حضور نداشت.»

فریدون عباسی، رییس سابق سازمان انرژی اتمی ایران که خود پیشتر هدف یک ترور نافرجام قرار گرفته بود اما گفته که بعد از انفجار وانت نیسان، «مهاجمان چون مسلط بوده و به صورت تک تیرانداز بودند یا اسلحه خاصی داشتند که دوربین داشته از راه دور می‌توانستند شلیک کنند.»

جواد موگویی، مستندساز نزدیک به سپاه پاسداران نیز از وجود ۱۲ مهاجم در صحنه حمله خبر داده است. او همچنین در روایتش نوشته است: « برق منطقه از نیم‌ساعت قبل قطع شده و تمام دوربین‌ها خاموش بوده و هیچ فیلمی ضبط نشده است.»

خبرگزاری فارس اما در گزارش اولش تصریح کرده بود که در اثر انفجار نیسان پارک‌شده در کنار دکل برق، برق منطقه قطع می‌شود.

سرنوشت نامعلوم حامد اصغری

سرنوشت حامد اصغری، محافظ شخصی فخری‌زاده نیز نامعلوم است. تقریبا در تمامی روایت‌ها آمده که پس از شروع تیراندازی او خود را روی فخری‌زاده می‌اندازد و تیر می‌خورد. با این حال پسر فخری‌زاده در گفت‌و گو با سیمای جمهوری اسلامی گفت که او در «صحت و سلامت کامل» به سر می برد.

جواد موگویی اما در روایتش حال او را وخیم توصیف کرد و از مردم خواست برای بهبودی او دعا کنند.

روز دوشنبه خبرگزاری مهر از قول برادر حامد اصغری از موفقیت‌آمیز بودن جراحی او خبر داد و نوشت به زودی از بیمارستان مرخص می‌شود.

به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید

این در حالی است که چند ساعتی پیش از انتشار این خبر سایت انتخاب به نقل از فدراسیون جودوی ایران نوشت: «حامد اصغری، محافظ جوان محسن فخری‌زاده، دانشمند برجسته صنایع دفاعی کشور که در تاریخ هفتم آذرماه در کنار او با حمله مهاجمان تروریستی به شهادت رسید، از ورزشکاران رشته جودو بود.»

به نوشته انتخاب از قول شاهدان عینی، حامد اصغری در محل حادثه کشته شده است.

لازم به ذکر است که خبر نقل‌شده از فدراسیون جودو در سایت این فدراسیون یافت نشد.

درباره تعداد محافظان نیز گزارش‌ها متناقض است. خبرگزاری فارس در آخرین گزارشش از وجود سه خودروی محافظ در محل حادثه خبر داده است. این در حالی است که در اولین گزارش‌ها تعداد محافظان فخری‌زاده تنها ۴ نفر اعلام شده بود و قاعدتا چهار محافظ  که یکی از آنها نیز در خودروی فخری‌زاده بوده، نیازی به سه خودرو ندارند.

درباره ضدگلوله بودن خودروی محسن فخری‌زاده نیز تا کنون حداقل دوروایت متفاوت منتشر شده؛ جواد موگویی نوشته خودروی او ضدگلوله نبوده است اما خبرگزاری فارس از خودروی ضدگلوله فخری‌زاده نوشته است.

Iran Anschlag gegen Mohsen Fakhrizadeh
یکی از معدود عکس‌هایی که از محل حادثه منتشر شده استعکس: IRIB NEWS AGENCY/AFP

همسر فخری‌زاده چگونه سالم ماند؟

یک روز پس از وقوع حادثه کشته شدن محسن فخری‌زاده، سیمای جمهوری اسلامی فیلمی از دیدار وزیر دفاع با همسر او را منتشر کرد. در این فیلم همسر فخری‌زاده مقابل دوربین و در کمال صحت و سلامت صحبت می‌کند.

این در حالی است که در تمامی روایت‌ها گفته شده که همسر فخری‌زاده همراه او در خودرو بوده است. حامد فرزند محسن فخری‌زاده نیز گفته است: «از لحظه شروع تا پایان حادثه مادر بنده همراه پدر حضور داشت.»

حال این پرسش پیش می‌آید که در صحنه‌ای که به گفته پسر فخری‌زاده «یک جنگ تمام عیار» بوده، چگونه همسر فخری‌زاده سالم و بدون هیج جراحتی روز بعد مقابل دوربین ظاهر می‌شود.

دلیل این تناقض‌گویی‌ها چیست؟

این تناقض‌ها به اضافه موارد دیگری مثل اینکه آیا اول تیراندازی انجام شده و بعد وانت نیسان منفجر شده یا برعکس یا کل عملیات به صورت الکترونیک هدایت شده، ذهن‌ها را به خود مشغول کرده و این پرسش را پیش آورده است که این همه تناقض‌گویی چه معنایی می‌تواند داشته باشد.

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

در حوادث مشابه اکثرا یا با یک اطلاعیه از سوی وزارت اطلاعات یا سپاه پاسداران تکلیف تمامی رسانه‌ها روشن می‌شد و در اکثر موارد رسانه‌‌ها از انتشار خبر درباره آن منع می‌شدند. یا اینکه وزارت اطلاعات یا سپاه پاسداران در یک اطلاعیه جزییات را رأسا اعلام میکردند.

ولی در این حادثه که به گفته مقامات جمهوری اسلامی «ترور مهمترین دانشمند هسته‌ای» ایران بوده و نیز شخص کشته‌شده دارای مقام بالای نظامی نیز بوده است، ظاهرا دست رسانه‌ها برای انتشار هر خبری باز گذاشته شده است.

«پروژه پروپاگاندای سپاه»

مهدی مهدوی آزاد، خبرنگار و تحلیلگر سیاسی از یک «پروژه کامل پروپاگاندا توسط سپاه پاسداران» خبر می‌دهد.

او به دویچه‌وله می‌گوید: «منبع تمامی شایعات سپاه پاسداران بوده یعنی شایعاتی که منتشر شده یا توسط خبرگزاری‌های فارس و تسنیم بوده که وابسته به سپاه و بسیج هستند یا توسط فعالان نزدیک به سپاه پاسداران از جمله جواد موگویی که مستندساز امنیتی نزدیک به سپاه است. شما در این ماجرا یک پروژه کامل پروپاگاندا را می بینید یعنی نشر دادن اخبار جعلی در رسانه‌ها با اهداف سیاسی با این هدف عمده و اصلی که تیم حفاظت را تبرئه و افکار عمومی را قانع کنند که سپاه مقصر نبوده و به خاطر کمبود امکانات نتوانستند از او محافظت کنند.»

Mehdi Mahdavi Azad
مهدی مهدوی آزاد؛ روزنامه‌نگار و تحلیلگر سیاسیعکس: Privat

او با اشاره به اینکه در آخرین گزارش فارس وجود سه خودروی حفاظتی و حداقل چهار محافظ در محل تایید شده می‌‌گوید: «شما هیچ رد پایی از محافظین نمی‌بینید، اصلا معلوم نیست اینها کجا هستند. شما در عکسها ماشین‌های حفاظت را نمی‌بینید. هیچ نشانه‌ای از درگیر شدن محافظان با تروریست‌ها را نمی‌بینید. معلوم نیست واقعا چه اتفاقی افتاده است.»

به نظر آقای مهدوی آزاد نهادهای اطلاعاتی ایران در حال پنهان کردن «یک راز بزرگ» هستند و به نحوی کاملا «سازمان یافته» موضوعی را پنهان می‌کنند.

«ضربه شدید به حیثیت دستگاه اطلاعاتی ایران»

در چند سال اخیر چندین عملیات ترور و خرابکاری در داخل مرزهای ایران رخ داده است. دوسال پیش اسناد محرمانه اتمی ایران از سایت دورقوزآباد توسط عوامل موساد دزدیده شد.

در تیرماه امسال انفجار و آتش‌سوزی در سایت نطنز رخ داد که علت آن خرابکاری عنوان شد. اندکی بعد در تاسیسات موشکی خجیر آتش‌سوزی رخ داد که آن نیز به دلیل خرابکاری بود.

ترور چندین دانشمند هسته‌ای نیز همگی در سال‌های اخیر رخ داده است.

به همین دلیل مهدی مهدوی آزاد معتقد است «حیثیت» دستگاه امنیتی ایران به شدت زیر سوال رفته و آسیب شدیدی به این دستگاه‌ها به خصوص در مقابل اسرائيل وارد شده است.

از طرف دیگر همین مسئله باعث شده تا دعواهای جناحی در داخل حکومت نیز بالا بگیرد؛ عده‌ای انگشت اتهام را به سوی دولت و تیم مذاکره کننده اتمی و وزارت اطلاعات نشانه گرفته‌آند و گروهی دیگر سپاه را مقصر می‌دانند.

به نظر آقای مهدوی آزاد به همین دلایل «پروژه پروپاگاندا با هدف تبرئه سپاه» کلید خورده است.

مهدی مهدوی آزاد می‌گوید: «من اهل تئوری توطئه نیستم اما یقین دارم که در این پرونده رازهای بسیار بزرگی وجود دارد که این رازها به کلی حیثیت دستگاه‌های امنیتی ایران و حیثیت جمهوری اسلامی را بر باد می‌دهد و به همین دلیل هم دارد پنهان می‌شود. به جد معتقدم بخش‌هایی از این پرونده یقینا عامدانه پنهان شده‌اند.»

میترا شجاعی
میترا شجاعی روزنامه‌نگار