مناسبات منطقهای ایران پس از تحریمها
۱۳۹۴ تیر ۲۴, چهارشنبه
دویچه وله: آیتالله خامنهای در رابطه با مذاکرات هستهای امتیاز داد تا به عقیده کارشناسان ثبات رژیم را حفظ کند و این مذاکرات در اصل تحولی در مناسبات ایران با دنیای غرب تلقی شد. این تحول چه تاثیری میتواند در مناسبات ایران با کشورهای منطقه بگذارد؟
رضا تقی‌زاده: اگر هماهنگیای در درون حاکمیت نسبت به توافق وجود داشته باشد و اجرای توافق با مشکل جدی روبرو نشود، نتایج مذاکرات هستهای میتواند به تغییراتی سیاسی در داخل و مناسبات خارجی ایران منجر شود. شما نمیتوانید پشت سر رئیس جمهور تابلوی "مرگ بر آمریکا" نصب بکنید، در حالی که رئیس دولت در حال دفاع کردن از توافق اتمی است. بایستی در انتظار بود و دید که طی هفتهها و ماه‌های آینده حرکت در سمت اجرایی کردن مفاد توافق چقدر هماهنگ است یا چقدر از پشتیبانی جناحهای دیگر رژیم برخوردار است.
کشورهای عرب منطقه و همین طور اسرائیل می‌گویند نگران‌اند که ایران با این توافق به قدرت بزرگتری در منطقه تبدیل شود و منابع مالی که در اختیارش قرار میگیرد، در حمایت از حماس، برای دخالت در یمن و برای حمایت از بشار اسد استفاد کند. این نگرانی به نظر شما بی‌اساس است؟
این نگرانیهاییست که بیشتر مخالفین توافق اتمی، که روز گذشته نهایی شد، در موردش تا حدودی بزرگنمایی میکنند و شاید تا حدودی هم جدی است. واقعیت این است که هر موقع جمهوری اسلامی از منابع مالی بیشتری برخوردار بوده، در منطقه حرکات بیشتری را صورت داده و سیاست خارجی خودش را گسترش داده است. در زمان دولت آقای احمدینژاد که در نتیجه قیمتهای بالای نفت ایران درآمدهای ارزی زیادی را داشت، سیاست خارجیاش را در حدی گسترش داد که حضورش را در آمریکای جنوبی در ارتباط با کشورهای چپگرای این منطقه و همین طور آفریقا توسعه بدهد. این نگرانی وجود دارد که حالا هم با در اختیار گرفتن یکصد و بیست میلیارد دلار داراییهای ذخیرهشده ایران، کمکهای ایران به کشورهایی که آنها را خط مقدم نبرد با اسرائیل معرفی میکند، افزایش پیدا بکند. ایران در حال حاضر فعالیتهای مخصوصی در عراق، یمن، سوریه و لبنان دارد و اگر این امکانات مالی را در خدمت افزایش این فعالیت‌ها قرار بدهد، طبیعتا این نگرانی که مخالفان ایران به آن اشاره میکنند واقعیت پیدا میکند. ولی همان طور که گفتم باید در انتظار هفتهها و ماه‌های آینده بود و دید آیا ایران از پشتیبانی همه جناحهای حکومت برخوردار است و حاکمیت آن طور که غرب آن را معرفی میکند، در مسیر عادیکردن مناسبات خارجیاش است یا اینکه نگرانی کسانی که اعلام میکنند با این منابع مالی جمهوری اسلامی مدیریت برتری برای افزایش مداخلات پیدا خواهد کرد واقعیت دارد.
گفته شده که اگر توافق اجرا بشود، هشتصد شخص حقیقی و حقوقی هم از فهرست تحریمها خارج میشوند که بین آنها نامهای گوناگونی وجود دارد. از بابک زنجانی تا آقای علیاکبر صالحی و یکسری از فرماندهان سپاه و یا نماینده ولی فقیه و غیره. بهنظر شما خارج شدن این اشخاص حقیقی و حقوقی از فهرست تحریمها چه تاثیری دارد؟
این قضیه کاملا روشن نیست و به اسامی خاصی در موافقتنامه نهایی اشاره نشده. ولی انتظار جمهوری اسلامی این است که بعد از لغو تحریمها کسانی که در نتیجه اجرای تحریمها مشمول تحریم شده بودند، اسمشان از این لیستها خارج شود. ولی کنگره آمریکا بعد از بررسی سند موافقتنامه نهایی تصمیم میگیرد که آیا اسامی از لیست تحریمها خارج بشوند یا خیر. باور این نیست که آمریکا و اروپا با فعالیتهای تروریستی موافقت بکنند و تحریمها را در این زمینه کاهش بدهند، چنانکه در مورد تحریمهای تسلیحاتی هم حداقل یک زمان پنج ساله برای تحریمهای تسلیحات عمومی و یک زمان هشت ساله برای برداشتن تحریمهای مربوط به موشکهای بالستیک در نظر گرفته شده بود. بخش مربوط به فعالیتهای تروریستی که اکثر این افراد در لیست مربوط قرار میگیرند، باید موکول بشود به بررسیهای نهایی. زود است که ما در حال حاضر این را مترادف بدانیم با آزادشدن اقدامات هشتصد نفر که قبلا در لیست تحریمها قرار گرفتهاند.
بیشتر بخوانید: تفسیر: سایه‌روشن‌های یک توافق تاریخی