مهاجران ترک در جستجوی هویت
۱۳۸۹ اسفند ۳, سه‌شنبه
از زمانی که چارلی چاپلین در سال ۱۹۱۷، فیلم "مهاجر" را درباره‌ی مسائل و دشواری‌های مهاجران در آمریکا تهیه کرد، این دستمایه تا به امروز بارها از سوی کارگردانان برجسته‌ی جهان سینما به تصویر کشیده شده است. یکی از مشهورترین فیلم‌های از این دست، "آمریکا، آمریکا" از الیا کازان، یکی از سرشناس‌ترین کارگردانان آمریکایی تاریخ سینماست. آخرین ساخته‌ی فیلم‌ساز پر‌آوازه‌ی فرانسوی ـ یونانی، گوستاو گاوراس نیز با عنوان "بهشت غرب" به همین مضمون پرداخته است.
سینماگران آلمانی، این دستمایه را اغلب در چارچوب روایت‌های فردی، درگیری‌های عشقی و تطبیق مهاجر با جامعه‌ی آلمان گنجانده‌اند. راینر ورنر فسبیندر (Rainer Werner Fassbinder)، از جمله کارگردانانی است که شخصیت اصلی فیلم خود را با عنوان "ترس، روح را می‌خورد"، در مرکز کشاکشِ‌های بین مهاجر و جامعه‌ی "میزبان" قرار می‌دهد. دستمایه‌ی اغلب فیلم‌های کارگردان ترک‌تبار این کشور، فاتح آکین با عنوان‌های "سولينو" (۲۰۰۲)، "رو در رو" (۲۰۰۴) و روح آشپزخانه (۲۰۰۹) نیز پیرامون همین موضوع دور می‌زند.
هویت سه نسل
تازه‌ترین محصول "مهاجرتی" سینمای آلمان، فیلم "به آلمان خوش‌آمدید"، از کارگردان جوان ترک‌تبار این کشور، یاسمین سمدرلی (Yasemin Samdereli) است. موضوع اصلی فیلم را قهرمان ۶ ساله‌ی آن، چنک (Cenk) این گونه مطرح می‌کند: "بالاخره ما ترکیم یا آلمانی؟"
چنک که در مدرسه به "پسر ترکه" معروف است، از آن‌جا به دانستن این موضوع علاقمند شده که نه هم‌کلاسی‌های آلمانی و نه هم‌کلاسی‌های ترکش در "یارکشی" برای مسابقه‌ی فوتبال، او را انتخاب نمی‌کنند. یاسمین سمدرلی، انجام این وظیفه‌ی مهم را به عهده‌ی دخترعمه‌ی پدری او، چنان (Canan) می‌گذارد. چنان به عنوان نسل سوم مهاجران، بیشتر پذیرای موازین اجتماعی کشوری است که پدربزرگ او را به نام "کارگر مهمان" به آن‌جا دعوت کرده است. او دختر آزادی است که روابط گسترده‌ای دارد و از دوست پسر آلمانی خود نیز حامله است.
"چنک" در خلال توصیف‌های "چنان" با زندگی پدربزرگش، حسین آشنا می‌شود که در سال‌های وقوع "معجزه‌ی اقتصادی" برای ساختن آلمان به این کشور دعوت شده است. یاسمین سمدرلی، این بخش از فیلم را به صورت "فیلم در فیلم"، با پیوند‌زدن رویدادهای زمان حال به گذشته و برعکس، به نمایش در می‌آورد...
زمان حال
۴۵ سال بعد، حسین تصمیم میگیرد با خانوادهی بزرگ خود که اکنون از سه نسل تشکیل می‌شود، به روستای زادگاهش بازگردد و "خانه"ای را که در آن‌جا خریده، به آنان نشان دهد. این تصمیم هم‌‌زمان با پذیرش درخواست تابعیت آلمانی حسین و همسرش از سوی مقامات این کشور گرفته می‌شود . هیچ یک از افراد خانوادهی حسین از تصمیم او خشنود نیست اما مخالفت، ثمری نمی‌بخشد. سرانجام این خانوادهی پرجمعیت، در روز موعود با مینی‌بوسی که به همین منظور اجاره شده، سفر پرماجرای خود را آغاز می‌کند؛ سفری سرشار از خاطرات، بگومگوها، قهرها و آشتی‌ها که سرانجام، پس از ۹۷ دقیقه با پایانی دور از انتظار خاتمه می‌یابد...
رویارویی فرهنگ‌ها
"به آلمان خوش‌آمدید"، فیلمی "جاده‌ای" است که با آهنگی پرشتاب، لحنی خالی از تکلف و شوخ و چرخش‌های پیش‌بینی نشده، نمادهای دو فرهنگ ترکی و آلمانی را به سخره میگیرد و بر روی فردیت انسانی آدمها تکیه می‌کند. تصاویری که یاسمین سمدرلی و خواهرش نسرین به عنوان فیلم‌نامه‌نویس، برای القای رویارویی این دو فرهنگ یافته‌اند، بکر و گویاست: خودمرکزبینی اروپایی‌ها و تسامح آلمانی‌ها با "نقشه جهان" در نمای کلاس درس چنک به‌نمایش در می‌آید که تنها به مرزهای کشورهای اروپایی محدود می‌شود و بی‌خبری طرف مقابل که با تصور دور از ذهن خون‌آشام بودن مسیح در کابوس محمد ۸ ساله بازتاب می‌یابد.
یاسمین و نسرین سمدرلی، پیش از فیلم "به آلمان خوش‌آمدید"، با همین تصاویر طنزآلود و رادیکال، با سینماروها و بینندگان تلویزیون آلمان ارتباط برقرار کرده‌اند: یک بار در سال ۲۰۰۳ با فیلم کمدی "همه‌چیز ترکی شده"، که با موفقیت شایان توجهی روبرو شد و یک بار دیگر، در سال ۲۰۰۶ که با الهام از موضوع این فیلم، سریال تلویزیونی "ترکی برای مبتدی‌ها" را تهیه کردند.
برای پی‌بردن به داستان و دیدن نماهای فیلم، روی نشانه‌ی زیر کلیک کنید: