نخست وزیر بریتانیا بند‌وبست با لیبی را تکذیب کرد

ماجرای سوء‌استفاده‌های مالی نمایندگان مجالس نمایندگان و اعیان، در ماه‌های گذشته، نفوذ گوردون براون، نخست وزیر بریتانیا را به شدت کاهش داد. ظرف دو هفته‌ی اخیر، دولت براون از سوی رسانه‌های بریتانیا به بند و بست با لیبی بر سر آزادی عبدالباسط علی المقراهی، عامل فاجعه‌ی هوائی سال ۱۹۹۸ لاکربی، متهم شد. نخست وزیر، که تاکنون سکوت اختیار کرده بود، روز چهارشنبه (۲ سپتامبر) سرانجام به این اتهامات پاسخ داد.

براون گفت: «نه توطئه‌ای در کار بوده، نه فریبی و نه بند‌وبستی بر سر نفت. نه کسی کوشیده است به وزیر اسکاتلند بگوید که چه کند و نه من قولی شخصی به معمر قذافی داده‌ام. ما همیشه به صراحت گفته‌ایم که تصمیم با دولت اسکاتلند است.»

تروریستی که مثل قهرمان بازگشت

عبدالباسط علی المقراهی یکی از دو عامل انفجار هواپیمای مسافربری در لاکربی است که تا دو هفته پیش در زندان اسکاتلند به سر می‌برد. وی، که اکنون ۵۷ ساله است، ۸ سال پیش به حبس ابد محکوم شده بود، اما به علت ابتلا به سرطان پیشرفته، مورد بخشش قرار گرفت و به لیبی بازگردانده شد. آنچه خشم رسانه‌های بریتانیائی را برانگیخت، استقبال گرم از المقراهی در فرودگاه طرابلس بود. هزاران لیبیائی به استقبال از وی شتافتند و او، به جمعیت با علامت پیروزی پاسخ داد.

رسانه‌های بریتانیا، در گزارش‌های خود با استناد به دیدار اخیر ماندلسون، وزیر اقتصاد بریتانیا، با سیف، پسر معمر قذافی، دولت گوردون براون را متهم کردند که به بهای معامله‌ی نفت و گاز، پشت سر دولت اسکاتلند پنهان شده و زمینه‌های آزادی عامل انفجار لاکربی را فراهم ساخته است.

اسکاتلند، در زمینه‌ی قضائی مستقل است. به موجب قوانین این کشور، کسی که به حبس ابد محکوم شده باشد، چنانچه به علت بیماری در آستانه‌ی مرگ قرار گرفته باشد، می‌تواند مورد بخشش قرار گیرد. دیوید میلی‌باند، وزیر امور خارجه‌ی بریتانیا، پس از آزادی المقراهی اعلام کرد که دولت بریتانیا مایل نبود این شهروند لیبیایی در زندان بمیرد.

پیشنهاد تشکیل کمیسیون تحقیق

گزارش‌های رسانه‌های بریتانیا سبب شد که حتی دیوید کامرون، رئيس حزب مخالف دولت، خواستار تشکیل یک کمیسیون تحقیق برای روشن شدن نقش دولت براون در آزادی المقراهی شود. وی ادعا کرد که نقش دوگانه‌ی دولت براون در ماجرای آزادی عامل فاجعه لاکربی کاملا آشکار است.

رسانه‌های بریتانیا، برای اثبات دخالت دولت در آزادی المقراهی، دلایل متعددی را عنوان کردند. از جمله این که ملکه‌ی انگلستان چندی پیش سیف پسر قذافی را به حضور پذیرفت و پس از آن وزیر اقتصاد بریتانیا نیز در جریان سفر خصوصی به کورفو با وی دیدار و مذاکره داشت.

منافع اقتصادی بریتانیا در لیبی

بریتانیا، دارای منافع اقتصادی مهمی در لیبی است. راه همکاری‌های اقتصادی با لیبی را تونی بلر، نخست‌وزیر پیشین انگلستان، در سال ۲۰۰۴ هموار کرد. در سال ۲۰۰۷ کنسرن بریتیش پترولیوم یک قرارداد مهم گاز و نفت با لیبی بست. نخست وزیر بریتانیا، در پاسخ به اتهامات رسانه‌ها، از این منافع سخن نگفت. وی تنها اظهار داشت که مناسبات کشورش با لیبی دارای اهمیت استراتژیک است، زیرا معمر قذافی نقش مهمی در مبارزه با تروریسم به عهده گرفته است.

آزادی عامل انفجار سال ۱۹۸۸ اعتراض شدید بازماندگان این فاجعه را در بریتانیا و آمریکا برانگیخت. باراک اوباما رئیس‌جمهور آمریکا، پس از آزادی المقراهی، اقدام دولت اسکاتلند را محکوم کرد. بسیاری از قربانیان سقوط هواپیمای خطوط هوائی پان آمریکن در لاکربی را شهروندان آمریکائی تشکیل می‌دادند. دولت لیبی، چند سال پیش سه میلیارد دلار خسارت به خانواده‌های قربانیان پرداخت.

حقیقت در پرده ابهام

از زمان فاجعه‌ی لاکربی همواره این سوءظن وجود داشت که جمهوری اسلامی ایران نیز در این ماجرا نقش داشته است. به گفته‌ی جیم سویر، که دخترش در فاجعه‌ی لاکربی به قتل رسیده است، قرار بود در سال جاری پرونده‌ی لاکربی با هدف کشف ابهامات آن، از سوی مراجع قضائی اسکاتلند دوباره باز شود.

جیم سویر و بسیاری از بازماندگان قربانیان معتقدند که با آزادی عبدالباسط علی المقراهی، دیگر هرگز ابهامات پرونده‌ی لاکربی روشن نخواهد شد.

نویسنده: جواد طالعی

تحریریه: کیواندخت قهاری