نسرین ستوده از عاملان جلوگیری از خروج خود و موکلانش از کشور شکایت می‌کند
۱۳۸۷ آذر ۲۰, چهارشنبه
نسرین ستوده نحوه ضبط پاسپورت و جلوگیری از خروج خود از کشور را غیرقانونی دانسته و می‌گوید در صدد است از عاملان صدور این حکم و دیگر احکام ممنوع‌الخروجی موکلان خود شکایت کند. در حال حاضر حداقل چهارتن از فعالان زن ممنوعالخروج هستند.
دویچه‌وله: خانم ستوده، امروز صبح در فرودگاه چه اتفاقی افتاد؟
نسرین ستوده: امروز صبح وقتی به اتفاق خانواده و به دعوت کمیته‌بین‌المللی حقوق بشر ایتالیا برای دریافت جایزه‌یی که بابت فعالیت‌های حقوق بشری به اینجانب تعلق گرفته بود عازم ایتالیا بودیم، بعد از اعلام اسم من در بلندگوی فرودگاه، یک مامور درحالی که بی‌سیم به‌دست داشت به من مراجعه کرد و خواست که پاسپورت خودم را به او تحویل بدهم. البته چون این زمانی بود که من از بخش کنترل گذرنامه رد شده بودم، طبیعی‌ست که به نظرم این کار کاملا غیرقانونی آمد و از وی خواستم ضمن نشان دادن کارت شناسایی خود، یک رسید هم به من بدهد. او و ماموران دیگر بعد از مدتی مقاومت سرانجام رسیدی به من داد. حتا شماره‌ی یک حکم قضایی هم به من داده شد که من به موجب این حکم ممنوعالخروج هستم.
در این حکم اتهام شما ذکر نشده بود؟
به من شماره‌ی یک پرونده داده شد و نه خود حکم قضایی. چون این حکم تا به امروز نه به اداره‌ی گذرنامه ابلاغ شده بود و نه به من، تعجب مرا برانگیخت. چرا که کلیه‌ی احکام و قرارهایی که توسط دادگاه صادر می‌شود، بعد از ابلاغ، قابلیت اجرائی پیدا می‌کند. در این صورت، حکم باید هنگام عبور از بخش کنترل گذرنامه اجرا شود و نه بعد از عبور از آن. این نشان می‌دهد که تا امروز هیچ حکمی به اداره‌ی گذرنامه ابلاغ نشده است. به من هم حکمی ابلاغ نشده بود و جای سوال اینجاست که چرا تمام این ممنوعیت از خروج‌ها که در قالبی کاملا غیرقانونی صورت می‌گیرد، از طرف نهاد ریاست‌جمهوری قابلیت اجرائی پیدا می‌کند.
یعنی کسانی که به شما مراجعه کردند و آن برگه‌یی که به شما نشان دادند از طرف نهاد ریاست‌جمهوری بود؟
بله. تا پایان کار من، سه‌تا مامور بودند. هر سه‌ی این‌ها گفتند که از نهاد ریاست‌جمهوری هستند.
خانم ستوده اسفندماه سال گذشته شما به همراه یکی دیگر از فعالان کمپین یک میلیون امضا، خانم منصوره شجاعی، قرار بود به دوبی بروید. از خروج ایشان جلوگیری شد، ولی به شما گفتند که می‌توانید به این سفر بروید و شما به میل خودتان به این سفر نرفتید. در طول این مدت فکر می‌کنید چه اتفاقی افتاده است که شما را هم ممنوعالخروج کردند؟
از آن زمان نزدیک به ۹ ماه می‌گذرد و هیچ اتفاق مهمی نیفتاده است، جز این که در همان پرونده‌یی که برای خانم شجاعی تشکیل شد، من هم به‌عنوان متهم مورد تعقیب قرار گرفتم و یک جلسه‌ی بازجویی توسط ماموران اطلاعات در آن پرونده از من صورت گرفت. این حکم ممنوع‌الخروجی، احتمالا براساس همان پرونده‌یی صادر شده است که سبب شد هیچ‌کدام از ما به آن سفر نرویم. اما مشکل اینجاست که اولا هیچ دلیلی واقعا در آن پرونده وجود ندارد که بتواند باعث صدور قرار ممنوعیت خروج من یا خانم منصوره شجاعی بشود. ثانیا چرا در هیچ یک از این دو مورد، نه در مورد خانم منصوره شجاعی و نه اینجانب، حکم ممنوع‌الخروجی به ما ابلاغ نشد؟ در مورد سایر فعالان جنبش اجتماعی، مثل خانم پروین اردلان و خانم طلعت تقی‌نیا هم، در واقع حکم ممنوع‌الخروجی ابلاغ نشد. در آخرین مورد قبل از من، یعنی خانم سوسن طهماسبی هم، تا روز سفرش هیچ حکمی به وی ابلاغ نشده بود.
همان طور که شما هم اشاره کردید، در حال حاضر بیش از چهارتن از اعضا و فعالین کمپین یک میلیون امضا ممنوعالخروج هستند. فکر می‌کنید آیا ممنوعیت خروج شما هم مربوط به فعالیت شما در این کمپین است یا به پرونده‌های حقوقی که شما به‌عنوان یک وکیل آنها را دنبال می‌کنید مربوط می‌شود؟
من نمی‌توانم از سوی کسانی که چنین اقدام غیرقانونی انجام داده‌اند حدس بزنم که ممنوعیت خروج من بابت کدام فعالیت می‌تواند باشد. ولی به‌هرحال آنچه مسلم است در سال‌های اخیر ما شاهد موج وسیعی ازممنوعیت خروج علیه وکلایی که به فعالیت حقوق بشری مبادرت کرده‌اند یا فعالان جنبش‌های اجتماعی بوده‌ایم.
الان برای پی‌گیری این پرونده‌ی جدیدی که احیانا برای شما باز شده و پی‌گیری ممنوعیت خروج‌تان، برای شما قرار یا وقت دادگاهی تعیین شده؟ یا این که خودتان باید پی‌گیری کنید؟
در رسیدی که بابت پاسپورت به من داده شده، گفته‌اند که ظرف سه روز آتی برای پی‌گیری پرونده به بزرگراه آفریقا کوچه‌ی روانپور مراجعه کنم که البته من در مهلتی که گفته شده مراجعه می‌کنم و امیدوارم که نتیجه بگیرم.
آنجا دفتر نهاد ریاست جمهوری‌ست؟
ظاهرا آنجا بخشی از وزارت اطلاعات است، تا آنجا که من اطلاع دارم. ولی نمی دانم چه ارتباطی با نهاد ریاست‌جمهوری دارد.
و اگر در مراجعه به این اداره نتیجه‌یی نگیرید، چه اقدامی برای رفع ممنوعیت خروج‌تان انجام خواهید داد؟
طبیعی‌ست که برای حفظ حقوق خودم و موکلانم طی روزهای آتی طبق قانون نسبت به موج ممنوعالخروجیها اعتراض قانونی خود را به مراجع ذیصلاح ارائه خواهم داد.
آیا قرار است در این زمینه از نهاد خاص یا شخص خاصی شکایت بشود؟
به‌هرحال ما از افرادی که موجبات این ممنو‌ع‌الخروجی‌های غیرقانونی را فراهم کرده‌اند، شکایت خودمان را اعلام خواهیم کرد.
این ماموران، خودشان را ماموران نهاد ریاست‌جمهوری اعلام کرده‌اند، آیا به لحاظ حقوقی این امکان وجود دارد که شما به طور مشخص از این نهاد شکایت کنید؟
ما از این نهاد یا هر نهاد دیگری که دست‌اندرکار اجرا یا صدور قرار و یا حکم مربوط به ممنوعالخروجیها بوده است شکایت خواهیم کرد، به دلایل متعدد که یکی از آنها این است که اساسا تشریفات قضایی در چنین ممنوعیت‌هایی رعایت نشده است.
خانم ستوده امروز روز جهانی حقوق بشر است. شصت سال پیش در چنین روزی اعلامیه‌ی جهانی حقوق بشر صادر و توسط اغلب کشورهای جهان امضا شد. در چنین روزی از خروج شما از کشور جلوگیری شده است. انتظار شما از دولت ایران چیست؟
من از دولت ایران می‌خواهم همچنان که ایران در شصت سال پیش به اعلامیه‌ی جهانی حقوق بشر پیوسته و دولت جمهوری اسلامی عضویت ایران در این اعلامیه را همچنان استمرار بخشیده است، به تعهدات بین‌المللی خودش در همه‌ی زمینه‌ها به‌ویژه برابری جنسیتی، قومی، نژادی و بقیه‌ی حقوقی که در این اعلامیه آمده است، از جمله تضمین آزادی بیان، عقیده و اندیشه، عمل کند.