نشانه‌ها و ابهام‌ها در تعامل ایران و آمریکا
۱۳۸۷ مهر ۲۵, پنجشنبه
دکتر منصور فرهنگ، کارشناس روابط بین‌الملل در گفتگو با دویچه‌وله به نشانه‌های آشکار در تعامل ایران و آمریکا اشاره می‌کند. به عقیده وی، قطعی شدن این تعامل در گرو انعطاف جمهوری اسلامی در سیاست اتمی‌است.
دویچه‌وله: آقای لاریجانی ازبررسی نامه نمایندگان آمریکایی برای گفتگو با نمایندگان ایران خبر داده است. این در حالیست که واکنش مقامات ایرانی بهنگام انتشار نامه شخصیت‌های آمریکایی، ضد و نقیض بود. آیا اتفاق جدیدی افتاده که آقای لاریجانی چنین می‌گوید؟
منصور فرهنگ: این اولین بار نیست که نمایندگان و نخبگان آمریکایی خواستار مذاکره با ایران هستند. حتی یکبار آقای کروبی در گذشته، ملاقاتی در این زمینه داشت. به احتمال بسیار زیاد پس از پایان انتخابات، دفتر حفاظت منافع آمریکا در تهران نیز گشوده می‌شود. به نظر میرسد تغییری در جو تعامل ایجاد شده و در ایران هم کمتر کسی از گزینه گفتگو با آمریکا انتقاد می‌کند. اما موفقیت مذاکره در گرو این خواهد بود که ایران هنگام آن، انعطافی در زمینه غنی سازی اورانیوم نشان دهد.
اتفاقا امروز ایران اعلام کرد که بدون تردید به غنی سازی بدون قید و شرط ادامه می‌دهد. نسبت این موضع‌گیری با گفته‌های آقای لاریجانی در چیست؟
به این مذاکرات و بطور کلی مواضع آقایان احمدی‌نژاد و خامنه‌ای باید از دو نظر نگاه کرد. یکی این‌که ایران می‌خواهد انعطاف بخرج دهد، اما قصد دارد آن را پشت میز مذاکره نشان دهد تا آوانتاژ‌های امنیتی و تجاری لازم را بگیرد. دیگر این‌که ایران دارد وقت می‌خرد و نیتی برای تغییر موضع ندارد. هنوز معلوم نیست که قصد ایران چیست. چون اگر به گذشته نگاه کنیم، هر دو این تعبیرها مصداق دارند. آقای اوباما و بخش عمده‌ای از نخبگان سیاست خارجی آمریکا می‌گویند ما باید این نیت ایران را امتحان کنیم و تنها راه این‌که معلوم شود ایران انعطاف دارد یا نه، از راه مذاکره است.
انگار عبور از خط قرمز مذاکره با آمریکا برای محافظه‌کاران کنونی در ایران ساده‌تر است. آیا آن‌ها آنقدر هوشمندی خواهند داشت که با رئیس‌جمهور بعدی آمریکا، که به‌نظر میرسد اوباما باشد، کنار بیایند؟
ایرانی‌ها بطور کلی و بخلاف ادعاهای خود، بسیار ماکیاولیستی فکر وعمل می‌کنند. منافع رژیم برای بقای خود، تعیین کننده سیاست‌های مقامات جمهوری اسلامی است. مثلا آقای خمینی زمانی می‌گفت عربستان سعودی از آمریکا بدتر است. جنگ ایران و عراق را دیدیم که وقتی واقعیت‌ها آشکار شد، منافع رژیم بر سایر گفته‌ها چربید. مشکل اینجاست که این سیستم، ماهیتا توان توجه لازم به امنیت و رفاه جامعه ایران را ندارد و بحث اصلی نیز اینست که رابطه با آمریکا تا چه اندازه می‌تواند به بقای جمهوری اسلامی کمک کند. مشکل دیگر برای جمهوری اسلامی موضوع عراق است. ایران می‌خواهد آمریکا در عراق بماند تا دولت مالکی بتواند روی پای خود بایستد و از طرف دیگر نمی‌تواند این را آشکارا بگوید. ایران و آمریکا هر دو در عراق مخمصمه‌هایی دارند که برای آن‌ها چون شمشیر دولبه است. برای مذاکره باید هر دو کشور، در مورد عراق نیز به تفاهم برسند.