نقش پررنگ سایت‌های اجتماعی در کارزار انتخاباتی روسیه
۱۳۹۰ اسفند ۱۲, جمعه
بیش از ۷۰ میلیون شهروند روس از اینترنت استفاده می‌کنند. سایت‌های اجتماعی فیس‌بوک، توئیتر و همچنین سایت‌های روسی "وکونتاکته" و"آدنا کلاسنیک" از جمله محبوب‌ترین سایت‌های کاربران روس هستند.
در آستانه‌ی انتخابات ریاست جمهوری روسیه در روز یکشنبه، ۱۴ اسفند، اینترنت و شبکه‌های اجتماعی به ابزاری برای بیان نظرات سیاسی اپوزسیون، انتقاد به سیاست‌های پوتین و دیگر مقام‌های روسیه تبدیل شده‌اند. با این وجود، دولت روسیه تاکنون محدودیت یا ممنوعیتی علیه شبکه‌های اجتماعی و اینترنت اعمال نکرده است.
روس‌ها شیفته وعاشق سایت‌های اجتماعی هستند
به نظر دانیل کوسیکوف، مسئول سایت روسی "فرغانه رو" که از سال ۲۰۰۱ در دنیای مجازی فعالیت می‌کند، فیس‌بوک، توئیتر، و کونتاکته و آدنا کلاسنیکوف نقش تعیین‌کننده‌ای در شکل‌گیری افکار عمومی مردم روسیه بازی می‌کنند.
وی در گفتگو با بخش فارسی دویچه وله تاکید می‌کند: «تظاهرات ضد پوتین از طریق سایت‌های اجتماعی سازماندهی شد. این سایت‌ها قبلا در روسیه برای بیان مسائل شخصی بکار گرفته می‌شد، اما حالا ما شاهد تبدل شدن آن به ابزاری برای تبادل اطلاعات و بیان مواضع سیاسی و اجتماعی مردم و اپوزسیون هستیم. روس‌ها شیفته و عاشق سایت‌های اجتماعی شدند.»
به عقیده‌ی این کارشناس شرکت بیش از ۹۰ درصد مردم در تظاهرات مسکو و دیگر شهرهای روسیه مرهون سایت‌های اجتماعی است.
سایت‌های اجتماعی، جایگزین رسانه‌های گروهی
دانیل کوسیکوف، مسئول سایت فرغانه رو در ادامه‌ی گفتگو با دویچه وله خاطرنشان می‌کند که در نبود یک رسانه‌ی منتقد و مستقل در کشور و یا شبکه تلویزیونی که درباره‌ی اپوزیسیون گزارش دهد، سایت‌های اجتماعی جایگزین این گونه رسانه‌ها شدند.
وی می‌افزاید: «اگر سایت‌های اجتماعی نبودند فعالیت سیاسی روس‌ها بسیار ضعیف‌تر از آن بود که ما اکنون شاهدش هستیم. من شخصا در تمامی تظاهرات مخالفین که از طریق فیس‌بوک اعلام می‌شود، شرکت می‌کنم.»
چرا در روسیه سایت‌های اجتماعی ممنوع نشده‌اند؟
کوسیکوف مدیر سایت فرغانه رو می‌گوید که حاکمان روسیه به نقش اینترنت و سایت‌های اجتماعی واقف هستند ولی مخالفتی با فعالیت آن ندارند، چون تعطیلی یا محدودیت سایت‌های اجتماعی اعتراض‌های وسیع‌تری را به دنبال خواهد داشت.
وی نتیجه می‌گیرد: «آن ممنوعیت‌ها و محدودیت‌هایی که علیه سایت‌های اجتماعی در کشورهای عربی و ایران اعمال شده ، در روسیه شاهدش نخواهیم بود.»
گوزل خدایبردی‌وا، رونامه‌نگار مقیم شهر مسکو هم در گفتگو با دویچه وله تائید می‌کند، سایت‌های اجتماعی به وسیله‌ای برای ابراز عقیده اپوزیسیون و آزادی بیان در روسیه تبدیل شده و جامعه روسیه را سیاسی کرده‌اند.
وی می‌گوید: « وبلاگ نویس‌ها، صاحبان سایت‌های اینترنتی، فعالان و شخصیت‌های معروف مخالف سرسخت پوتین اجازه ندارند در رسانه‌های رسمی و دولتی روسیه اظهارنظر کنند. همین مسئله باعث شد آنها به اینترنت و سایت‌های اجتماعی روی آوردند. مخالفین از شخصیتی مثل یاولینسکی را هم حمایت کردند که نامزدیش برای احراز مقام ریاست جمهور از سوی مقام‌های روسیهرد شد.»
خواننده‌ی تاجیک: پوتین فرستاده‌ی خداست
هواداران پوتین هم از شبکه‌های اجتماعی بیشترین استفاده‌ها را می‌برند. آنها از سوئی فیلم‌هایی را در افشای رهبران مخالف پوتین در یوتیوب پخش کردند و از سوی دیگر کمپن‌هایی نیز در شبکه‌های اجتماعی به طرفداری از پوتین به راه انداختند.
در میان کلیپ‌های تبلیغاتی طرفداران پوتین، طالب‌جان قربان‌خانوف، یک خواننده‌ی گمنام تاجیک جایگاه ویژه‌ای دارد. وی ترانه‌ای بنام "وی وی پی" اختصار نام و نام خانوادگی کامل آقای ولادیمیر ولادیمیرویچ پوتین در شبکه‌های اجتماعی منتشر کرد که در فضای مجازی و سیاسی روسیه بحث‌های فراوانی را برانگیخت.
وی که تابحال شخص گمنامی بود با ترانه خود به زبان روسی پوتین را وصف کرد و مشهور شد. در فیلم ویدیوئی او که در شهر مسکو گرفته شده خواننده‌ی تاجیک به سال‌های ریاست جمهوری پوتین در گذشته اشاره کرده و وی را رئیس جمهور آینده روسیه می‌داند. خواننده‌ی تاجیک تاکید می‌کند که پوتین فرستاده‌ی خداست وهمه‌ی کارها را به درستی انجام می‌دهد.
خواننده‌ی تاجیک درترانه‌ی خود همچنین یادآور می‌شود: «زمانی که پوتین نبود ترس ما را همراهی کرد. کشوری در رنج و مردمی پردرد و امروز خدا پوتین را برای نجات ما فرستاده است.»
کرامت شریف‌اف یکی از رهبران تاجیک در شهر مسکو درباره ترانه‌ی تبلیغی پوتین به دویچه وله می‌گوید: «طالب‌جان فردی از میان تاجیک‌های روسیه است و ما افتخار می‌کنیم که میلیون‌ها نفر کلیپ او را در فیس‌بوک، توئیتر و یوتیوب تماشا کردند. خود پوتین هم به این ترانه افتخار می‌کند. تاجیک‌ها باید در وصف امام‌علی رحمان، رئیس جمهور تاجیکستان هم ترانه بخوانند.»
" ترانه‌ی تاجیکی ربطی به پوتین ندارد"
بسیاری از منتقدان پوتین از جمله دانیل کوسیکوف، مدیر سایت فرغانه رو در روسیه ترانه قربان‌خانوف را ابتکار شخصی او می‌دانند و می‌گویند پوتین نقشی در ساخته شدن آن ندارد. وی می‌افزاید: «به نظر من کار این خواننده تاجیک احمقانه است و اصلا ارتباطی هم با نظراکثریت مهاجرین کاری تاجیک در روسیه ندارد، چون تاجیک‌های مهاجر دلخوشی از پوتین و سیاست‌های او ندارند.»
کوسلیکوف همچنین خاطرنشان می‌کند که پوتین در ۲۳ ژانویه سال ۲۰۱۲ مقاله‌ای منتشر کرد که در آن وعده داد قوانین پذیرش مهاجرین را سخت‌تر کند.
تاجیک‌های مقیم روسیه به چه کسی رای خواهند داد؟
اما کرامت شریف‌اف، رئیس "جنبش مهاجران تاجیک روسیه" و صاحب وب سایت "تاجیک ایمگرانت رو" که ۱۳ ساکن پیش ساکن مسکو شده به دویچه وله می‌گوید، اکثر تاجیک‌های مهاجر مقیم روسیه که شهروندی روسیه را پس از سال ۱۹۹۲ دریافت کردند به ولادیمیر پوتین رای خواهند داد.
وی اضافه می‌کند: «بیش از یک میلیون تاجیک شهروندی روسیه را گرفتند و اکثر آنها به پوتین رای خواهند داد. چونکه تاجیک‌ها در دوره‌ی پوتین شهروندی روسیه را گرفتند.» شریف‌اف قبول دارد که در دوران پوتین و مدودیف حملات ملی‌گرایان افراطی و راست‌گرایان روس به تاجیک‌ها بیشتر شده اما اکنون تاجیک‌ها امیدوارند با انتخاب دوباره پوتین وضعیت آنها بهتر شود.
نقشی که پررنگ شده است
در رد صحبت‌های شریف‌اف، یکی از رهبران مهاجر تاجیک روسیه، کوسلیکوف مدیر سایت فرغانه رو می‌گوید: «مهاجرین حال و حوصله فکر کردن به مسائل سیاسی و یا انتخابات روسیه را ندارند، چون در شرایط سخت و برده‌دارگونه در روسیه مشغول به کار هستند. این شرایط را پوتین برای آنها فراهم کرده است».
آقای کرامت شریف‌اف اما خوشبین است که حدود ۶۵ درصد مردم به پوتین رای خواهند داد. گرچه بسیاری هم بر این باورهستند که در انتخابات ریاست جمهوری روسیه پوتین پیروز خواهد شد، اما سایت‌های اینترنتی وشبکه‌های اجتماعی نیز در جامعه روسیه به قدرتی تبدیل شده‌اند که افکار عمومی و توده‌های مردم را تحت تاثیر قرار داده و قادر هستند صدها هزار نفر را به خیابان‌ها بکشاند.
طاهر شیرمحمدی
تحریریه: فرید وحیدی