وال استریت ژورنال: چین در مسیر نقش‌آفرینی مهم‌تر در منطقه
۱۴۰۱ اسفند ۲۲, دوشنبه
روزنامه آمریکایی وال استریت ژورنال به نقل از "منابع مطلع" از برنامه‌ریزی کنفرانسی با حضور شش کشور عضو شورای همکاری خلیج فارس و ایران در پکن خبر داده است. در این گزارش آمده که نشست مربوطه، اواخر سال میلادی برگزار می‌شود.
شی جین پینگ، رئیس جمهور چین در ماه دسامبر در عربستان سعودی بود و نشستی با شرکت رهبران شورای همکاری خلیج فارس داشت. بیانیه مشترک نشست که مالکیت ایران بر سه جزیره مورد مناقشه، نفوذ منطقهای تهران و برنامه‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی را زیر سوال می‌برد، با واکنش خشم‌الود ایران همراه شد.
وال استریت ژورنال می‌نویسد، شی در ماه گذشته و پس از سفر رئیس جمهور ایران به پکن، کوشید سوءتفاهم‌های مربوط به بیانیه مشترک چین و رهبران عرب را برطرف کند و به رئیسی پیشنهاد برگزاری نشست مشترک با سران عرب را داد که با استقبال او روبرو شد: «اگر چین موفق شود کشورهای شورای همکاری خلیج فارس و ایران را دور یک میز بیاورد، پیروزی دیپلماتیک دیگری بعد از میانجی‌گری برای از سرگیری مناسبات تهران و ریاض کسب خواهد کرد.»
وال استریت ژورنال یادآوری می‌کند که مقام‌های سعودی امیدوارند پکن از روابط اقتصادی خود با ایران برای اثرگذاری روی رفتار منطقهای تهران استفاده کند و ایران هم در عین حال انتظار دارد چین نقش بارزتری در مذاکرات به بن‌بست رسیده هسته‌ای ایفا کند.
با وساطت چین، ایران و عربستان توافق کرده‌اند که مناسبات دیپلماتیک خود را پس از هفت سال وقفه از سر گیرند و حداکثر ظرف دو ماه نمایندگی‌های سیاسی را بازگشایی کنند. بیانیه سه‌جانبه‌ای که به امضای تهران، ریاض و پکن رسیده، طرفین را متعهد می‌سازد که دو توافقنامه همکاری مربوط به دو دهه قبل را به جریان بیندازند.
اعلام این توافق خبری بسیارغافلگیرانه بود؛ خصوصا که نمایندگی مذاکرات و اختیار تام علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی را علی شمخانی، دبیر شورای‌عالی امنیت ملی ایران بر عهده داشت، نه وزیر خارجه.
در گزارش وال استریت ژورنال آمده که طرفین توافق کرده‌اند که از دخالت در امور داخلی یکدیگر خودداری کنند؛ عربستان از جمله قبول کرده که گزارش‌های منفی ایران اینترنشنال کاهش یابد و تهران هم متقابلا پذیرفته که از تشویق و تحریک حوثی‌های یمن در حمله به عربستان دست بردارد.
تهران شبکه تلویزیونی ایران اینترنشنال را که به گفته وال استریت ژورنال، از سوی سرمایه‌گذاران خصوصی عربستان حمایت می‌شود، یک "سازمان تروریستی" می‌داند.
ایران اینترنشنال بارها این اتهام که از سوی دولت ریاض تامین مالی یا حمایت می‌شود را رد کرده است. این شبکه ماه گذشته، به دلیل تهدید کارکنانش، دفاتر خود را از لندن به واشنگتن منتقل کرد.
وال استریت ژورنال در عین حالی که نزدیکی تهران و ریاض را یک تحول مثبت می‌داند که می‌تواند به تنش‌زدایی در سراسر منطقه کمک کند هشدار داده که اما باید منتظر اقدامات عملی بود زیرا سطح قابل توجهی از بی‌اعتمادی بین دو قدرت منطقهای رقیب وجود دارد: «بازگشایی سفارت‌خانه‌ها در فرصت دو ماهه را نباید به معنای کاهش فوری اختلافات ژرف طرفین تلقی کرد.»
وزیر خارجه عربستان نیز در مصاحبه‌ای با "الشرق الأوسط" تأکید کرده که توافق مربوطه به معنای دستیابی به راه‌حلی برای همه اختلافات برجسته آنها نیست.
در حال حاضر اکثر بازیگران منطقه از تنش‌زدایی و توافق یاد شده استقبال کرده‌اند. ایالات متحده نیز که به طور کامل در روند توافق غایب بود، به شکلی محتاطانه از این دستاورد استقبال کرده است.
وزارت خارجه ایران، عربستان سعودی و چین درباره جزئیات توافقنامه امضا شده در پکن یا گزارش WSJ اظهار نظری نکرده‌اند.