واکنش خویشتندارانه غرب و اسرائيل<br>به توافق هسته‌ای در تهران
۱۳۸۹ اردیبهشت ۲۷, دوشنبه
توافقنامه مبادله سوخت هسته‌ای ایران در ترکیه، با واکنش تردیدآمیز بیشتر منابع غربی روبرو شد. بامداد روز دوشنبه (۱۷ آوریل، ۲۷ اردیبهشت) اعلام شد که در حاشیه نشست گروه ۱۶ میان دولت‌های ایران، ترکیه و برزیل موافقتنامه‌ای به امضا رسیده است. بر پایه این توافقنامه، جمهوری اسلامی آماده است ۱۲۰۰ کیلوگرم اورانیوم کم غلظت خود را در خاک ترکیه با ۱۲۰ کیلوگرم اورانیوم ۲۰ درصد غنی شده مبادله کند.
دولت احمدی‌نژاد، که مبادله سوخت هسته‌ای در خارج از خاک ایران را همواره رد کرده بود، این بار اعلام کرد که حاضر است نظارت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را نیز بر مبادله سوخت هسته‌ای در خاک ترکیه بپذیرد. اما اندکی بعد، ایرنا به نقل از میهمان‌پرست سخنگوی وزارت خارجه اعلام کرد که ایران همچنان به برنامه غنی‌سازی اورنیوم تا ۲۰ درصد در خاک خود ادامه خواهد داد.
غنی‌سازی، آری یا نه؟
اظهارت سخنگوی وزارت خارجه سبب شد که اسرائيل و بسیاری از دولت‌های غربی، در برابر توافقنامه تهران واکنشی خویشتندارانه نشان دهند. خبرگزاری فرانسه نوشت که ایران همچنان به بازی موش‌وگربه در برابر غرب ادامه می‌دهد. شبکه نخست تلویزیون آلمان نیز، از "حل بخشی کوچک از مناقشه هسته‌ای" گفت و توضیح داد که هنوز روشن نیست که جمهوری اسلامی از برنامه‌هسته‌ای خود اهداف نظامی را دنبال می‌کند، یا نه.
احمد داووداوغلو وزیرخارجه ترکیه، پس از اعلام توافق ایران اعلام کرد که موضوع گسترش تحریم‌های ایران فعلا می‌تواند کنار گذاشته شود. اما خبرگزاری فرانسه به نقل از دیپلمات‌های غربی نوشت که شورای امنیت، به بحث بر سر تحریم‌های تازه علیه ایران ادامه خواهد داد.
دولت آمریکا دیدار رهبران کشورهای گروه ۱۶ در تهران را آخرین شانس برای جمهوری اسلامی دانسته بود. اما روز جمعه هیلاری کلینتون وزیرخارجه آمریکا اعلام کرد که ایالات متحده دیگر حاضر به مذاکره با دولت احمدی‌نژاد نیست.
نقش مهم آژانس
خبرگزاری رویترز، به نقل از دیپلمات‌های اتحادیه اروپا نوشت که توافق تهران تنها در صورتی می‌تواند یک تحول ارزیابی شود که بر پایه طرح سال گذشته آژانس بین‌المللی انرژی اتمی استوار باشد.
آژانس، در ماه اکتبر سال ۲۰۰۹ پیشنهاد کرد که ایران ۱۲۰۰ کیلو اورانیوم کم‌غلظت خود را تحویل روسیه بدهد و روسیه و فرانسه، متقابلا ۱۲۰ کیلو اورانیوم ۲۰ درصد غنی شده، برای تامین سوخت رآکتور تحقیقاتی تهران، در اختیار این کشور قرار دهند. دولت احمدی‌نژاد به این بهانه که ممکن است غربی‌ها به تعهد خود عمل نکنند این پیشنهاد را رد کرد.
بازی دادن جهان؟
دولت اسرائيل، که بیش از همه نگران فعالیت‌های اتمی ایران است، در برابر توافقی که در تهران حاصل شده، موضعی خویشتندارانه گرفت. بنیامین بن الیزه وزیر بازرگانی اسرائيل در یک پیام رادیوئی اظهار داشت:«فعلا باید صبر کنیم و نتیجه کار را مورد ارزیابی قرار دهیم. پرسش این است که آیا احمدی‌نژاد بار دیگر نمی‌خواهد جهان را بازی دهد؟ او تاکنون همه توافق‌ها را زیرپا گذاشته است.»
کریستف اشتگزمن معاون سخنگوی دولت آلمان، در واکنش به توافقنامه تهران به خبرگزاری فرانسه گفت: «این توافقنامه نمی‌تواند جایگزین توافق با آژانس بین‌المللی باشد. علاوه بر این، باید دید که آیا ایران حاضر است از ادامه غنی سازی اورانیوم در داخل کشور خودداری کند؟»
وزیرخارجه اتحادیه اروپا نیز توضیح داد که توافقنامه تهران همه نگرانی‌ها را برطرف نمی‌کند. همزمان، رئیس شورای اروپا گفت که اتحادیه اروپا برای مذاکره با تهران آماده است، اما ایران تاکنون پیشنهادها را نپذیرفته است.
وی افزود:«درست این خواهد بود که ایران به صورت کتبی به پیشنهادهای آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پاسخ بدهد.»
JT/BM