واکنش شدید روسیه به انتقاد جهانی از محکومیت خودورکوفسکی

دولت روسیه اتهام «غیرمستقل بودن» دادگاه میخائیل خودورکوفسکی، منتقد کرملین و رییس سابق شرکت نفتی ورشکسته یوکوس را رد کرد و آن را «بی‌پایه» خواند.

وزارت خارجه‌ی روسیه همچنین انتقادهای آمریکا و اتحادیه‌ی اروپا را تلاش برای نفوذ در روند محاکمه‌ی خودورکوفسکی قلمداد کرد.

به گزارش خبرگزاری روسی اینترفاکس، وزارت خارجه‌ی روسیه انتقادهای غرب را «غیر قابل قبول» خواند و به منتقدان غربی توصیه کرد که «توجه خود را به امور داخلی خود معطوف سازند».

دولت روسیه این انتقاد را که روند محاکمه‌ی میخائیل خودورکوفسکی نشانه عملکرد خودسرانه‌ی قو‌ه‌ی قضائيه‌ی این کشور است،"بی‌اساس" خواند و گفت که این موضوع تنها به قوه‌ی قضائيه‌ی روسیه مربوط می‌شود.

وزارت خارجه‌ی روسیه با رد این اتهام که قوه‌ی قضائيه‌ی این کشور «انتخابی» عمل می‌کند، گفت که اتهام‌های خودورکوفسکی سنگین‌هستند و تخلف‌های مشابه در هر کشوری با مجازات روبرو خواهند شد.

حکم جدید احتمالی خودورکوفسکی

میخائیل خودورکوفسکی و پلاتون لبدف، شریک تجاری او، روز دوشنبه (۲۷ دسامبر/۶ دی) در دادگاهی در مسکو متهم به پول‌شویی و اختلاس شدند. انتظار می‌رود که حکم وی در اوایل ژانو‌یه‌ی سال جدید میلادی اعلام شود.

دادستان مسکو خواستار ۶ سال حبس برای محکومیت جدید خودورکوفسکی شده است. وی چنانچه دادگاه در دومین جلسه‌ی رسیدگی خود، به درخواست دادستان رای مثبت بدهد، تا سال ۲۰۱۷ در زندان به‌سر خواهد برد.

میخائیل خودورکوفسکی پیش‌تر به جرم فرار مالیاتی و تقلب به ۸ سال زندان محکوم شده بود. نخستین دوره‌ی محکومیت وی در اکتبر ۲۰۱۱ به پایان خواهد رسید.

خودورکوفسکی امیدوار بود که با رسیدگی مجدد به این پرونده بتواند بی‌گناهی خود را اثبات کند. اما طی برگزاری دادگاه دوم، متهم به این شد که در فاصله سال‌های ۱۹۹۸ تا ۲۰۰۳ حدود ۲۱۸ میلیون تن نفت به بهای ۲۷ میلیارد دلار را به سرقت برده است.

خودورکوفسکی از حامیان پرشور جامعه مدنی در روسیه بود و به چندین حزب اپوزیسیون در این کشور کمک مالی می‌کرد. وی همچنین یکی از منتقدان سرسخت دولت ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور پیشین و نخست‌وزیر کنونی روسیه به شمار می‌رفت.

خودورکوفسکی می‌گوید که هر دو دادگاه با انگیزه‌های سیاسی رای به محکومیت وی داده ‌و به همین دلیل فاقد اعتبار حقوقی هستند. بسیاری از ناظران حقوقی در خارج از روسیه نیز در این ارزیابی با خودورکوفسکی هم نظرند.

انتقادهای شدید بین‌المللی از محکومیت خودورکوفسکی

محکومیت خودورکوفسکی با انتقادهای شدید بین‌المللی روبرو شده است. گیدو وستروله، وزیر خارجه‌ی آلمان، با ابراز نگرانی شدید از روند رسیدگی این پرونده، آن را «عقب‌گرد در راه مدرنیزه» کردن روسیه خواند. اتحادیه‌ی اروپا نیز روسیه را به «رعایت حقوق بشر» فرا خوانده است.

رابرت گیبس، سخنگوی کاخ سفید‌، روز دوشنبه با صدور بیانیه‌ای از «نقض اصل برابری افراد در برابر دادگاه و سوء استفاده‌ی احتمالی نظام قضایی روسیه» عمیقا ابراز نگرانی کرد.

بیانیه‌ی کاخ سفید ، روسیه را به عملکردی «آشکارا انتخابی در استفاده از قوانین» متهم کرده و افزوده که این عملکرد «شهرت روسیه به عنوان کشوری پایبند به حکومت قانون را از بین می‌برد».

در این بیانیه ‌همچنین «بی‌توجهی روسیه به ارزش‌های جهانی» عاملی برای تخریب «روند مدرنیزاسیون این کشور و تعمیق روابط آن با آمریکا» خوانده شده است.

آلمان و آمریکا بارها اعلام کرده‌اند که به روند قضایی بررسی پرونده‌ی خودورکوفسکی به عنوان «محکی‌» برای صحت قول‌های دمیتری مدودیف، رئيس جمهور روسیه، برای انجام اصلاحات می‌نگرند.

ابراز انزجار اپوزسیون روسیه و مدافعان حقوق بشر

اپوزیسیون روسیه نسبت به محکومیت جدید خودورکوفسکی ابراز «انزجار» کرد. بوریس نمتسوف‌، معاون پیشین ولادیمیر ریچکوف نخست‌وزیر سابق روسیه گفت: «امروز روز غم‌انگیزی برای روسیه است.»

بسیاری از مدافعان حقوق بشر در جهان نیز از این محکومیت انتقاد کرده‌اند. مارکوس لونینگ، مسئول امور حقوق بشر در دولت آلمان، ضمن نکوهش این محکومیت آن را «نمونه‌ای از عملکرد خودسرانه‌ی سیستم قضایی» روسیه خواند.

عفو بین‌الملل هم با انتقاد از نتیجه دادگاه خودورکوفسکی گفت که این روند نشان می‌دهد كه «روسیه تا چه اندازه‌ی از حاکمیت قانون» فاصله دارد.

روز دوشنبه به هنگام برگزاری جلسه‌ی دادگاه خودورکوفسکی برخی از طرفداران وی در خارج ساختمان حضور یافته و با سر دادن شعارهایی خواستار «آزادی زندانیان سیاسی‌» و «روسیه‌ای بدون پوتین» شدند. به نقل از خبرگزاری اینترفاکس، دست کم ۲ نفر در جریان این تجمع اعتراضی دستگیر شدند.

FV/MDM