واکنش متفاوت رسانه‌های عربی به درگذشت آیت‌الله منتظری
۱۳۸۸ آذر ۳۰, دوشنبه
شبکه الجزیره به عنوان معتبرترین شبکه خبری جهان عرب، خبر نخست خود را در تمامی بخش‌های خبری روز یکشنبه به درگذشت آیت‌الله منتظری اختصاص داد. این شبکه با اعلام این خبر، گوشه‌ای از زندگی سیاسی آیت‌الله منتظری را ذکر کرده و افزود: «آیت‌الله منتظری که از موسسان جمهوری اسلامی و از پایه‌گذاران نظریه ولایت فقیه بود، در سال ۱۹۸۹ به دلیل اختلاف با آیت‌الله خمینی، از جانشینی وی کنار گذاشته شد.»
شبکه الجزیره همچنین آیت‌الله منتظری را از بزرگ‌ترین و مؤثرتین مخالفان نظام کنونی ایران دانست و افزود که وی پس از انتخابات ریاست جمهوری اخیر، حاکمیت ایران را دیکتاتوری خواند.
شبکه العربیه وابسته به عربستان سعودی به عنوان دیگر شبکه تاثیرگذار جهان عرب، با توجه به سیاست‌های خود به خصوص پس از انتخابات ریاست جمهوری دهم، بازتاب گسترده‌ای به خبر درگذشت آیت‌الله منتظری داد.
این شبکه با پخش فرازهایی از زندگی سیاسی وی، آیت‌الله منتظری را بزرگ‌ترین منتقد و مخالف ولایت فقیه تجلی یافته در آیت‌الله علی خامنه‌ای خوانده و افزود: «آیت‌الله منتظری پس از مخالفت با خشونت‌ها و نقض گسترده حقوق بشر توسط حاکمیت ایران در زمان رهبری آیت‌الله خمینی از جانشینی وی کنار گذاشته شد و پس از آن با بیعت با آیت‌الله خامنه‌ای به عنوان دومین رهبر ایران مخالفت کرد.»
العربیه افزود: «آیت‌الله منتظری که خود از مراجع تقلید مسلم شیعیان به حساب می‌آمد به اعلام مرجعیت آیت‌الله خامنه‌ای اعتراض کرده و وی را واجد شرایط مرجعیت ندانست و به همین دلیل از سال ۱۳۷۵ در حصر خانگی بسر برد».
این شبکه در ادامه گزارش خود آورد: «آیت‌الله منتظری به این مقدار از مخالفت بسنده نکرده و پس از انتخابات ریاست جمهوری اخیر، نظام دینی حاکم بر ایران را دیکتاتوری خوانده و اعمال خشونت این نظام علیه مخالفان خود را حرام شرع اعلام کرد.»
نگاه رسانه‌های لبنان
در همین حال شبکه‌های داخلی لبنان نیز خبر درگذشت آیت‌الله منتظری را جزو اخبار نخست خود قرار دادند.
شبکه نیو.تی.وی از آیت‌الله منتظری به عنوان مرجع تقلید مسلم شیعیان و فردی دارای مراتب علمی و فقهی بالا نام برده و او را مهم‌ترین و بارزترین مخالف آیت‌الله خامنه‌ای رهبر ایران خواند.
شبکه المستقبل از شبکه‌های نزدیک به جریان المستقبل و مخالف ایران نیز با پوشش گسترده خبر، آیت‌الله منتظری را از بنیان‌گذاران نظریه ولایت فقیه و مخالفت سرسخت این نظریه در سال‌های بعدی معرفی کرد. المستقبل تنها رسانه لبنانی است که سال گذشته مصاحبه‌ای اختصاصی با آیت‌الله منتظری داشت.
آیت‌الله منتظری در این مصاحبه اختصاصی به المستقبل گفته بود: «وضعیت مردم در ایران با زمان شاه هیچ تفاوتی نکرده و دیکتاتوری بر کشور حاکم است.» پس از این مصاحبه بود که مجتبی لطفی از اعضای دفتر آیت‌الله منتظری توسط حاکمیت ایران دستگیر شده و چندین ماه را در زندان بسر برد.
المستقبل با این مصاحبه و سپس پوشش گسترده خبر درگذشت آیت‌الله منتظری نشان داد که در میان شبکه‌های عربی و لبنانی اهتمام ویژه‌ای نسبت به اخبار ایران به خصوص پس از انتخابات خرداد گذشته دارد.
پایگاه اینترنتی المستقبل نیز دومین عنوان خبری خود را به این موضوع اختصاص داده و نوشت: «اپوزیسیون ایران به مناسبت درگذشت آیت‌الله منتظری یک روز عزای عمومی اعلام کرده و دولت ایران نیز یک روحانی (احمد قابل) را دستگیر کرد.»
واکنش حزب‌الله لبنان
این در حالی بود که رسانه‌های نزدیک به حزب‌الله لبنان با پیروی از سیاست کلی نظام ایران، از کنار خبر درگذشت آیت‌الله منتظری تقریبا بی‌تفاوت عبور کردند. شبکه تلویزیونی المنار ارگان رسانه‌ای حزب‌الله لبنان در هیچکدام از بخش‌های خبری خود، اشاره‌ای به این خبر نداشته و حتی از اعلام آن نیز خودداری کرد.
المنار که پیش از این خبر درگذشت آیت‌الله بهجت را به عنوان یک مرجع تقلید شیعه به شکل گسترده پوشش داده و یک روز به نشانه عزا، برنامه‌های عادی خود را قطع کرده بود، این بار از کنار درگذشت یکی دیگر از مراجع تقلید شیعیان بی‌تفاوت عبور کرد تا نشان دهد سیاست‌های رسمی ایران کماکان حرف اول را در خط مشی آن می‌زند.
جدا از شبکه تلویزیونی المنار، پایگاه اینترنتی وابسته به حزب‌الله نیز که معمولا پوشش خبری متفاوت‌تری نسبت به تلویزیون داشت، هیچگونه اشاره‌ای به خبر درگذشت آیت‌الله منتظری نداشته و سخنان محمود احمدی‌نژاد را خبر اول خود در حوزه اخبار ایران قرار داد.
این شبکه غیر از سخنان اخیر محمود احمدی‌نژاد، هک شدن سایت تویتر توسط ایران را خبر دوم خود قرار داده و آن را موفقیتی برای ایران در مقابل هجوم غرب به ولایت فقیه خواند.
در حالیکه شبکه‌های مختلف عربی خود را آماده پوشش گسترده مراسم تشییع آیت‌الله منتظری کرده و لوگوهای خبری خاصی برای این موضوع تدارک دیده‌اند، رسانه‌های عربی طرفدار ولایت فقیه حتی از اعلام پیام تسلیت آیت‌الله خامنه‌ای نیز به این مناسبت خودداری کرده و ترجیح داده‌اند از کنار موضوع بی‌تفاوت عبور کنند تا مجبور به پوشش خبری مسائل و جزئیات پس از تشییع نشوند.
علی مهتدی / گزارشگر دویچه‌وله در بیروت
تحریریه: شهرام احدی