وضعیت ورزش ایران در روز جهانی ورزش برای صلح و توسعه
۱۴۰۱ فروردین ۱۷, چهارشنبه
مجمع عمومی سازمان ملل متحد در سال ۲۰۱۳ میلادی، روز ۶ آوریل را "روز بین‌المللی ورزش برای صلح و توسعه" اعلام کرد. این روز، روز افتتاحیه نخستین دوره بازی‌های المپیک تابستانی مدرن در سال ۱۸۹۶ به میزبانی یونان بوده است.
روز ۶ آوریل به این خاطر نیز به عنوان روز ورزش در خدمت صلح و توسعه، نام‌گذاری شده است. سازمان ملل متحد با اتخاذ این تصمیم، توجه و تاکید ویژه خود بر روی آرمان‌ها و ارزش‌های جهانی تعریف شده برای این روز را به طور شفاف ابراز کرده است.
این نهاد جهانی بر این اساس بر روی نقش، معنا و تاثیر مهم ورزش پیرامون امور بهبود آموزش، توسعه انسانی، تدوین روش‌های زندگی سالم و نیز ایجاد صلح جهانی، تاکید ویژه‌‌ای کرده است. سازمان ملل متحد ملتهای جهان را به حساسیت ورزیدن به این ارزش‌های مدنی، فراخوانده است.
ورزش برای هر جامعه‌ای به عنوان یک "ستون سالم" محسوب می‌شود. ورزش همچنین یک نقش کلیدی در تحقق امور حقوق بشر و تساوی حقوق شهروندی ایفا می‌کند.
به کانال دویچه وله فارسی در اینستاگرام بپیوندید
با توجه به اتفاقات و رویدادهای ورزشی مهم در سال جاری میلادی، حفظ آرمان‌های روز بین‌المللی ورزش برای صلح و توسعه در عرصه جهانی، مورد توجه بسیار بالایی قرار گرفته است.
از میزبانی چین در المپیک زمستانی ۲۰۲۲ گرفته تا میزبانی قطر در جام جهانی فوتبال ۲۰۲۲؛ نقض گسترده حقوق بشر در چین و قطر، انتقادات شدید و طولانی را در عرصه جامعه بین‌المللی در زمینه انتخاب این کشورها برای میزبانی این دو رویداد بزرگ ورزش جهان، به همراه داشته است.
اما ارزش‌های تعریف شده برای روز ورزش در خدمت صلح و توسعه را در قبال وضعیت فعلی در عرصه ورزش ایران، چطور می‌توان ارزیابی کرد؟
اعمال خشونت‌آمیز از سوی مقامات جمهوری اسلامی علیه زنان مشتاق به ورود به استادیوم فوتبال مشهد برای تماشای دیدار تیم‌های ملی فوتبال ایران و لبنان در مقدماتی جام جهانی در روز ۹ فروردین سال جاری خورشیدی، صحنه مدنی و ورزشی ایران را شوک‌زده کرده است.
حمله ماموران حکومتی در ایران با اسپری فلفل و گاز اشک‌آور به زنان در محیط ورزشگاه مشهد و ممانعت از ورود آنها به داخل استادیوم، به رغم خرید بلیط از سوی این گروه از طرفداران تیم ملی فوتبال ایران، بازتاب بین‌المللی گسترده‌ای داشته است.
در پی آن، برخی از نهادهای مدنی و مدافع حقوق بشر از فدراسیون جهانی فوتبال، فیفا، خواستار تعلیق فوتبال ملی ایران و حذف این تیم از مسابقات جام جهانی ۲۰۲۲ شده‌اند. فیفا نیز فعلا در حال بررسی این اتفاقات تلخ و تکان‌دهنده در مشهد نیز و اتخاد تصمیم برای عواقب احتمالی آن است.
دیدگاه و موضع جامعه ایرانیان در این زمینه از دو "جبهه" موافق و مخالف حذف تیم ملی فوتبال ایران از جام جهانی ۲۰۲۲ قطر تشکیل شده است. مهدی جعفری گرزینی، فعال ورزشی و سیاسی در شهر ماینتس در آلمان، خواستار اتخاذ مجازات سنگین برای فوتبال ملی ایران و حذف این تیم از جام جهانی ۲۰۲۲ قطر توسط فیفا است.
این عضو حزب سوسیال‌دموکرات جمهوری فدرال آلمان در گفت‌و‌گو با دویچه‌وله فارسی می‌گوید: «تعیین روز جهانی ورزش برای توسعه و صلح از طرف سازمان ملل، نمایان‌گر اهمیت و جایگاه ویژه ورزش به عنوان نماد صلح و دوستی در زندگی روزمره همه انسان‌ها در جهان است. اما متاسفانه جمهوری اسلامی در ۴۳ سال گذشته با امنیتی کردن ورزش ایران و با مدیریت آن توسط سران سپاه پاسداران، مانع هرگونه توسعه، صلح و دوستی ورزشکاران ایران با ملتهای دیگر شده است.»
این فعال سیاسی ادامه می‌دهد: «زنان جامعه ایران از حقوق واقعی و برابر محروم هستند. به این خاطر توسعه ورزش در ایران با مشارکت مستقیم زنان در همه سطوح آن در امور مدیریتی و در بخش ورزشی، متاسفانه در حکومت جمهوری اسلامی غیرممکن است.»
جعفری گرزینی به این خاطر معتقد است که حذف ایران توسط فیفا از جام جهانی، احتمالا منجر به تغییر رفتار حکومت جمهوری اسلامی در زمینه تبعیض علیه زنان در ایران خواهد شد. او تاکید می‌کند: «تنها راه حل در مقابل سیاست ارتجاعی و غیرمردمی حکومت جمهوری اسلامی که مانع حضور زنان در ورزشگاه‌های ایران شده است، تحریم ورزش ایران و خط خوردن تیم ملی فوتبال ایران از جام جهانی ۲۰۲۲ است.»
اما از سوی دیگر ملیحه محمدی، تحلیلگر امور سیاسی در برلین، پایتخت آلمان، موضع دیگری در این زمینه دارد.
او در گفت‌و‌گو با دویچه‌وله فارسی می‌گوید: «همه می‌دانیم که فوتبال در ایران شورآفرین‌ترین دلبستگی عمومی مردم است که در کنار هم به تماشای آن گریسته‌اند، فریاد کشیده‌اند و در شرایطی سخت‌تر از امروز، در خیابان‌ها رقصیده‌اند.»
این کارشناس سیاسی معتقد است: «همه دیده‌ایم، همان دخترانی که با آن همه دشواری پشت دیوارهای استادیوم هر مخاطره‌ای را پذیرفتند، در راه کلانتری با زندان‌بانان‌شان به رقص پرداختند.»
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
ملیحه محمدی همچنین اشاره می کند: «درست نیست که به جرم حمله اوباش و اراذل به زنان عاشق فوتبال، آنها و قهرمان‌هایشان تنبیه شوند. در مقابل پیوند و همدلی نانوشته باطنی میان مردم و ورزشکاران، تقاضای حذف ایران از جام جهانی فوتبال، حرکتی دور از منطق و عدالت است.»
دنیای ورزش ایران در مقطع فعلی از آرمان‌ها و ارزش‌های تعریف شده برای روز جهانی ورزش برای صلح و توسعه، فاصله زیادی دارد. در این نکته مخالفان و افراد موافق با تعلیق فوتبال ملی و حذف تیم ملی فوتبال ایران، هم‌نظر هستند.
جامعه مدنی و ورزشی ایران نیز با حساسیت و نگرانی به واکنش و تصمیم نهایی فیفا در قبال اعمال خشونت ماموران حکومتی در ایران علیه زنان و ممانعت از ورود آنها به ورزشگاه مشهد، چشم دوخته است.