پافشاری ایران بر ضرورت تبادل نظر پیش از مذاکرات مسکو
۱۳۹۱ خرداد ۲۱, یکشنبه
خبرگزاری دانشجویان ایران، ایسنا، یکشنبه (۲۱ خرداد/ ۱۰ ژوئن) متن نامه علی باقری، معاون دبیر شورای عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی به هلگا اشمیت، معاون نماینده سیاست خارجی اتحادیه اروپا را منتشر کرد. این نامه دو روز پس از پاسخ هلگا اشمیت به نامه پیشین علی باقری منتشر شده است.
هلگا اشمیت، جمعه (۱۹ خرداد/ ۸ ژوئن) در نامه‌ای خطاب به علی باقری بر ضرورت گفت‌وگوی دو طرف بر سر مسائل مربوط به فعالیت‌های هسته‌ای ایران تاکید کرده بود. وی در نامه خود این امر را برای رسیدن به «توافق دوجانبه‌‌ای بر سر گام‌های سازنده، مشخص و اطمینان‌بخشی که فورا قابل اجرا باشند» لازم دانسته بود.
به نظر می‌رسد دو طرف برداشت یکسانی از گفت‌وگو بر سر "گام‌های مشخص" ندارند. علی باقری در نامه روز یکشنبه خود خاطر نشان شده است: «سرکار عالی در این نامه مواردی را مطرح كردید که با توافق‌ها و روند گفت‌وگوهای ایران و ۵+۱ در بغداد و نیز توافق‌ها و دو دور گفت‌وگوهای تفصیلی معاونان در ژنو فاصله بسیاری داشت و موجب تعجب این‌جانب شد.»
وی در ادامه ضمن تأکید بر این نکته که هلگا اشمیت در نشست ژنو پس از نشست بغداد، "پاسخ روشنی" برای پیشنهادات جمهوری اسلامی نداشته افزوده است: «آماده نبودن شما موجب کندشدن روند و وقفه در مسیر پیشرفت گفت‌وگوها شده است.»
علی باقری با متهم کردن هلگا اشمیت به عدم آمادگی برای انجام مذاکرات، افزوده است: «اگر توافق‌های هر دور گفت‌وگو نتواند به‌طور شایسته در سطح معاونان و کارشناسان پیگیری شود، چه تضمینی برای موفقیت گفت‌وگوهای آتی خواهد بود.»
نگرانی جمهوری اسلامی از شکست مذاکرات مسکو
به نظر می‌رسد مقامات جمهوری اسلامی نگران عدم موفقیت مذاکرات گروه ۵+۱ در مسکو هستند. همزمان با انتشار نامه معاون دبیر شورای عالی امنیت ملی به معاون نماینده سیاست خارجی اتحادیه اروپا علی‌اکبر صالحی، وزیر خارجه جمهوری اسلامی نیز در دیدار با وینر فاسلابند، معاون سابق پارلمان اتریش در مورد اعتماد سازی متقابل ابراز امیدواری كرد.
صالحی در این دیدار تأکید کرد: « در راستای فضای اعتماد متقابل، حسن نیت، عقلانیت و سیاست حكیمانه، شاهد پیشرفت در روند مذاكرات ایران و گروه۵+۱ در مسكو باشیم.» علی‌اکبر صالحی همچنین رویكرد جمهوری اسلامی درباره پیگیری "حق مسلم خود" در بهره‌مندی صلح آمیز از انرژی هسته ای با پایبندی به تعهدات و مقررات بین المللی و تحت نظارات آژانس بین المللی انرژی اتمی را "روشن و شفاف" دانست.
وزیرخارجه جمهوی اسلامی در ادامه باردیگر با اشاره به "فتوای رهبر جمهوری اسلامی در مورد ساخت سلاح كشتار جمعی"، خواستار "تعامل بر اساس حسن نیت" برای یافتن راه حلی مورد رضایت طرفین شد.
عدم تأثیر "فتوای آیت‌الله خامنه‌ی" بر کارشناسان غربی
علی‌رغم تأکید مقامات جمهور اسلامی برای پراهمیت جلو دادن "فتوای آیت‌الله خامنه‌ای در مورد حرام بودن ساخت سلاح‌های کشتار‌جمعی"، به نظر می‌رسد این فتوا مذاکره‌کنندگان غربی را چندان تحت تأثیر قرار نداده است.
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و نمایندگان گروه ۵+۱ همچنان خواستار بازدید کارشناسان آژانس از تمامی سایت‌های هسته‌ای ایران، به ویژه سایت نظامی پارچین هستند. آژانس گمان می‌برد در این مکان‌ها فعالیت‌های مرتبط با ساخت سلاح اتمی صورت گرفته است.
آخرین دور مذاکرات آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و جمهوری اسلامی در وین که روز جمعه (۸ ژوئن / ۱۹ خرداد) برگزار شد، موفقیت‌چندانی در برنداشته است. رابرت وود، نماینده آمریکا در آژانس، شکست این مذاکرات را نشان‌دهنده ادامه‌ی "عدم پایبندی تهران به تعهدات خود" در برابر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی دانسته است.
محمد البرداعی، مدیرکل پیشین آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پس از این نشست احتمال نتیجه‌بخش بودن مذاکرات گروه ۵+۱ و ایران در مسکو را اندک ارزیابی کرد. البرادعی نیز بر این باور است که جمهوری اسلامی تلاش می‌کند به دانش ساخت سلاح‌هسته‌ای دست یابد.
مدیر کل پیشین آژانس در گفتگو با هفته‌نامه اتریشی "پروفیل" در این مورد افزود: «از آنجایی که شرایط امنیتی تغییر کرده، ایرانیان بیشتر سعی دارند توانایی ساخت تسلیحات هسته‌ای را داشته باشند تا در صورت لزوم بتوانند با سرعت آن را آماده کنند.» ایران همواره بر صلح‌آمیز بودن برنامه‌های هسته‌ای خود تأکید کرده است.