پناهندگی اسد به کرملین، طرحی که دو طرف با آن مخالف‌اند
۱۳۹۱ تیر ۱۴, چهارشنبه
شاید آمریکا و غرب کناره‌گیری بشار اسد و پناه‌گرفتن او در سایه روسیه را راه‌حلی برای اوضاع سوریه ارزیابی کنند، اما به عقیده ناظران نه مقام‌های روسی مشتاق چنین "راه‌حلی" هستند، نه بشار اسد حاضر است داوطلبانه راهی مسکو شود. به باور آنان اسد آن‌قدر می‌ماند و مقاومت می‌کند تا سوریه متلاشی شود.
اشپیگل آنلاین می‌نویسد که روزنامه "کومرسانت" چاپ مسکو، از ارائه طرحی برای سوریه خبر داده که چندان هم غیرمنطقی به نظر نمی‌رسد. طبق این طرح، بهتر است بشار اسد که ریخته شدن خون بیش از ۱۰ هزار نفر مردم سوریه به پای او نوشته شده به کشوری دیگر پناهنده شود: به روسیه.
"کومرسانت" طرح یاد شده را به دیپلمات‌های غربی نسبت می‌دهد که قرار نیست نام‌شان فاش شود. بنا بر گزارش این روزنامه، سیاستمداران آمریکایی و اروپایی تلاش می‌کنند مسکو را برای پذیرش چنین گزینه‌ای ترغیب کنند.
فواید چنین طرحی روشن است: به این ترتیب عقب‌نشینی بشار اسد ممکن می‌شود، آن‌هم در شرایطی که با مخالفانی سرسخت روبروست که خواست‌های‌شان روز به روز رادیکال‌تر می‌شود و مجازات مرگ را برای او می‌طلبند. برای کرملین هم این راه حل مناسب است زیرا روسیه که به عنوان بزرگترین مانع برای یافتن راهی به منظور خروج از بحران سوریه قلمداد می‌شود، می‌تواند همکاری خود با این راه‌حل را جشن بگیرد.
به نظر اشپیگل اما اگر چیزی در دنیا برای تنفر روسیه باشد، آن تعیین تکلیف و تحت فشار قرار گرفتن از سوی غرب است و به همین خاطر هم پاسخ روسیه به چنین طرحی یک نه محکم بود. معاون وزیر خارجه روسیه، سرگئی ریابکوف، در واکنش به چنین ایده‌ای گفت که هیچ گفتگویی در باره «آینده رئیس جمهور کشور عربی سوریه» با آمریکا انجام نگرفته و روسیه بارها موضع خود را اعلام کرده است :«این که چه کسی در سوریه حکومت خواهد کرد را باید مردم سوریه تعین کنند. نقشه‌های طراحی شده از خارج تنها موجب خسران می‌شوند.»
طرح پناهندگی اسد غیرمحتمل است
این اولین بار نیست که موضوع پناهندگی اسد به روسیه مطرح می‌شود. منصف مرزوقی، رئیس جمهوری تونس در ماه فوریه به شکل علنی از چنین اقدامی سخن گفت و با واکنش شدید مسکو روبرو شد. پاسخ کرملین این بود که منصف مرزوقی بهتر است هم خود را صرف مسایل کشور خود سازد.
ناظران اساسا نسبت به این گونه گمانه‌زنی‌ها تردید دارند که اسد ممکن است از سوریه خارج شود. از سوی دیگر هیچ کشوری هم نیست که حاضر باشد خود را درگیر پناه دادن به بشار اسد سازد. هایکو ویمن از انستیتوی «سیاست و اقتصاد» آلمان می‌گوید «من نمی‌توانم تصور کنم که اسد حتی فکر پناهندگی را کند. با وجود این‌که او ۱۲ سال حکومت کرده ولی تازه ۴۶ ساله است و این به آن معناست که باید سال‌های طولانی را در هجرت بگذراند.»
اشپیگل آنلاین می‌نویسد که از این گذشته هر حکومتی در سوریه روی کارآید، اولین تلاش‌اش برای به مجازات رساندن اسد خواهد بود. اپوزیسیون سوریه با همه اخلافات درونی، بر سر یک چیز توافق دارد و آن ندادن مصونیت به بشار اسد است.
تلاشی سوریه در جنگ قدرت
آن‌چه محتمل‌تر است این است که بشار اسد تا آخرین لحظه بجنگند. کارشناسانی مانند امیل هوکایم از «موسسه بین‌المللی پژوهش‌های استراتژیک» در لندن و توماس پیرت از دانشگاه ادینبورگ بر این باورند که مسکو و دمشق همه توان خود را مانند گذشته به کار می‌گیرند تا حکومت بشار اسد در قدرت باقی بماند.
این درحالی است که رژیم اسد ماه‌هاست که کنترل خود بر بخش قابل توجهی از سوریه را از دست داده و حتی در شهرهای بزرگ هم دیگر نمی‌تواند از حملات مخالفان خود جلوگیری کند. هم‌زمان گروههای مختلف اپوزیسیون و نیروهای شبه‌نظامی مخالف نه به قدر کافی قوی هستند و نه متحد تا بتوانند به سادگی از پس نیروهای وفادار به اسد بر‌آیند.
برخی هم معتقدند که اگر اسد به سرنوشت قدافی دچار شود و کنترل بر پایتخت را از دست دهد، او هم مانند قذافی به زادگاه خود در منطقه لاذقیه می‌رود و در میان هسته‌ای از وفادارترین یاران خود پناه می‌گیرد.
هایکو ویمن می‌گوید:«تصور می‌کنم سوریه در جنگ قدرت قطب‌های مختلف دچار تلاشی خواهد شد، قطب‌هایی که اسد یکی از قدرتمندترین‌شان است.» او با اشاره به جناح‌های مختلف درگیر در سوریه اضافه می‌کند که «شاید این فروپاشی هم‌ا‌کنون آغاز شده باشد.»