پوست برنزه و حکایت اختراع ماشین زیبایی

فریدریش ولف، مهندس آلمانی اهل فرانکفورت سی و پنج سالش بود که در زیر زمین خانه‌اش به دنبال اختراع دستگاهی برای "نوردرمانی" در صنایع پزشکی بود تا راهی برای مقابله با افسردگی ناشی از کمبود نور و تولید ویتامین D در فصل پاییز و زمستان بیابد.

در بسیاری از مناطق دنیا در فصل‌های پاییز و زمستان مردم در اثر کوتاه بودن روزها، هوای دائما ابری و کمبود نور خورشید با بیماری‌های پوستی، کمبود ویتامین D و افسردگی روبرو بودند.

نوردرمانی از گذشته در فرهنگ‌های کهن از جمله مردم یونان باستان، رم، مصر و چین کاربرد داشته است. نیلس فینسن، به عنوان پدر نوردرمانی مدرن شناخته می‌شود که اولین منبع نور مصنوعی را برای این منظور ساخت و جایزه نوبل در فیزیولوژی را در سال ۱۹۰۳ دریافت کرد. (عکس: دستگاه‌های مدرن نوردرمانی برای درمان بیماری‌های پوستی در آلمان)

فریدرش ولف چهل سال پیش برای ساختن دستگاهش از لامپ‌های فسفری و ورق‌های آلومینیوم به منظور انعکاس نور بر روی بدن و یک نیمکت که بتوان بر روی آن دراز کشید، استفاده کرد. او نام اختراعش را با نام "سولاریوم" به ثبت رساند. این اختراع به ظاهر ساده ۱۵ اختراع ثبت شده دیگر را نیز برای او به همراه آورد.

فردریش ولف بارها دستگاه را بر روی خود آزمایش کرد و در آغاز کارش شدت نور به‌قدری بود که باعث "آفتاب سوختگی" و "برنزه شدن" پوست‌ می‌شد. او با تابش نور با شدت و ضعف متفاوت بالاخره تا آنجا پیش رفت که مانع از سوختگی پوست شد و توانست موافقت پزشکان را جلب کند.

اما یکی از عوارض "ناخوشایند" و جانبی دستگاهی که فردریش ولف ساخته بود، برنزه شدن پوست توسط اشعه فرابنفش حاصل از لامپ‌های تعبیه شده در دیواره دستگاه بود. او تلاش می‌کرد با چسباندن چسب بر روی پوست و آزمایش‌های گوناگون دیگر میزان اشعه فرابنفش را مورد سنجش قرار داده تا مانع از برنزه شدن پوست شود.

پوست برنزه تا دهه ۲۰ میلادی در اروپا متعلق به دهقانان، کارگران، فقرا و کسانی بود که باید در زیر آفتاب کار می‌کردند و اشراف و ثروتمندان پوست سفید داشتند. کوکو شانل، طراح فرانسوی مد نخستین کسی بود که از طریق مد موفق شد پوست برنزه را به عنوان نشانه‌ای از سلامتی در فرانسه و دیگر جوامع اروپایی رواج دهد.

پیشتر در دهه ۲۰ میلادی دانشمندان برای تولید قند برای بیماران دیابتی با آزمایش ماده "دی هیدروکسی استون" (DHA) متوجه شدند که این ماده در تماس با بزاق بر روی زبان رنگ بخصوصی برجای می‌گذارد. بعدها در دهه پنجاه از این ماده برای تولید کرم‌های برنزکننده‌ی بدن استفاده شد که در آن زمان مدت برنزه شدن بدن محدود بود و البته زیبایی طبیعی هم نداشت.

پس از جنگ جهانی دوم و رشد اقتصادی در دهه‌های شصت و هفتاد میلادی در کشورهای اروپایی بدن برنزه به نماد رفاه اقتصادی و توانایی سفر و گذراندن تعطیلات در مناطق گرمسیر تبدیل شد. فردریش ولف در حین آزمایش برای جلوگیری از "برنزه شدن پوست" ناگهان به این فکر افتاد که چرا از این "عارضه جانبی" استفاده تجاری نبرد؟

فردریش ولف با تولید و فروش امتیاز دستگاه‌های سولاریوم ثروث هنگفتی کسب کرد و هزاران استودیوی سولاریوم در آلمان و کشورهای دیگر دنیا تاسیس شدند.

حالا دیگر میلیون‌ها نفر می‌توانستند ظرف چند دقیقه و بدون پرداخت هزینه‌های سنگین سفر و در هر فصل سال با استفاده از این "ماشین زیبایی" بدنی برنزه داشته باشند. تنها در آلمان سالانه ۱۴ میلیون نفر از دستگاه‌های سولاریوم استفاده می‌کردند.

با پیشرفت دانش اما تحقیقات نشان دادند که حتی مقدار ناچيزی از اشعه‌های "UVA" و "UVB" می‌تواند به پوست آسيب برساند، به اين ترتيب كه فرآيند پيرشدگی را تسريع می‌کند. سازمان بهداشت جهانی از سال ۲۰۰۹ استفاده از آن را سرطان‌زا اعلام کرده است. نتایج تحقیقات در ۲۷ کشور اروپایی نشان دادند که استفاده از سولاریوم تا ۲۰ درصد خطر ابتلا به سرطان پوست را افزایش می‌دهد.

کابینه دولت آلمان در روز ۱۰ مارس سال ۲۰۰۹ قانونی که زیگمار گابریل، وزیر محیط زیست وقت ارائه کرده بود را به تصویت رساند. طبق آن استفاده افراد نابالغ، نوجوانان و کودکان از دستگاه‌های سولاریوم ممنوع اعلام شد.

تحقیقات برای تولید نسل جدید سولاریوم‌ها ادامه یافت تا اینکه سولاریوم‌های بدون اشعه "UV" ( عکس) تولید شدند که طبق اعلام آکادمی پژوهش‌های "نورپزشکی" در نیدرساکسن آلمان "خطر ابتلا به سرطان و پیری پوست با این دستگاه‌ها به صفر رسیده است".

علیرغم همه پیشرفت‌ها پزشکان توصیه می‌کنند کسانی که پوست حساس، تعداد زیادی خال، سابقه سرطان پوستی در خود و خانواده دارند، بهتر است از سولاریوم استفاده نکنند. در سولاریوم حتما از عینک‌های حفاظتی استفاده کنید. حداکثر ۵۰ بار سولاریوم در سال کافی است. از مواد آرایشی و عطر به هنگام استفاده از آن پرهیز کنید. برخی از داروها نیز خطر اشعه مادون بنفش را افزایش می‌دهند.