پی‌آمدهای پیروزی اوباما در آسیای مرکزی
۱۳۸۷ آبان ۱۵, چهارشنبه
به‌نظر دکتر هومن پیمانی ، کارشناس ایرانی‌ی امور آسیای میانه و قفقاز، سیاست خارجی آمریکا برای درازمدت برنامه ریزی شده است، اما با ورود اوباما به کاخ سفید، "ادبیات سیاسی نوینی" برآن حاکم خواهد شد.
دویچه وله: آمریکا در کشورهای آسیای مرکزی پایگاه‌های نظامی دارد و تاکنون سیاست فعالی را در این منطقه دنبال کرده است. پیروزی باراک اوباما در انتخابات ریاست جمهوری، چه تاثیری بر سیاست‌های آمریکا در برابر کشورهای آسیای مرکزی خواهد داشت؟
هومن پیمانی: من فکر نمی کنم تغییرات اساسی در سیاست آمریکا بوجود بیاید، سیاست خارجی آمریکا، به‌ویژه در عرصه نظامی، سیاستی درازمدت و راهبردی هست. این سیاستی است که از زمان فروپاشی اتحاد شوروی یعنی از سال ۱۹۹۱ میلادی تا امروز ادامه داشته و سیاست گزارن آمریکا چه دمکرات و چه جمهوری‌خواه آن را از جمله در مسائل راهبردی سیاست خارجی دنبال کرده اند. خاورمیانه، خلیج فارس، آسیای میانه و قفقاز از مناطقی هستند که به دلیل دارا بودن منابع عمده نفت و گاز، بازار بزرگی برای سرمایه و کالاهای آمریکائی ایجاد می‌کنند. همچنین موقعیت خود این کشورها سبب می‌شود که به عنوان کشورهای راهبردی اهمیت یابند. از این جهت، من فکر نمی کنم در سیاست آمریکا تغییری بوجود بیاید. سیاست کلی آمریکا، در هرحال تحکیم خود به عنوان قدرت بلامنازع جهانی است.
سیاست آمریکا در کشورهای آسیای مرکزی ، به‌ویژه در کشورهای همسایه ایران مثل آذربایجان و ترکمنستان بنظر شما چگونه خواهد بود؟
چیزی که ممکن است بوجود بیاید به قول معروف بحث در مورد ادبیات حاکم بر سیاست خارجی آمریکا خواهد بود. ولی منافع اقتصادی، سیاسی و نظامی آمریکا با تغییر رئیس جمهور عوض نمی شود. حال چه رئیس‌جمهور جمهوری‌خواه باشد چه دمکرات. از آنجا که این دو کشور از نظر نفت و گاز و همچنین به عنوان همسایه ایران برای آمریکا اهمیت دارند، در سیاست آمریکا تغییراساسی پیدا نخواهد شد، بلکه به‌نظر من همان سیاست‌هائی تداوم خواهد یافت که در ظرف دو دهه گذشته جاری بوده است.
ایران با توجه به موقعیت استراتژیک خود تابه‌حال نتوانسته در منطقه آسیای مرکزی نفوذ اقتصادی و یا سیاسی داشته باشد. یکی از دلایلی که همیشه طرح می شد ، مسئله تیرگی روابط ایران با آمریکا بود. حال به‌نظر شما انتخاب باراک اوباما چه تاثیری ممکن است بر مناسبات کشورهای آسیای مرکزی با ایران داشته باشد؟
من با این مسئله زیاد موافق نیستم، برای این‌که ایران در ظرف ۱۶ سال گذشته در بعضی زمینه‌ها از جمله درپایان دادن به جنگ داخلی تاجیکستان موفق بوده است. ایران با کمک روسیه توانست به دولت تاجیکستان و نیروی مخالف آن کمک کند تا به جنگ داخلی خاتمه دهند و به صلح و تفاهم برسند. در زمینه همکاری‌های امنیتی هم، به‌نظر من ایران موفق بوده است. من فکر می‌کنم در دوران باراک اوباما ایران قادر خواهد بود به نفوذ خودش گسترش بدهد.
آیا با انتخاب باراک اوباما به ریاست‌جمهوری آمریکا، ما شاهد رویکرد نوینی در سیاست خارجی آمریکا در منطقه از جمله در قبال ایران خواهیم بود؟
سیاست‌های آمریکا به صورت درازمدت تعیین می شود نه بر مبنای شخصیت رئیس‌جمهور و سیاست‌های حزب او. سیاست‌هائی که آمریکا در منطقه دنبال کرده، به‌خاطر ادبیات ناموزون و نامعقول و همچنین واقعیت‌های منطقه سبب تشدید اختلاف‌ها شده است. من فکر می کنم در ادبیات سیاسی و لحن صحبت آمریکا تغییراتی به‌وجود خواهد آمد و این مسئله نه تنها در برخورد با ایران، بلکه در برخورد با تمامی کشورها خواهد بود. دولت آمریکا کماکان ایران را به عنوان یک قدرت منطقه‌ای در نظر می گیرد و حضور ایران به عنوان یک قدرت منطقه ای اصولا برای آمریکا قابل قبول نیست. در آینده آمریکا بالاخره به نوعی قبول خواهد کرد که در روابط خود با ایران تجدید نظر کند. اما به نظر من، این تغییر در آینده خیلی نزدیک صورت نخواهد گرفت.
مصاحبه گر: طاهر شیرمحمدی