پیامدهای فرامنطقهای تحویل موشکهای اس۳۰۰ به ایران
۱۳۹۴ فروردین ۲۷, پنجشنبه
به گزارش خبرگزاری ریا نووستی، ارتشبد سرگی شویگو، وزیر دفاع روسیه تا پایان روز پنجشنبه (۱۶ آوریل/۲۷ فرودین) با سرتیپ حسین دهقان همتای ایرانی خود دیدار میکند و تحویل سامانه اس ۳۰۰ و مسائل همکاری نظامی دو کشور را با وی مورد بحث قرار خواهد داد.
یک روز پیش از آن علی شمخانی، دبیر شورای‌عالی امنیت‌ملی ایران نیز با پوتین در مسکو دیدار کرد و درباره تحویل اس۳۰۰ با وی به گفت‌وگو پرداخت. مقامات ایرانی میگویند موشکهای اس۳۰۰ در سال ۲۰۱۵ به ایران تحویل داده خواهند شد.
قرار داد تحویل سیستم‌های اس۳۰۰ در اواخر سال ۲۰۰۷ میلادی بین ایران و روسیه امضا شد و قرار بود روسیه ۵ آتشبار از این سیستم‌های موشکی پدافند هوایی به ارزش حدود ۸۰۰ میلیون دلار را به ایران تحویل دهد. اما در پی تحریمهای سازمان ملل متحد، روسیه تحویل آن را در سال ۲۰۱۰ لغو کرد.
عدم تحویل این موشکها به دعوای حقوقی ایران و روسیه منجر شد. اکنون تصمیم به تحویل این موشکها به یکی از بحثهای داغ داخل روسیه تبدیل شده است.
ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه، روز پنجشنبه ۱۶ آوریل (۲۷ فروردین) در یک برنامه تلویزیونی به‌نام "خط مستقیم" که به طور زنده پخش می‌شد به پرسش آناتولی تارکونوف رئیس دانشکده ارتباطات بین الملل مسکو درباره تحویل اس۳۰۰ به ایران پاسخ داد.
امسال به برنامه "خط مستقیم" حدود ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار پرسش ارسال شده بود.
پوتین: عدم فروش اس ۳۰۰ داوطلبانه بود
پوتین در پاسخ به پرسشی درباره تحویل اس۳۰۰ گفت که کشورش هیچ پایه و اساسی را برای ادامه این ممنوعیت نمیبیند. وی تاکید کرد تحریم اس۳۰۰ در سال ۲۰۱۰ اختیاری بوده، اما حالا شرکای ایرانی انعطاف‌پذیری نشان میدهند و برای مصالحه تمایل دارند.
وی افزود: «اگر کسی نگران شده است که ما لغو تحریم ها را شروع کردهایم، به نظر میرسد که نمیداند در لیست تحریمهای سازمان ملل متحد چنین تسلیحاتی جای نداشتند. ما با تصمیم یکجانبه این ممنوعیت را وضع کردیم.»
آمریکا، اسرائیل و آلمان با تحویل موشکهای روسی به ایران صریحا مخالفت کردند. نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل یک روز پس از لغو ممنوعیت تحویل اس۳۰۰ با پوتین در این باره تلفنی صحبت کرد.
نتانیاهو در این تماس هشدار داد که چنین گامی سبب "تهاجم‌گرایی بیشتر جمهوری اسلامی در منطقه میشود و امنیت کل خاورمیانه را به خطر می‌اندازد". پوتین ضمن پاسخ‌گوئی به نگرانی‌های آمریکا و اسرائیل گفت که ایران مطلقا اسرائیل را تهدید نمیکند و اس ۳۰۰ منحصرا دفاعی و بازدارنده است.
اسرائیل هواپیماهای رادارگریز سفارش کرد
مناشه امیر، مجری برنامه رادیو اسرائيل به دویچه‌وله میگوید حتی با تحویل سامانه اس۳۰۰ هم هواپیماهای رادارگریز آمریکا و اسرائیل قادرند به مواضع ایران حمله کنند و با حملات سایبری میتوانند فعالیت سیستم راداری ایران را از کاربیاندازند. وی بر این باور است که این مسئله انجام ماموریت برای اس۳۰۰ را دشوار خواهد کرد.
مناشه امیر ادامه میدهد: «اسرائیل از مدت‌ها پیش هواپیماهای پیشرفته اف ۳۵ آمریکایی را سفارش داده است. اف۳۵ هواپیمای رادارگریز و برای بمباران تاسیسات زیر زمینی بسار مناسب است.» وی به سخنان اشتون کارتر، وزیر دفاع ایالات متحده آمریکا )۱۰ آوریل/۲۱ فرودین) هم اشاره میکند که در مصاحبه با شبکه تلویزیونی سی‌ان‌ان گفته بود پنتاگون بمب‌های سنگر‌شکنی را در اختیار دارد که در صورت نیاز میتواند تاسیسات هسته‌ای زیرزمینی ایران را هدف قرار دهد.
مناشه امیر ضمن اشاره به برخی اهرمهای اسرائیل برای ممانعت فروش اس ۳۰۰ به ایران میگوید: «این احتمال هست که در صورت تحویل اس ۳۰۰ اسرائیل هم تسلیحات پیشرفتهای به اوکرائین بدهد. آذربایجان، ارمنستان و اوکرائین درخواست خرید سلاحهای بسیار پیشرفته اسرائیلی را کردند. اما اسرائیل برای حفظ دوستی با روسیه و درگیر نشدن با این کشور تابحال از فروش آن خود داری کرده است. در وضعیت کنونی میتواند اما تجدید نظر کند.»
به رغم این سخنان آقای مناشه امیر نتیجه میگیرد که اسرائیل اهرم زیادی برای جلوگیری از فروش سامانه اس ۳۰۰ روسیه به ایران ندارد.
موشک اس ۳۰۰ برای دفاع و تهاجم
پاول فلگن‌گاور، کارشناسان نظامی روس در مصاحبه با دویچه وله میگوید تابحال سامانه اس ۳۰۰ فقط در مانورها استفاده شده و در یک نبرد و جنگ واقعی بکار گرفته نشده است. این کارشناس تاکید میکند سامانه‌های پدافندی اس ۳۰۰ یک سیستم استراتژیک است و قادر به محاظت از تأسیسات صنعتی، نهادهای دولتی، پایگاه‌های نظامی و مقرهای فرماندهی در برابر هرگونه حملات هوایی علیه ایران خواهد بود.
به گفته او جدیدترین مدل سامانه‌ی اس۳۰۰ میتواند در فاصله ۱۵۰ کیلومتری و ارتفاع ۲۷ کیلومتری هواپیماهای جنگی را سرنگون کند. فلگن‌گاور، تحلیل‌گرنظامی روس نتیجه میگیرد که آسمان ایران بدون موشکهای اس ۳۰۰ در موقعیت بسیار ناامید کننده‌ای قرار خواهد گرفت. اما با تحویل این سامانه موقیعت نظامی ایران بهتر میشود.
فلگن گاور اعتقاد دارد فروش موشکهای اس ۳۰۰ مفاد تحریمهای بینالمللی علیه ایران را نقض میکند و این موضوع فراتر از تحویل چند موشک است. به گفته این کارشناس، یکی از نخستین و مهمترین پرسشهایی که به پوتین داده شد، تحویل سامانه اس ۳۰۰ به ایران بود.
کارشناس روسی در این رابطه به دویچه وله گفت: «صحبت های پوتین درباره تدافعی بودن سامانه اس ۳۰۰ صحت ندارد. این موشکها کاربرد دوگانه تدافعی و تهاجمی دارند و قادرند به هواپیماهای جنگی، ناوهای دریایی و همچنین اهداف زمینی حمله کنند. موازنه جنگی در یمن هم میتواند با استقرار این سامانه به نفع ایران تغییر کند. در صورت استقرار ناوهای ایران در اطراف یمن دیگر هواپیمایی قادر به حمله علیه آن نخواهد بود.»
فلگن گاور ادامه میدهد اس ۳۰۰ گرچه در ارتش روسیه در حال حاضر به خدمت گرفته شده، اما دیگر در روسیه تولید نمیشود. ارتش روسیه بر روی سامانه پیشرفتهتر اس ۴۰۰ کار میکند، اما صادرات آن فعلا ممنوع است و اگر ایران بخواهد آن را خریداری کند مجبور است ۳ تا ۴ سال دیگر صبر کند.
این کارشناس روس جنگندههای اف ۳۵ آمریکا را با پدافند اس ۳۰۰ مقایسه میکند و رودرروئی آن را شبیه مسابقه فوتبالی میداند که نتیجه آن مشخص نیست. وی همچنین تاکید میکند که موشکهای اس ۳۰۰ تابحال فقط در رزمایشها استفاده شده و کارآئی آن در مقابل اف ۳۵ هنوز آزمایش نشده است. به قول او این سامانه رازهای نهفته بسیاری دارد و کارآئی واقعی آن را میتوان فقط در یک جنگ واقعی دید.
کارشناسان نظامی روس پیش بینی میکند که ارتش ایران سامانه اس ۳۰۰ را در تنگه هرمز با اهداف تدافعی و تهاجمی مستقر کند و اهمیت این موضوع فراتر از دفاع ایران در مقابل تهدیدات و حملات هوایی خواهد بود.