چالش جهانی مدیریت تغذیه و سایه قحطی بر زمین
۱۳۹۳ بهمن ۳۰, پنجشنبه
جهان به بن‌بست مدیریت تغذیه رسیده است. از یک سو، با افزایش جمعیت و کمبود مواد غذایی روبرو است و از سوی دیگر، با امکانات محدود موجود که به هر حال به نابودی تنوع زیستی و از بین بردن محیط زیست می‌انجامد، قادر به افزایش موثر ظرفیت تولید این مواد نیست.
از این‌رو کارشناسان "اتحادیه‌ی‌پژوهش‌گران آمریکایی "در نشست سالانه‌ی خود که در شهر سن خوزه ایالت کالیفرنیا برپا شد، اعلام کردند که اگر سیاست تنظیم برنامه‌ی تولید و تغذیه در سطح جهان تغییر نکند، بشریت با کمبود مواد غذایی و گرسنگی آشکار و پنهان روبرو خواهد شد.
به گفته‌ی پل ارلیش، عضو ارشد این اتحادیه، برای یافتن راهکاری در جهت نجات مردم جهان از این خطر تنها" ۱۰ یا شاید ۲۰ سال وقت است."
جیمز گربر، استاد دانشگاه مینه‌سوتا و عضو این اتحادیه، ضمن شرح دلایل این امر و تاثیرات ویران‌گر افزایش تولید بر محیط زیست، گفت: «در سه تا چهار دهه‌ی آینده، میزان مصرف غلات در جهان دوبرابر خواهد شد و تامین این نیاز بدون ازبین بردن محیط زیست، چالشی عظیم است.»
تولید مواد غذایی یکی مهمترین عوامل نابودی تنوع زیستی است و نقش مهمی در تغییر آب و هوای کره‌ی زمین و آلودگی دارد.
به گفته‌ی این کارشناس، در حال حاضر از میزان ذخایر جهانی غلات به تدریج کاسته می‌شود و شیوه‌ی کشت روی زمین‌های وسیع‌که در معرض تغییرات جوی، آفت‌های طبیعی و بحران‌های اجتماعی قرار دارد، پاسخ‌گوی نیازهای موجود نیست.
این استاد دانشگاه هم‌چنین استفاده از غلات برای تامین سوخت خودروها، تغذیه‌ی دام و حیوانات اهلی را نیز از عوامل دیگر کاهش میزان تولید و ذخیره‌ی غلات می‌داند.
تقریبا نیمی از تولید زراعی جهان به مصرف خوراک دام می‌رسد، در حالیکه بسیاری از مردم دنیا غذای کافی ندارند.
در حال حاضر، یک سوم جمعیت جهان از گرسنگی آشکار و پنهان یا کمبود ویتامین و مواد معدنی رنج می‌برد.
به گفته‌ی پل ارلیش، تنها در آمریکا ۱۰ تا ۲۰ میلیون کودک مبتلا به بیماری‌های ناشی از گرسنگی پنهان زندگی می‌کنند.
تغییرات جوی
از سوی دیگر تولید محصولات غذایی در چند دهه‌ی گذشته، دستخوش تغییرات جوی‌ای بوده که در مناطق گوناگون خشک‌سالی و سیلاب‌‌های ویران‌گر به‌همراه داشته است.
جیمز گربر پیش بینی می‌کند که در چند دهه‌ی آینده پیامدهای جبران‌ناپذیر این تغییرات که سال‌هاست ایالت‌های مرکزی و جنوب غربی آمریکا را تهدید می‌کند، افزایش خواهد یافت.
بر اساس آمار و پژوهش‌های کارشناسان این اتحادیه، در ۸ سال گذشته تولید محصولات غذایی در سطح جهان، به دلیل خشک‌سالی‌های طولانی، کمتر از میزان مصرف آنها بوده است.
از سوی دیگر، در اثر سیلاب‌ها و سونامی‌ها، زمینه‌ی رشد انواع آفت‌های جدید و علف‌های هرز در مناطق مختلف جهان فراهم آمده است.
توصیه‌های موثر
"اتحادیه‌ی‌پژوهش‌گران آمریکایی"، با این حال راه‌کارهایی برای جلوگیری از بروز خطر گرسنگی به مصرف‌کنندگان و برنامه‌ریزان تغذیه‌ی درست پیشنهاد می‌کند:
ـ کاستن از مصرف گوشت؛ برای تولید یک کیلوگرم گوشت گاو، ۱۱ هزار لیتر آب لازم است در حالیکه تولید یک کیلوگرم گندم ۱۱۳ لیترآب نیاز دارد.
ـ تغییر شیوه‌ی تولید مواد غذایی، به صورتی که محصولات بیشتر با کیفیت بهتر به‌بار بیاید. این پژوهش‌گران، استفاده‌از دانه‌هایی را که ژن آنها تغییر داده شده، توصیه می‌کنند.
ـ کاهش تولید گازهای گل‌خانه‌ای؛ به گفته‌ی کارشناسان، اگر مصرف جهانی محصولات غذایی حیوانی و لبنیات به همین روال ادامه یابد، تولید گازهای گل‌خانه‌ای ناشی از تولید آنها، تا سال ۲۰۵۰میلادی ۸۰ درصد افزایش خواهد یافت.