چرا عربستان گفتگوی عادی‌سازی روابط با اسرائیل را متوقف کرد؟
۱۴۰۳ شهریور ۳۱, شنبه
عربستان سعودی یک سال پس از اعلام "نزدیکی روابط دیپلماتیک خود با اسرائیل" اکنون به دلیل خطر گسترش جنگ اسرائیل و حماس، هرگونه صحبت از عادی‌سازی مناسباتش با اسرائیل را متوقف کرده است.
محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی چندی پیش (چهارشنبه ۱۸ سپتامبر / ۲۸ شهریور) در افتتاحیه نشست سالانه مجلس شورای مشورتی عربستان اعلام کرد که ریاض تا پیش از تشکیل کشور فلسطینی اسرائیل را به رسمیت نخواهد شناخت. او در ادامه سخنان خود همچنین "جنایت اشغالگران اسرائیلی" علیه فلسطینی‌ها را به‌شدت محکوم کرد.
اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه وله
خبرگزاری فرانسه در یک گزارش تحلیلی به تغییر مواضع و رویکرد عربستان در قبال تشدید تنش‌های خاورمیانه و عادی‌سازی مناسبات این کشور با اسرائیل پرداخته و نوشته است موضع سخت‌گیرانه بن سلمان در روزی اعلام شد که انفجارهای ناشی از بی‌سیم‌های بمب‌گذاری‌شده منجر به کشته شدن اعضای حزب‌الله لبنان شد و نگرانی‌ها درباره گسترش جنگ را افزایش داد.
عربستان قبلا تاکید می‌کرد که خواهان ایجاد یک کشور فلسطینی است، اما محمد بن سلمان اکنون به صراحت می‌گوید "یک دولت مستقل فلسطینی" شرط عادی‌سازی روابط دیپلماتیک با اسرائیل است.
علی شهابی، مشاور دولت سعودی در توضیح دیدگاه ولیعهد این کشور می‌گوید: «موضع عربستان همیشه روشن بوده و ولیعهد با اظهارات اخیر خود خواست تا هرگونه ابهام را برطرف کند.»
اما این اظهارات ولیعهد عربستان مغایر با رویکرد آمریکا است. آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا، اخیرا گفته بود که عادی‌سازی ممکن است قبل از پایان دوره ریاست‌جمهوری جو بایدن صورت گیرد.
چند روز پس از آغاز جنگ در غزه در ۷ اکتبر ۲۰۲۳ زمانی که حماس به اسرائیل حمله کرد، عربستان مذاکرات خود را با ایالات متحده درباره یک توافق گسترده که شامل عادی‌سازی روابط با اسرائیل و بسته امنیتی برای این کشور بود، متوقف کرد. محمد بن سلمان اما اخیرا به شبکه تلویزیونی "فاکس‌نیوز" گفته بود که "هر روز به عادی‌سازی روابط نزدیک‌تر می‌شویم"، اما برای عربستان، مسئله فلسطین بسیار مهم است و باید این بخش حل شود.
تنها چند کشور عربی اسرائیل را به رسمیت می‌شناسند. برخی کشورهای عربی پس از امضای پیمان ابراهیم در سال ۲۰۲۰ با میانجی‌گری آمریکا، روابط خود را با اسرائیل عادی کردند.
عربستان سعودی اما اسرائیل را به رسمیت نمی‌شناسد و از فلسطینیان حمایت می‌کند. این کشور همچنین برخلاف همسایگانش، امارات متحده عربی و بحرین به طرح موسوم به "پیمان ابراهیم" نپیوسته است.
ایالات متحده تلاش کرده تا ایده عادی‌سازی روابط بین عربستان و اسرائیل را پیش ببرد، به امید اینکه این امر به بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر راست‌گرای اسرائیل که مخالف ایجاد دولت فلسطینی است انگیزه‌ای برای توقف جنگ بدهد و همچنین باعث تقویت یک متحد قدرتمند عربی شود.
پس از تقریبا یک سال جنگ در غزه، روابط با اسرائیل برای افکار عمومی عربستان نیز به هیچ وجه قابل قبول نیست. به گفته ربها سیف علام از مرکز مطالعات استراتژیک قاهره "خشونت‌های جنگ و جنایات مرتکب‌شده علیه فلسطینیان، امکان پذیرش عادی‌سازی را در افکار عمومی عربستان از بین برده است".
آنا جیکوبز، از اندیشکده گروه بحران بین‌المللی هم می‌گوید "اسرائیل از خطوط قرمز عبور کرده و سعی دارد جنگ چند جبهه‌ای را آغاز کند که این امر باعث بی‌ثباتی بیشتر خاورمیانه خواهد شد".
عربستان سعودی در ابتدا مذاکرات برای عادی‌سازی را با هدف کمک به آرام کردن منطقه آغاز کرد، زیرا در تلاش است تا اقتصاد وابسته به نفت خود را به سوی تجارت، کسب‌وکار و گردشگری سوق دهد.
اما به گفته علام، گسترش این درگیری می‌تواند پروژه‌های توسعه این کشور را تحت تأثیر قرار دهد و از توانایی عربستان برای جذب سرمایه‌گذاری بکاهد.
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
جیکوبز هم تاکید می‌کند ولیعهد عربستان اکنون سعی دارد فشار بر اسرائیل و آمریکا را برای دستیابی به یک آتش‌بس در غزه افزایش دهد و از وقوع یک جنگ منطقه‌ای گسترده‌تر که ایالات متحده و اسرائیل را در یک طرف و ایران و هم‌پیمانانش را در طرف دیگر قرار دهد، جلوگیری کند. به گفته کارشناس اندیشکده گروه بحران بین‌المللی این سناریو برای ریاض و همه کشورهای خلیج‌فارس "وحشتناک" است، زیرا ممکن است در میانه آتش گرفتار شوند.