چرخش مثبت آمریکا در برابر شورای حقوق بشر
۱۳۸۷ بهمن ۲۸, دوشنبه
آمریکا در مناسبات خود با شورای حقوق بشر سازمان ملل تجدید نظر می‌کند. شرکت در یکی از جلسات تدارکاتی این شورا نشانه‌ای در این راستا است. در همین حال، بررسی کارنامه‌ی چین در شورای حقوق بشر، بحث‌های متفاوتی به دنبال داشته است.
آمریکا در حال تجدیدنظر در باره مناسبات خود با شورای حقوق بشر سازمان ملل است. روز شنبه، ۱۴ فوریه، وزارت خارجه‌ی آمریکا اعلام کرد که در هفته‌ی آینده هیئتی را برای شرکت در جلسات تدارکاتی کنفرانس جدید ضدنژادپرستی (کنفرانس دوربان ۲) به ژنو اعزام خواهد کرد. به گفته‌ی مقام‌های آمریکایی، تصمیم در باره‌ی شرکت در خود کنفرانس، بعداَ گرفته خواهد شد.
هفته‌ی گذشته دولت جدید آمریکا اعلام کرد که در حال بررسی پیوستن به شورای حقوق بشر است. دولت جرج دبلیو بوش این شورا را بایکوت کرده بود. سال ۲۰۰۶ که سازمان ملل به تشکیل شورای حقوق بشر رأی داد، آمریکا و اسرائیل با آن مخالفت کردند و تمایلی هم به عضویت در این شورا نشان ندادند.
چرخش محسوس
رویکرد جدید دولت آمریکا تا حدودی بیانگر چرخشی محسوس در حمایت بی‌قید و شرط این کشور از اسرائیل نیز به شمار می‌رود. آمریکا و اسرائیل نخستین کنفرانس ضدنژادپرستی را که در دوربان آفریقای جنوبی برگزار شد با اعتراض ترک کردند. انتقاد آنها به مصوبه‌ی این کنفرانس بود که صهیونیسم را به عنوان یک ایدئولوژی نژادپرستانه محکوم می‌کرد. آمریکا و اسرائیل همچنین اعلام کردند که همراه با کانادا از شرکت در کنفرانس دوم ضدنژادپرستی خودداری خواهند کرد. این کنفرانس قرار است آوریل امسال در ژنو برگزار شود. واشنگتن اینک می‌گوید که با شرکت در جلسات تدارکاتی کنفرانس ژنو قصد دارد تا حد ممکن در محتوا و جهت‌گیری آن تغییر ایجاد کند.
شورای حقوق بشر در طول دو هفته‌ی گذشته بررسی عمومی وضعیت این حقوق در کشورهای عضو سازمان ملل را ادامه داده است. کشورهای ناقض حقوق بشری همچون چین، روسیه، عربستان سعودی و کوبا از جمله ممالکی بودند که پرونده‌ی آنها در اجلاس اخیر شورای حقوق بشر مورد بررسی قرار گرفت. در طول ۲ سالی که شورا مشغول فعالیت بوده است، مجموعاَ به وضعیت حقوق بشر در ۶۴ کشور عضو سازمان ملل رسیدگی شده است.
به ویژه نتایج رسیدگی به وضعیت حقوق بشر در چین موضوعی بحث‌انگیز بوده است. دولت چین به خاطر حساسیت این بررسی پیشاپیش هیئتی ۴۲ نفره مرکب از کارمندان دولتی، دیپلمات‌ها و حقوق‌دان‌ها را برای "کار توجیهی" و ارائه‌ی چهره‌ی مثبتی از پرونده‌ی دولت در رعایت حقوق بشر به ژنو اعزام کرده بود. استدلال اصلی آنها این بود که در طول سی سالی که از شروع اصلاحات در چین می‌گذرد این کشور پیشرفت‌های زیادی در امر رعایت حقوق بشر داشته است.
توصیه‌های متفاوت
منتقدان اما این پیشرفت‌ها را ناچیز می‌دانند. آنها در جریان بررسی کارنامه‌ی چین در شورای حقوق بشر، دست کم در۵۰ مورد کارنامه‌ی یادشده را مستلزم بهبود و اصلاح دانسته‌اند. انتقاد کشورهای غربی به چین این است که این کشور باید حقوق مدنی و سیاسی شهروندان را رعایت کند، اعمال مجازات اعدام را کاهش دهد، زمینه‌ی استقلال قوه‌ی قضائیه را فراهم کند، پاسدار حقوق اقلیت‌های قومی باشد و ... این درخواست‌ها اما با مخالفت آشکار رئیس هیئت چینی روبرو شد.
اما توصیه‌های سایر کشورها باعث خشنودی چینی‌ها شد. از جمله هیئت کوبا به آنها پیشنهاد کرد سازمان‌های غیردولتی را ممنوع کنند، زیرا " هدف آنها حمله به منافع دولت و مردم چین است." ایران نیز به چین توصیه کرد که اینترنت را به نحو بهتری کنترل کند. یک دیپلمات اروپایی در پایان بررسی کارنامه‌ی چین گفت که نوع برخورد هیئت این کشور با درخواست‌ها مأیوس‌کننده بود، ولی از طرفی، ۱۰ سال پیش به سختی قابل تصور بود که دولت چین آماده‌ی بحث در باره‌ی مسائل مربوط به وضعیت حقوق بشر این کشور در یک نهاد بین‌المللی باشد.