کاترین اشتون: با ایران صریح و روشن حرف می‌زنم!

فعالیت‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی یکی از موضوع‌های مورد بررسی در نشست عصر دوشنبه ( اول آذر / ۲۲ نوامبر) وزیران امور خارجه اتحادیه اروپا بود. تهران و اتحادیه اروپا اوائل ماه جاری میلادی آمادگی خود را برای از سرگیری گفتگوها اعلام کرده‌اند، اما در مورد زمان، مکان و محورهای اصلی این دیدار هنوز ابهام‌های زیادی وجود دارد.

پاسخ ناروشن تهران

کاترین اشتون، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، اوایل اکتبر با ارسال نامه‌ای اعلام آمادگی کرد به نمایندگی از سوی کشورهای موسوم به ۵­ باضافه یک (پنج عضو دائمی شورای امنیت و آلمان) مذاکره بر سر فعالیت‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی را از سر گیرد. این پیشنهاد از سوی مقام‌های ایران از جمله منوچهر متکی، وزیر امور خارجه، با استقبال روبرو شد. به رغم این، تهران تاکنون از دادن جواب صریح و تعیین تاریخ دقیقی برای این دیدار خودداری کرده است.

اشتون حدود یک ماه پیش در نامه‌ای خطاب به سعید جلیلی، رئیس شورای عالی امنیت ملی، پیشنهاد کرد دیدارها طی دو تا سه روز و در ژنو انجام شود. مسئول سیاست خارجی اتحادیه‌ی اروپا پانزدهم تا هفدهم ماه نوامبر را برای این دیدار پیشنهاد کرده بود. جمهوری اسلامی نه رسما این تاریخ را پذیرفته نه رد کرده است. از سوی دیگر تهران ابراز تمایل کرده گفتگوها در استانبول انجام شود.

اختلاف بر سر موضوع مذاکره

مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در حاشیه‌ی نشست روز دوشنبه در گفتگو با خبرنگاران ابراز تاسف کرد که تهران تا کنون هیچ پاسخ رسمی‌ای به پیشنهاد او نداده است. اشتون با اشاره به این که از نظر او انجام گفتگوها در ژنو محتمل‌تر است، افزود: «تا به حال هر چه از تهران شنیده‌ایم سخنان غیررسمی بوده است، اما ما نیازمند یک موضع‌گیری رسمی هستیم.»

ظاهرا هنوز بر سر دستور کار دیدار مقام‌های ایران و اتحادیه اروپا نیز توافقی حاصل نشده است. بسیاری از مقام‌های ایرانی در روزها و هفته‌های گذشته تاکید کرده‌اند که محور اصلی گفتگوها میان اشتون و جلیلی حق ایران برای استفاده صلح‌آمیز از انرژی اتمی خواهد بود. تهران مدعی است تردید در مورد ماهیت غیرنظامی فعالیت‌های هسته‌ای این کشور غیرموجه است و موضوع گفتگو نخواهد بود.

موضوع بحث: "توانایی ساخت بمب اتمی"

به رغم اظهارات مقامات ایرانی که به نظر برخی از تحلیلگران مصرف داخلی و تبلیغاتی دارد، کاترین اشتون تاکید می‌کند «موضع ما کاملا روشن است». به گزارش خبرگزاری آلمان، او می‌گوید در دیدار با جلیلی «در مورد توانایی ساخت سلاح اتمی صحبت خواهم کرد و این مسئله محور اصلی بحث‌های ما خواهد بود».

سخنان اشتون در حالی ابراز می شود که هفته‌ی پایانی ماه نوامبر آغاز شده و هنوز از تاریخ مشخص دیدار احتمالی با مقام‌های جمهوری اسلامی، مکان این دیدار و موضوع‌های مورد بحث گزارش معتبری منتشر نشده است.

حمایت از همه‌پرسی در سودان

بنابر گزارش‌های رسیده از بروکسل، در کنار موضوع فعالیت‌های مناقشه‌برانگیز هسته‌ای جمهوری اسلامی دیگر مسائل و مناطق بحرانی جهان نیز در دستور کار وزیران امور خارجه اتحادیه اروپا قرار داشته است.

اتحادیه اروپا اعلام آمادگی کرده به "عادلانه و آزاد" برگزار شدن یک همه‌پرسی در سودان که برای سال ۲۰۱۱ میلادی پیش بینی شده یاری رساند. این همه‌پرسی ممکن است به تفکیک سودان منجر شود. از مدت‌ها پیش میان نیروهایی که کنترل مناطق جنوبی و شمالی سودان را در اختیار دارند درگیری‌های سختی وجود دارد.

نماینده‌ی آلمان در نشست روز دوشنبه گفت، صرف‌نظر از نتیجه‌ی همه‌پرسی وظیفه‌ی ما تقویت گفتگو میان هر دو طرف است. عمر البشیر، رئیس جمهور سودان، از سوی مراجع قضایی بین‌المللی به "جنایت جنگی" متهم است و دستور بازداشت او صادر شده است. نماینده آلمان تاکید می‌کند گفتگو با البشیر منتفی است.

مذاکرات صلح خاورمیانه

یکی دیگر از مسائلی که وزیران امور خارجه اتحادیه اروپا بر سر آن اتفاق نظر دارند پیشرفت هر چه سریع‌تر مذاکرات صلح میان اسرائیل و فلسطین است. نمایندگان سیاست خارجی اتحادیه اروپا مصمم‌اند از برنامه‌های آمریکا برای پیشبرد روند مذاکرات صلح حمایت کنند.

جان آسلبورن، وزیر امور خارجه لوکزامبورگ، می‌گوید، امیدوارم دولت اسرائیل متوجه باشد که باید درخواست آمریکا را که خواست جامعه‌ی جهانی است اجابت کند. او خواهان توقف ساخت شهرک‌های یهودی‌نشین در مناطق اشغالی و به رسمیت شناختن مرزهای سال ۱۹۶۷ توسط اسرائیل شد.

برمه و لبنان دو منطقه‌ی بحرانی دیگر

وزیران امور خارجه اتحادیه اروپا همچنین با امضای بیانیه‌ای نیروهای درگیر در لبنان را به "همکاری‌های صلح‌آمیز" فراخوانده‌اند. در این بیانیه از دادگاهی که سازمان ملل برای بررسی ترور رفیق حریری در سال ۲۰۰۵ تشکیل داده حمایت شده است. حزب‌الله لبنان متهم است در ترور حریری دست داشته است. حسن نصرالله، رهبر این گروه، تهدید کرده چنانچه دادگاه اعضای این تشکل را محکوم کند، نیروهای تحت فرمانش دست به عملیات مسلحانه بزنند.

یکی دیگر از مسائل مورد توجه در نشست دوشنبه اوضاع برمه پس از آزادی رهبر اپوزیسیون آنگ سان سوچی بوده است. کاترین اشتون گفته است، ما تحولات برمه را با دقت دنبال می‌کنیم، اما تحریم‌ها علیه این کشور فعلا برقرار خواهد بود. نمایندگان سیاست خارجی اتحادیه اروپا معتقدند، آزادی سان سوچی نشانه‌ی تحولی مثبت است، اما وضعیت حقوق بشر و توسعه سیاسی در برمه همچنان ناامن و ناپایدار است.

BK/KG