کاخ سفید و کشمکش هسته‌ای با ایران
۱۳۸۸ دی ۲۹, سه‌شنبه
در یک سال گذشته باراک اوباما تلاش کرده است نقاط ضعف سیاست خارجی آمریکا را برطرف کند. او سیاست خارجی آمریکا را از حالت "سیاست كاوبویی" دوران جورج دبلیو بوش خارج کرد: اوباما از سویی مناسبات ایالات متحده را با چین و روسیه بهبود بخشید و از سوی دیگر تلاش کرد لحنی دوستانه در قبال جهان اسلام اتخاذ کند.
به نظر تحلیگران اوباما در تدوین و اعلام سیاست خارجی تازه نقش خود را ایفا کرده، و اینک وقت آن است که در فکر اقدامات عملی باشد. جیمز لیندسی از مشاوران برجسته‌ی کاخ سفید عقیده دارد: «پرزیدنت اوباما در اولین سال زمامداری، سیاست خود را به روشنی بیان کرد، اما اینک وقت آن است که این سیاست به منصه عمل گذاشته شود.» وظیفه‌ی روشنی که هم‌اکنون در برابر کاخ سفید قرار گرفته این است که برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی باید به هر قیمتی متوقف شود.
موقعیت دشوار کاخ سفید
کاخ سفید در صحنه خارجی همچنان با دو مشکل بزرگ روبروست: بحران سیاسی عراق همچنان ادامه دارد، و درگیری در افغانستان شدت گرفته است. آمریکا هنوز نتوانسته خود را از گرفتاری در این دو کشور خلاص کند.
در عرصه داخلی هم اوباما با چالش‌های سنگین روبروست: رشد بیکاری و موانع اصلاح نظام پزشکی، مشکل‌تر از آن است که اوباما تصور کرده بود. دشواری‌های کنونی باعث شده که محبوبیت باراک اوباما به میزان ۵۰ درصد کاهش یابد، درحالیکه هنگام انتخابات ریاست جمهوری حدود ۷۰ درصد بود. این موضوع باعث می‌شود که اوباما نتواند در سیاست خارجی با دست باز عمل کند.
بحران سیاسی جمهوری اسلامی
اوباما سیاستی دوگانه در قبال ایران در پیش گرفت: از سویی ابراز داشت که آماده است با مقامات جمهوری اسلامی گفت و گو کند، از سوی دیگر اعلام کرد که به دنبال تدابیر تنبیهی شدیدتری علیه ایران است.
در طرف مقابل هم جبهه دگرگون شد: با اعتراضات گسترده به نتایج انتخابات ریاست جمهوری در ایران، اپوزیسیون نیرومندی در ایران شکل گرفت که در محاسبات آمریکا پیش‌بینی نشده بود. اوباما مورد انتقاد قرار گرفت که در حمایت از مخالفان حکومت ایران و اعتراض به نقض حقوق بشر در این کشور سیاستی فعال نداشت.
در میان مشاوران دولت ایالات متحده این نظر همچنان معتبر است که: «اگر مقامات ایران بخواهند مناسبات بهتری با جامعه جهانی در پیش بگیرند، در به روی آنها باز است.» بن رودس مشاور امنیت ملی می‌گوید: «حکومت جمهوری اسلامی نه تنها در قضیه هسته‌ای، بلکه در رابطه با ملت خود، نیز باید مسئولیت قبول کند.»
انزوای بیشتر جمهوری اسلامی
برخی از ناظران سیاسی از اوباما انتقاد کردند که در دراز کردن دست دوستی به سوی سران جمهوری اسلامی به "خوش‌خیالی" دچار شده بود. محافل نیرومندی در آمریکا و متحد آن اسرائیل عقیده دارند که جز با "ضربه نظامی" نمی‌توان مقامات جمهوری اسلامی را از دنبال کردن تولید سلاح هسته‌ای باز داشت.
در برابر برخی از صاحب‌نظران عقیده دارند که باراک اوباما در قبال جمهوری اسلامی هیچ توهمی نداشته است. اوباما با اتخاذ سیاستی متعادل در برابر ایران، موفق شده انزوای سیاسی جمهوری اسلامی را شدت دهد، تا از موضعی نیرومندتر بتواند با ایران وارد تعامل شود. اوباما به دنیا نشان داد که مقامات جمهوری اسلامی در ارتباط با جهان خارج غیرمسئولانه عمل می‌کنند.
روز شنبه اجلاس شش قدرت بزرگ جهانی، اعضای دایمی شورای امنیت سازمان ملل به اضافه آلمان، برای اتخاذ تدابیر تحریمی شدیدتری علیه ایران بدون نتیجه پایان یافت. جمهوری خلق چین از قدرت‌های بزرگ می‌خواهد که در قبال ایران انعطاف بیشتری نشان دهند. مقامات چین گفته‌اند که نگرانی کشورهای غربی در قبال برنامه هسته‌ای ایران را درک می‌کنند، اما باید به حق ایران نیز در استفاده‌ی مسالمت‌آمیز از نیروی هسته‌ای احترام گذاشت.
مقامات جمهوری اسلامی بار دیگر هشدار داده‌اند که در دفاع از تأسیسات هسته‌ای کشور جدی هستند. احمد وحیدی وزیر دفاع ایران سه شنبه از حضور ناوگان خارجی در خلیج فارس انتقاد کرد و گفت: «اگر تأسیسات ما مورد حمله قرار گیرد، رزمناوهای خارجی در خلیج فارس هدف قرار خواهد گرفت.»
سران ایران گفته‌اند که در برنامه هسته‌ای تنها به دنبال اهداف غیرنظامی هستند و در برابر فشارهای خارجی از حق خود نخواهند گذشت.