کارنامه برون‌مرزی ورزش‌های غیرفوتبالی ایران در سال ۲۰۱۱
۱۳۹۰ آذر ۲۹, سه‌شنبه
در سال که رو به پایان است، وزنه‌برداری و کشتی آزاد در رشته‌های انفرادی غیر فوتبالی و والیبال نیز در رشته‌های تیمی غیر فوتبالی، از حیث نتیجه گیری موفق‌ترین تیم‌ها در میادین برون مرزی بودند.
وزنه‌برداری در پاریس موفق شد به سقف سهمیه‌ها دست پیدا کند. کشتی که مدال‌آور‌ترین ورزش ایران در تاریخ بازی‌های المپیک است، موفق شد در مرحله‌ی نخست مسابقات گزینشی، نیمی از سهمیه‌ها را در رقابت‌های کشتی آزاد و فرنگی کسب کند. این رشته امیدواری زیادی دارد که در سایر رقابت‌های گزینشی، سهمیه‌های کامل را بگیرد. تکواندو نیز هر دو سهمیه کامل مسابقات مردان را کسب کرد. والیبال اگرچه سهمیه نگرفت اما سالی پر فروغ را پشت سر گذاشت و موفق‌ترین رشته تیمی ایران در سال ۲۰۱۱ و پدیده ورزش ایران در جمع کلیه رشته‌ها بود.
در ادامه این گزارش، کارنامه رشته‌های موفق ورزش ایران در میادین بین المللی در سال ۲۰۱۱ بررسی و مرور شده است. به کارنامه بسکتبال ایران در جام ملت‌های آسیا هم به خاطر اینکه مهم‌ترین شکست ایران در رشته‌های غیر فوتبالی بود، اشاره شده است.
کشتی آزاد و فرنگی
مسابقات کشتی آزاد و فرنگی قهرمانی جهان و گزینشی المپیک لندن در ترکیه برگزار شد. این رقابت‌ها پنجاه و چهارمین دوره رقابت‌های فرنگی و چهل و سومین دوره مسابقات آزاد بود.
نفرات اول تا پنجم مشترک در اوزان هفتگانه در رقابت‌های استانبول به صورت مستقیم جواز حضور در المپیک لندن را کسب کردند. ایران در این رقابت‌ها صاحب چهار سهمیه در کشتی آزاد و سه سهمیه در کشتی فرنگی شد. همچنین محسن حاجی‌پور و قاسم رضایی دو فرنگی کار ایران به دلیل رویارو نشدن با حریفان اسراییلی، بدون انجام مسابقه از دور رقابت‌ها حذف شدند.
در کشتی آزاد، مهدی تقوی ستاره تکنیکی ایران در فینال وزن ۶۶ کیلوگرم مقابل تاتسوهیرو یونیمتسو از ژاپن پیروز شد و روی سکوی نخست جهان ایستاد. تقوی پیش از این مبارزه نیز توانسته بود، ماولت باتیروف قهرمان المپیک از روسیه را شکست دهد. این دومین مدال طلای تقوی در مسابقات جهانی بود، هر دو طلای او نیز خارج از ایران به دست آمده است.
رضا یزدانی کشتی‌گیر وزن ۹۶ کیلوگرم هم با شکست دادن حریفان خود به مدال طلا دست یافت. یزدانی پس از استراحت در دور نخست، در دور دوم مقابل مقابل گوانزالز از اسپانیا با ضربه فنی به پیروزی رسید.
این کشتی‌گیر مازندرانی در دور سوم بر گرگلی کیس از مجارستان غلبه کرد و سپس در سخت‌ترین کشتی، روسلان شیخ‌اف از بلاروس را شکست داد. یزدانی برای حضور در فینال به مصاف بولتیچ نماینده شگفتی ساز و نیرومند نیجریه رفت و او را نیز تسلیم کرد. یزدانی که اهل شهرستان جویبار است در فینال موفق شد سرهات بالچی از ترکیه را شکست دهد و مدال طلا را نصیب خود کند.
صادق گودزی در ۷۴ کیلوگرم که به ترتیب می‌دنا از گینه بیسائو، بورکا از مولداوی، مراد گایداروف از بلاروس، خوتشیشویلی از گرجستان و عبدالحکیم شاپیف از قزاقستان را شکسته داده بود، در دیدار فینال مقابل جردن باروز از آمریکا شکست خورد و نقره گرفت.
حسن رحیمی در وزن اول و در دور اول، آندری دوکوف از رومانی را شکست داد، در دور دوم یانگ کیونگ ایل از کره شمالی را مغلوب کرد و سپس مغلوب رادوسلاو ولیکوف از بلغارستان شد. او در گروه بازنده‌ها مقابل ولادیسلاو آندریف از بلاروس، خینچگاشویلی از گرجستان و نیکولاس سمپسون از آمریکا پیروز شد و برنز گرفت.
در کشتی فرنگی، در فینال وزن ۶۰ کیلوگرم امید نوروزی موفق شد آلمات کبیسبایف نفر سوم سال ۲۰۱۰ جهان و قهرمان سال ۲۰۱۱ آسیا از قزاقستان را شکست دهد و مدال طلای جهان را بر سینه بزند.
سعید عبدِ وَلی اهل شهرستان اندیمشک هم در دیدار فینال ۶۶ کیلوگرم مقابل منوچهر تسخادایا از گرجستان نایب قهرمان جهان در سال ۲۰۰۹، علیرغم آسیب دیدگی شدید از ناحیه مچ دست به برتری رسید و صاحب مدال طلا شد. عبد ولی پس از استراحت در دور نخست، مقابل حریفانی از لهستان، آلمان، قزاقستان و کره جنوبی صاحب برتری شده و به فینال رسیده بود.
بشیرباباجان‌زاده هم در فوق سنگین، در دور مقدماتی فرنگی‌کاران گرجستان، بلاروس و روسیه را شکست داد، در مرحله یک چهارم نهایی مقابل لوپز قهرمان المپیک و جهان از کوبا شکست خورد و به گروه بازنده‌ها راه یافت. باباجان‌زاده سپس نمایندگان سوئد و لهستان را مغلوب کرد و صاحب مدال برنز شد.
در پایان این رقابت‌ها، کشتی آزاد ایران روی سکوی نایب‌قهرمانی ایستاد و کشتی فرنگی هم به عنوان سوم دست یافت.
دو و میدانی
سیزدهمین دوره از رقابت‌های دو و میدانی قهرمانی جهان به میزبانی کره جنوبی برگزار شد. در این رقابت‌ها احسان حدادی از ایران به مدال برنز ماده پرتاب دیسک دست یافت. این نخستین مدال جهانی در تاریخ دو و میدانی ایران محسوب می‌شود. این برای دومین بار بود که حدادی به فینال رقابت‌های جهانی راه پیدا می‌کرد. او سال ۲۰۰۷ در اوزاکا به فینال رسید اما هفتم شد.
مدال طلای این ماده مانند سال ۲۰۰۹ نصیب روبرت هارتینگ از آلمان شد. او حدود ۲ متر از نفر دوم و ۳ متر از نفر سوم پیش افتاد. گرد کان‌تر از استونی که قهرمان المپیک پکن است؛ عنوان نایب قهرمانی را به خود اختصاص داد.
محمد صمیمی دیگر نماینده ایران در جمع ۳۳ شرکت کننده در رده بیست و سوم قرار گرفت و از راهیابی به فینال بازماند. ناگفته نماند که بزرگ‌ترین حادثه در مرحله مقدماتی؛ حذف زولتان کوواگو از مجارستان دارنده مدال نقره المپیک آتن و روبرت فارکاش نایب قهرمان سال ۲۰۰۳ جهان از همین کشور بود.
بسکتبال
بیست و ششمین دوره جام ملت‌های آسیا و مسابقات گزینشی برای المپیک لندن، برخلاف انتظارات و پیش‌بینی‌های قبلی به ناکامی ایران انجامید.
ایران در این رقابت‌ها توانست با پیروزی بر کره جنوبی و لبنان به یک چهارم پایانی برسد. صدرنشینی در گروه باعث شد مطابق مقررات، ایران مقابل ضعیف‌ترین تیم گروه مقابل یعنی اردن قرار بگیرد که در گروه خودش چهارم شده بود.
ایران نیمه نخست را با نتیجه ۳۶ بر ۳۵ با پیروزی پشت سر گذاشت. کوار‌تر سوم نیز با برتری ایران به پایان رسید اما کوار‌تر آخر با شگفتی بزرگی برای بسکتبال آسیا همراه بود.
اردن پیش از برگزاری این رقابت‌ها در جام ویلیام جونز با یک امتیاز اختلاف به ایران باخته بود، در رقابت‌های ۲۰۱۱ غرب آسیا هم فقط با اختلاف یک شوت، شکست را مقابل ایران پذیرفته بود. اما در جام ملت‌های آسیا اردن با پیروزی خیره‌کننده مقابل ایران، به رغم سه شکستی که در این رقابت‌ها متحمل شده بود، به نیمه نهایی رسید! ایران نیز از راهیابی به نیمه نهایی باز ماند.
کار‌شناسان بسکتبال آسیا در انتظار رویارویی مجدد ایران با چین در بازی پایانی بودند، اما ایران با سرمربیگری وسلین ماتیچ، با نتیجه ۸۸-۸۴ مغلوب اردن شد تا شانس حضور در المپیک را هم از دست بدهد.
ایران که از سال ۲۰۰۷ به بعد دو دوره پیاپی حرف اول این رقابت‌ها را زده است، جایی در جمع چهار تیم بر‌تر هم پیدا نکرد. چینی‌ها قهرمان شدند، اردن نایب قهرمان شد و کره جنوبی در رده سوم قرار گرفت.
بسکتبال ایران در المپیک پکن حضور داشت. این تیم که در میزبانی قبلی لندنی‌ها در سال ۱۹۴۸ حاضر بود، جایی در میزبانی سال آینده این شهر نخواهد داشت.
والیبال
دوازدهمین دوره رقابت‌های جام جهانی والیبال با برگزاری شصت و شش مسابقه در ژاپن به پایان رسید و تیم روسیه موفق شد در پایان با ده پیروزی و تنها یک شکست و کسب ۲۹ امتیاز قهرمان شود. این تیم همراه با لهستان و برزیل جواز حضور در رقابت‌های المپیک را کسب کردند.
ایران و سایر تیم‌های مدعی نیز باید برای کسب سهمیه‌های باقی مانده، اردیبهشت ۱۳۹۱ در مسابقات انتخابی المپیک شرکت کنند.
تیم ملی والیبال ایران نیز که در پنج مسابقه نخست خود موفق به کسب چهار پیروزی شده همگان را غافلگیر کرده بود، در پایان با ثبت پنج پیروزی مقابل تیم‌های ژاپن، صربستان، لهستان، آرژانتین و مصر، شگفتی ساز این رقابت‌ها لقب گرفت. نتایج ایران در طول رقابت‌ها بار‌ها با تحسین سایت رسمی فدراسیون جهانی والیبال و سرمربیان و کاپیتان‌ها در کنفرانس‌های خبری پس از مسابقه‌ها مواجه شد.
شش شکست ایران مقابل تیم‌های کوبا، آمریکا، چین، برزیل، ایتالیا و روسیه رقم خورد. ایران با کسب ۱۲ امتیاز در رتبه نهم ایستاد، یعنی جایگاهی بالا‌تر از دیگر نمایندگان آسیا و همچنین تیم مصر قهرمان قاره آفریقا.
ایران در نخستین بازی‌اش با نتیجه ۳-۱ از سد ژاپن میزبان رقابت‌ها گذشت. میزبانی ژاپنی‌ها و برنامه‌ریزی و زمان بندی این تورنمنت بار‌ها با اعتراض خولیو ولاسکو سرمربی آرژانتینی تیم ملی ایران مواجه شد و او حتی از شکایت رسمی به فدراسیون جهانی خبر داد.
ایران در گام دوم در حالی که خستگی بازی نخست را به همراه داشت، در سه ست پیاپی مغلوب کوبا شد. اما بازی بعدی و برتری ۳-۲ مقابل صربستان قهرمان اروپا، تیم‌های حاضر در مسابقات را متوجه ظهور یک مدعی تازه در صحنه والیبال جهان کرد.
ایران در چهارمین مسابقه خود بهترین نتیجه‌اش را کسب کرد و مقابل لهستان صدرنشین رقابت‌ها پیروز شد. والیبالیست‌های ایران در شرایطی با نتیجه ۳-۲ از سد لهستان گذشتند که پیش از آغاز رسمی مسابقات نیز در دیداری دوستانه با همین نتیجه لهستان را مغلوب کرده بودند. برتری ۳-۲ مقابل آرژانتین، نتیجه درخشان دیگری بود که به سود تیم ملی ایران رقم خورد. آخرین پیروزی ایران نیز مقابل مصر بود.
با توجه به پیروزی مقابل تیم‌های بزرگ والیبال جهان، شکست مقابل تیم قعرنشین چین، ناباورانه و دور از انتظار بود. دیگر شکست‌های ایران مقابل آمریکا، برزیل و روسیه رویای خلق شگفتی تاریخی و صعود به المپیک را بر باد داد. رویایی که در متن همین رقابت‌ها و با توجه به پیروزی‌های غیر قابل باور مقابل بزرگانی مثل لهستان و صربستان شکل گرفته بود.
ایران در آخرین مسابقه به مصاف ایتالیا رفت؛ دیداری که برای ایتالیایی‌ها بسیار مهم بود، زیرا هنوز امیدوار به کسب سهمیه المپیک بودند. از طرفی ولاسکو سرمربی ایران نیز انگیزه‌های فراوانی برای برتری مقابل تیم سابق خود داشت. این بازی را ایتالیا ۳-۱ برد اما با توجه به سایر نتایج، در گیم‌شماری از رسیدن به المپیک جا ماند.
پوریا فیاضی، مهدی بازارگرد، محمد موسوی، امیر غفور، علیرضا نادی، حمزه زرینی، مهدوی، امیر حسینی، فرهاد ظریف، آرش کشاورزی و آرش کمالوند و حسام بخششی شگفتی‌سازان ایران در این رقابت‌ها بودند.
تکواندو
مرحله نخست از مسابقات تکواندوی انتخابی المپیک در جمهوری آذربایجان برگزار شد و با کسب دو سهمیه برای مردان تکواندوکای ایرانی به پایان رسید.
محمد باقری معتمد نماینده وزن دوم ایران پس از استراحت در دور نخست، نمایندگان اتریش، آذربایجان و افغانستان را پشت سر گذاشت و به نیمه نهایی رسید. او موفق شد ۴ بر ۱ اریک اسورینیو از مکزیک و قهرمان سه دوره قاره آمریکا را شکست دهد تا اولین سهمیه المپیک را برای ایران کسب کند.
باقری معتمد در فینال با «ثروت تازه گل» نماینده ترکیه و قهرمان مسابقات جهانی ۲۰۱۱ روبرو شد. اما با قبول شکست ۴-۶ مقابل او به مدال نقره بسنده کرد. این سومین رویارویی این دو تکواندوکار بود.
یوسف کرمی در وزن سوم با صعود به دیدار نهایی، دومین سهمیه ایران را برای حضور در المپیک به دست آورد. او در دور اول حریفی از تونگا را شکست داد تا در دور دوم با استیون لوپز، تکواندوکار نامدار آمریکایی روبرو شود. لوپز از پرافتخار‌ترین تکواندوکاران دنیا است و دو مدال طلا و یک برنز المپیک و همچنین ۵ مدال طلای جهانی در کارنامه خود دارد.
کرمی با برتری ۵ بر ۴ این رقیب سرسخت آمریکایی را از پیش رو برداشت تا اولین تکواندوکار ایرانی باشد که توانسته است استیون لوپز را شکست دهد. در ادامه، کاپیتان ایران نمایندگان آلمان و کانادا را برد و با پیروزی مقابل گارسیا از اسپانیا در مرحله نیمه نهایی، علاوه بر کسب سهمیه المپیک به فینال رسید. کرمی اما از حضور بر روی شیاپ چانگ خودداری کرد تا به مدال نقره بسنده کند.
در سال ۲۰۱۱، مرحله آخر مسابقات گزینشی المپیک در قاره آسیا نیز به میزبانی تایلند به انجام رسید. سوسن حاجی‌پور تکواندوکای ۶۷ کیلوگرم ایران در این مسابقات توانست سهمیه حضور در لندن را کسب کند.
او نخستین بازی خود را مقابل «کارما دما» از بوتان برگزار کرد. در راند اول ۱۱ بر صفر حریفش را مغلوب کرد و در راند دوم نیز به امتیاز ۱۲ رسید تا داوران مطابق مقررات، پایان مسابقه و برتری او را اعلام کنند. حاجی‌پور در گام دوم مقابل «گل نفیس» از قزاقستان نیز به برتری رسید و راهی دیدار پایانی شد.
در فینال این وزن، او مقابل حریفی از ویتنام قرار گرفت. نماینده ویتنام در همان راند اول به دلیل آسیب دیدگی از ادامه مسابقه انصراف داد تا حاجی‌پور در مبارزه‌ای نه چندان دشوار به مدال طلا دست پیدا کند.
وزنه‌برداری
در مسابقات جهانی پاریس که هفتاد و نهمین دوره این رقابت‌ها بود، تیم ملی ایران با ۵ طلا، ۲ نقره و ۴ برنز پس از چین و روسیه در رده سوم ایستاد تا هر شش سهمیه المپیک لندن را نیز کسب کند.
اوج درخشش ایران توسط وزنه‌برداران فوق سنگین و در شب پایانی رقم خورد. بهداد سلیمی ضمن تکرار عنوان قهرمانی خود، موفق شد رکورد حرکت یکضرب جهان را که در اختیار حسین رضازاده بود، پس از هشت سال فرو بریزد. رضازاده سال ۲۰۰۳ در مسابقات قهرمانی آسیا به میزبانی چین، ۲۱۳ کیلوگرم را بالای سر برده بود. سلیمی اما در پاریس با ۲۱۴ کیلوگرم حدنصاب تازه‌ای برای جهان به جا گذاشت.
این رکورد، تنها رکورد شکسته‌شده در تمام وزن‌های بخش مردان این دوره از رقابت‌ها بود. در رده زنان ۶ رکورد جهانی ترقی پیدا کرد اما در بزرگسالان غیر از رکوردشکنی سلیمی، فقط یک رکورد نوجوانان جهان توسط والنتین هریستوف ۱۷ ساله از جمهوری آذربایجان در دسته ۵۶ کیلو جابه جا شد.
بهداد سلیمی با کسب ۳ مدال طلا و سجاد انوشیروانی با دو نقره و یک برنز، شب پایانی رقابت‌های قهرمانی جهان را عرصه قدرتنمایی ملی‌پوشان ایران کرده بودند.
سلیمی رقابت‌های دوضرب را با مهار ۲۴۱ کیلوگرم آغاز کرد. او برای مرتبه دوم وزنه ۲۵۰ کیلوگرم را بالای سر برد. وزنه‌بردار کره‌ای درخواست ۲۵۴ کیلوگرم را کرد، اما ناکام ماند. سلیمی در انتخاب سوم وزنه ۲۶۰ کیلوگرم را انتخاب کرد تا رکورد مجموع دنیا را هم پس از ۱۱ سال ارتقا دهد. او گرچه موفق نشد اما سقوط این وزنه مانعی برای اعطای سه مدال زرین جهان به او نبود.
پیش از سلیمی، سعید محمدپور وزنه‌بردار دسته ۹۴ کیلوگرم ایران به دو مدال برنز دست یافته بود. با آغاز رقابت‌های دو ضرب، او در حرکت سوم با بالای سر بردن ۲۲۱ کیلوگرم، دو مدال برنز در دو ضرب و مجموع را نصیب خود کرد.
اما کیانوش رستمی دیگر مرد طلایی تیم ملی ایران بود. رقابت‌های دسته ۸۵ کیلوگرم در حالی برگزار شد که هر ۴ مدال طلای چهار وزن نخست، نصیب چینی‌ها شده بود. در این وزن هم لو یونگ از چین فاتح بازی‌های آسیایی گوانگجو شده و رستمی در رده ششم قرار گرفته بود. در پاریس اما نماینده چین فقط نظاره‌گر درخشش وزنه‌بردار ۲۰ ساله ایرانی بود.
رستمی پس از آنکه در حرکت یک ضرب با مهار ۱۷۳ کیلو به مدال برنز رسید، در دو ضرب در همان حرکت اول وزنه ۲۰۹ کیلوگرمی را مهار کرد تا با توجه به شرایط این دسته و پس از اتمام حرکت سوم تمام وزنه‌برداران، با همین یک حرکت مدال طلایش قطعی شود.
پس از مسجل شدن قهرمانی رستمی و کسب مدال طلا، این وزنه‌بردار دو بار پیاپی به وزنه ۲۱۹ کیلوگرم که رکورد جهان محسوب می‌شود، حمله کرد که در نهایت با ناکامی در مهار آن، نتوانست پس از ۱۳ سال رکورد وزنه‌بردار چینی را ترقی دهد. رستمی در نخستین یورش به رکورد جهان، اگرچه آن را تا بالای سرش برد اما نتوانست زانو‌هایش را صاف کند.
در حرکت دوضرب وزنه‌برداران فرانسه و کوبا دوم و سوم شدند. در مجموع نیز پس از رستمی، وزنه‌برداران فرانسوی و لهستانی به عناوین دوم و سوم جهان دست یافتند.
در رده‌بندی تیمی چین ۵۶۸ امتیازی شد و روی سکوی نخست ایستاد. روسیه با ۵۴۲ امتیاز دوم شد و رتبه سوم به ایران رسید که ۴۹۵ امتیاز اندوخته بود.
مهدی رستم‌پور
تحریریه: شهرام احدی