کدام وعدههای روحانی محقق شدند؟
۱۳۹۴ مرداد ۲۵, یکشنبه
در آستانه آغاز به کار سومین سال کابینه حسن روحانی، سایت "روحانی‌سنج" که با الهام از وبسایت "مُرسی‌میتر" شکل گرفته است، به انتشار وعدههای تحقق یافته، وعده‌هایی که دولت به آنها هیچ توجهی نداشته و وعدههای در حال پیگیری پرداخته است.
بر اساس اعلام این سایت ۴۷ درصد وعدههای حسن روحانی به طور کلی یا پیگیری نشده و یا در نیمه‌های راه به دست فراموشی سپرده شده‌اند. ۳۸ درصد وعدهها همچنان در حال پیگیری است و تنها ۱۵ درصد وعدهها محقق شده‌اند.
فرهاد سوزنچی، سرپرست پروژه "روحانی‌سنج" با انتشار لیست وعدههای محقق شده و نشده دولت یازدهم معتقد است، قطعا از هیچ دولتی نمی‌توان انتظار تحقق همه وعدهها را داشت.
او دراین باره به دویچه‌وله گفته است: «در این دو سال شاهد این بودیم که دولت تمام تخم‌مرغ‌های خود را در سبد سیاست خارجی گذاشته بود و تا حد زیادی هم به وعدههای خود در این حوزه پایبند بوده است، اما شخصا خوش‌بینی خود نسبت به تحقق وعدههای پیگیری نشده دولت که بیشتر مربوط به سیاست داخلی هستند را از دست داده‌ام ولی به کلی ناامید هم نیستم.»
به اعتقاد سرپرست پروژه روحانی‌سنج باید دید آیا در دوران پساتوافق تغییری در رویکرد دولت نسبت به برخی مطالبات و وعدههای محقق نشده‌ای مانند کاهش بیکاری و بازگشایی انجمن صنفی روزنامه‌نگاران دیده خواهد شد یا نه.
نخستین وعده‌سنج ایرانی، عضو شناخته شده‌ای از جامعه جهانی
حسن روحانی در طول مبارزات انتخاباتی خود در سال ۱۳۹۲ از برنامه‌‌هایی برای صد روز نخست سخن گفته بود. "روحانی‌سنج" هم از همین روی به عنوان نخستین وعده‌سنج ایرانی برای بررسی عملکرد صد روز نخست دولت یازدهم تعریف شد اما به گفته سرپرست این پروژه، پس از بازخورد‌های خوبی که دریافت کردند، کار پیگیری مطالبات ادامه یافت و با پایان یافتن دو سال از عمر دولت یازدهم، پروژه روحانی‌سنج هم دوساله شده است.
وزارت امور خارجه کانادا هم از طریق دانشگاه تورنتو از نخستین وعده‌سنج ایرانی حمایت می‌کند. این نخستین وعده‌سنج ایرانی حالا عضو شناخته شده‌ای از جامعه جهانی و رو به رشد درستی‌سنج‌ها (fact-checkers) است.
گفتی است، پیش از روحانی‌سنج، سایت‌های مشابهی در آمریکا، فرانسه، اوکراین و استرالیا برای رصد عملکرد وعدههای روسای دولت‌های خود فعالیت می‌کردند.
راه دشوار پیگیری وعدهها، از رصد مطبوعات تا دیده‌بان مردمی
بررسی وعدههای سیاست خارجی، وعدههای سیاست داخلی، وعدههای اقتصادی و وعدههای فرهنگی و اجتماعی چهار سرفصل کلی بررسی عملکرد دولت یازدهم در دومین سال ریاست جمهوری حسن روحانی است.
در هر یک از این سرفصل‌ها، روحانی‌سنج با رصد مطبوعات و رسانه‌های ایرانی و بین‌المللی به مرور وعدههای تحقق یافته و نیافته پرداخته است، اما این کار چندان هم ساده صورت نگرفته است.
سرپرست پروژه روحانی‌سنج درباره دشواری‌های یافتن به اطلاعاتی دقیق دراین باره به دویچه‌وله گفته است: «در برخی موارد مثل "بازگشایی خانه سینما" کار ما در ارزیابی تحقق وعده آسان است اما وعدههای حوزه اقتصاد مانند "بهبود فضای کسب و کار" نیاز به تحقیق و بررسی بیشتری داشت. در چنین مواردی علاوه بر بررسی مطالب منتشر شده، با کارشناسان، خبرنگاران، فعالان مدنی و اساتید دانشگاه هم مشورت کردیم تا نتیجه‌گیری‌هایمان به واقعیت نزدیک‌تر باشد.»
به گفته فرهاد سوزنچی هدف اصلی این پروژه ایجاد زمینه‌ای برای گفتگو درباره عملکرد سیاستمدارانی است که با رای مردم به قدرت رسیده‌اند.
سرپرست پروژه روحانی‌سنج در این راه از کاربران و مخاطبان این وعده‌سنج ایرانی هم کمک گرفته و در این باره چنین گفته است: «هیچ گاه نمی‌خواستیم متکلم وحده باشیم. به همین خاطر از روز نخست دست یاری خود را به سوی کاربران و مخاطبان خود دراز کردیم و از آنها خواستیم اگر ایرادی در نتیجه‌گیری‌های ما می بینند، متذکر شوند. به همین خاطر بخش "دیده‌بان مردمی" را در وبسایت پیش‌بینی کردیم تا از این طریق با مردم در ارتباط باشیم. در بسیاری موارد نیز کاربران داخل ایران از طریق شبکه‌های اجتماعی روحانی‌سنج، با فرستادن لینک اخبار مربوط به وعدهها یا به چالش کشیدن بعضی نتیجه‌گیری‌هایمان در این راه به ما کمک می‌کنند.»
پیگیری وعدهها در چهار بخش مهم
به یقین مهمترین وعده رئیس دولت یازدهم در دو سال ابتدایی روی کار آمدن او، حل مناقشه اتمی ایران بود. وعده‌ای که از روز نخست روی کار آمدن این دولت تاکید خاصی بر حل و فصل آن شده بود.
اما نکته جالب توجه در گزارشی که روحانی‌سنج منتشر کرده، توجه به این نکته است که حل مناقشه اتمی ایران در حوزه سیاست خارجی تنها یکی از وعدهها در این حوزه بوده است و هنوز یک مورد در این سرفصل محقق نشده و سه مورد دیگر در حال پیگیری است.
مهمترین وعده محقق شده در حوزه سیاست داخلی، احیای سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی بود. روحانی در این حوزه کارنامه موفقی نداشت چرا که یکی از مهمترین وعدههای او که بیش از دیگر موارد مورد توجه است، رفع حصر از میرحسین موسوی، زهرا رهنورد و مهدی کروبی بود که پس از دو سال روی کار آمدن دولت روحانی نه به سرانجام رسید و نه چشم‌اندازی برای تغییر آن وجود دارد.
روحانی‌سنج اعلام کرده که در این حوزه، ۲۰ وعده از سوی حسن روحانی مطرح شده بود اما تنها یک مورد محقق شده، هفت وعده در حال پیگیری است و دست‌کم ۱۰ مورد به کل پیگیری نشده است.
در حوزه اقتصاد هم آمار وعدههای محقق نشده پیشتاز است. در این بخش تنها چهار وعده که شامل حداقل دستمزد کارگران، پایین آوردن تورم به زیر ۲۵ درصد، ادامه پرداخت یارانه‌ها و مهار تورم است، به سرانجام رسیده است.
از ۲۴ وعده مطرح شده در حوزه اقتصاد همچنان ۱۲ مورد در حال پیگیری است و هشت مورد به کلی پیگیری نشده است.
پیگیری وعدهها در بخش فرهنگی و اجتماعی به مراتب ناامید کننده‌تر از حوزه‌های دیگر است. در این بخش دست‌کم ۱۰ مورد اصلا پیگیری نشده است. تنها وعدههای محقق شده در این سرفصل بازگشایی خانه سینما، بیمه همگانی و اجباری، احیای ارکسترهای ملی و سمفونیک، بازگرداندن استادان دانشگاه که اجبارا بازنشسته شده بودند و مخالفت با ستاره‌دار کردن دانشجویان بود.
نکته قابل تامل در این بخش به گفته سرپرست پروژه روحانی‌سنج آن است که دولت روحانی در زمینه وعدههای مربوط به زنان اصلا عملکرد خوبی نداشته است.
از دیگر سو در حالی که بخش قابل توجهی از حمایت‌کنندگان حسن روحانی در انتخابات سال ۱۳۹۲ جوانان بودند، شاید یادآوری این نکته که براساس آخرین نظرسنجی آی‌پُز پیش از توافق هسته‌ای گروه‌‌های سنی میان ۱۸ تا ۴۴ کمترین میزان رضایت (میان ۴۰ تا ۴۷درصد) از آقای روحانی را دارند هم بد نباشد.
به گفته فرهاد سوزنچی، سرپرست پروژه روحانی‌سنج پیگیری، وعدههای دولت یازدهم تا آخرین روز روی کار بودن این دولت ادامه خواهد داشت. چندان اهمیتی ندارد که رجانیوز این اقدام را به "براندازی و همدستی با سازمان سیا" متهم کند، مهم این است که دولتمردان بدانند از سوی مردم رصد می شوند و آنها پیگیر خواسته‌هایشان هستند، حتی اگر در دو سال ابتدایی کارنامه قابل قبولی را مشاهده نکنند.