کشتار زائران حرم شاهچراغ؛ واکنش به ابهام‌ها و تردیدها
۱۴۰۱ آبان ۵, پنجشنبه
غروب چهارشنبه، چهارم آبان حادثه مرگباری در حرم شاهچراغ در شیراز رخ داد که مطابق روایت‌های رسمی در جریان آن دست‌کم ۱۵ نفر کشته و ۲۷ نفر مجروح شدند.
در ویدئوهایی که در رسانه‌های رسمی و نیمه رسمی ایران منتشر شده یک مرد مسلح دیده می‌شود که از جلوی یکی ار درهای ورودی حرم زائران را هدف گلوله قرار می‌دهد.
ابهام درباره تعداد مهاجمان
با این حال خبرگزاری دولتی ایرنا در نخستین گزارش خود نوشته بود مهاجمان سه نفر بودند که جلوی ورودی خیابان ۹ دی حرم از خودروی پژو پیاده شدند و ماموران نیروی انتظامی دو نفر آنها را دستگیر کرده‌اند.
خبرگزاری ایمنا هم به نقل از شاهدان عینی نوشته است "تروریست‌ها" با خودروی پژو به سمت حرم رفته بودند. روایت دخالت دو یا سه نفر در تیراندازی مرگبار به زائران حرم شاهچراغ توسط مقام‌هایی بیان شده که به دلیل موقعیت خود باید از جزئیات اطلاعات دقیق‌تری داشته باشند.
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
اسماعیل محبی‌پور، معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی استانداری فارس، چند ساعت پس از حادثه حرم شاهچراغ اعلام کرده بود افراد مسلح سه نفر بودند که دو نفر آنها بازداشت شدند.
رهام‌بخش حبیبی، فرمانده انتظامی استان فارس شامگاه چهارشنبه به شبکه خبر گفته "عامل این حمله تروریستی یک نفر بوده که پس از زخمی شدن، بازداشت شده و بازجویی‌ها از او در جریان است".
پس از این اظهارات رسانه‌های ایران همین روایت را تکرار کردند و خبرگزاری دولت نیز درباره خبر قبلی خود در مورد نقش داشتن بیش از یک نفر در حمله مسلحانه توضیحی منتشر نکرد.
عامل یا عاملان حمله مرگبار؟
به رغم این، فرماندهی کل انتظامی کشور در بیانیه‌ای وعده داده که همراه با سایر نهادهای امنیتی و قضائی نسبت به شناسایی و دستگیری "طراحان و عاملان این حادثه خونین" اقدام می‌کند.
خبرگزاری میزان، وابسته قوه قضائیه نیز عاملان حمله را سه نفر اعلام کرده بود. غلامحسین محسنی اژه‌ای رئیس قوه قضائیه در پیامی به رئیس کل دادگستری استان فارس از او خواست نسبت به شناسایی "عاملان و آمران" این حمله اقدام شود و "خاطیان به اشد مجازات محکوم شوند".
صدا و سیمای جمهوری اسلامی در یک گزارش زنده از محل حادثه گفت: «تروریست‌ها دو نفر بوده‌اند که نفر اول سریع دستگیر شد و نفر دوم تروریست‌ها در گوشه‌ای از حرم مخفی شده بود که او هم دستگیر شد.»
در حالی که فرمانده انتظامی فارس شب گذشته از در جریان بودن بازجویی از عامل حمله در شاهچراغ خبر داده بود، خبرگزاری فارس، از رسانه‌های نزدیک به سپاه پاسداران ظهر پنجشنبه گزارش داد که این فرد "بعد از چند عمل جراحی به هلاکت رسیده" است.
افزون بر این معاون سیاسی استاندار فارس روز پنجشنبه در سخنانی مغایر با اظهارات فرمانده انتظامی این استان می‌گوید با وجود انجام چند عمل جراحی، فرد مهاجم در حالت ناپایدار جسمی قرار دارد و "امکان بازجویی و کسب اطلاعات از او فراهم نشده است".
بیانیه سوال‌برانگیز داعش
مسئله ابهام‌آمیز دیگر نسبت دادن حادثه حرم شاهچراغ به گروه تروریستی دولت اسلامی (داعش) و به خصوص چگونگی پذیرش مسئولیت آن توسط این گروه است.
کانال تلگرامی داعش دربیانیه‌ای به نقل از "منابع امنیتی" گفته که حادثه حرم شاهچراغ کار این گروه بوده اما درباره هویت این منابع چیزی نگفته و مشخص نکرده که چرا عملیات وابستگان به خود را از قول منابع دیگر تائید می‌کند.
برخی کاربران در شبکه‌های اجتماعی تاریخ بیانیه منسوب به داعش که ۳۰ ربیع‌الاول عنوان شده را سوال‌برانگیز دانسته و نوشته‌اند روز چهارشنبه در کشورهای عربی اول ربیع‌الثانی و در تقویم جمهوری اسلامی ۲۹ ربیع‌الاول است.
افزون بر این گروه تروریستی داعش در پذیرش مسئولیت اقدام‌هایی که عواملش در آن دست نداشته‌اند سابقه‌دار است که حمله مسلحانه پنج سال پیش به کازینویی در پایتخت فیلیپین یکی از نمونه‌های آن است. پلیس فیلیپین می‌گوید انگیزه این حمله سرقت مسلحانه بوده است.
همزمانی با چهلم درگذشت مهسا امنیتی
روز چهارشنبه مصادف با چهلمین روز کشته شدن مهسا امینی بود که پس از بازداشت توسط ماموران گشت ارشاد فوت کرد و مرگش سرآغاز گسترده‌ترین و پرتداوم‌ترین جنبش اعتراضی شهروندان در تاریخ جمهوری اسلامی بود که همچنان ادامه دارد.
تلاش رو به افزایش کارگزاران جمهوری اسلامی برای پیوند زدن جنبش اعتراضی با افزایش خطر تروریسم نیز در شبکه‌های اجتماعی بسیار شبه‌برانگیز ارزیابی می‌شود.
احمد وحیدی، وزیر کشور دولت سیزدهم که زمانی معاون اطلاعات سپاه پاسداران و فرماندهی نیروی قدس را بر عهده داشت، جنبش اعتراضی شهروندان را "جریان اعتشاشات" خوانده و نسبت به تداوم آن ابراز نگرانی کرده است.
به گزارش ایرنا، وحیدی شامگاه چهارشنبه گفت: «جریان اغتشاشات که روزهای گذشته موجب اذیت مردم شد در شکل‌های دیگر توسط دشمن در حال رفتن به مسیر‌های خطرناکی است و جریان تروریستی با استفاده از فضای اغتشاش وارد عمل شدند.»
وزیر کشور دولت ابراهیم رئیسی سال‌هاست که به درخواست دادگستری آرژانتین به اتهام دخالت در بمب‌گذاری در مرکز یهودیان بوئنس‌‌آیرس (آمیا) در سال ۱۹۹۴ از سوی اینترپل مشمول حکم جلب بین‌المللی است.
پیوند زدن اعتراض‌ها به حادثه حرم شاهچراغ
در روزهای گذشته و با ناکامی نیروهای نظامی و امنیتی در سرکوب و مهار حرکت‌های اعتراضی این سناریو از سوی حکومت بیش از پیش تکرار می‌شود که دستگاه‌های امنیتی غربی و اسرائیل و رسانه‌های فارسی‌زبان خارج از کشور "عامل تحریک مردم و ایجاد اغتشاش" هستند.
محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی شامگاه چهارشنبه بدون ارائه شواهد و جزییاتی مدعی شد، اعتراضات مردمی سراسری در پی کشته شدن مهسا امینی "زمینه‌ساز" اقدام مسلحانه در حرم شاهچراغ بوده است.
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
فرمانده سابق نیروی هوایی سپاه درباره حادثه شاهچراغ گفت: «این فاجعه دلخراش اتمام حجتی است با همه کسانی که در هفته‌های گذشته با ایجاد ناآرامی زمینه را برای توطئه‌های دشمن فراهم کردند.»
خبرگزاری تسنیم، از دیگر رسانه‌های نزدیک به سپاه فقط چند ساعت پس از حادثه حرم شاهچراغ و در حالی که مسئولان درباره تعداد مهاجمان و دیگر جزئیات مشغول تناقض‌گویی بودند خط وزیر کشور در ربط دادن آن به حرکت‌های اعتراضی و حمله به رسانه‌های فارسی‌زبان خارج را پی گرفت.
خشم رسانه سپاه از "پروژه نظام" خواندن حادثه شاهچراغ
تسنیم در گزارشی رسانه‌های فارسی زبان خارج را متهم کرد که تلاش می‌کنند کشته شده عده‌ای از زائران در حرم شاهچراغ را به "پروژه نظام جمهوری اسلامی برای به حاشیه بردن اعتراضات علیه خود" تعبیر کنند.
رسانه نزدیک به سپاه مدعی است رسانه‌های فارسی‌زبان خارج که مدتی است بر تحولات ایران متمرکز شده‌اند در واکنش به "بی‌اعتنایی گسترده مردم" به فراخوان‌ها برای مراسم چهلم مهسا امینی راهبرد "تردیدافکنی" درباره حادثه حرم شاهچراغ را در دستور کار قرار داده‌اند.
بر خلاف این ادعا روز چهارشنبه با وجود جو امنیتی شدید در شهرهای مختلف ایران حرکت‌های اعتراضی گسترده‌ای به مناسبت چهلمین روز درگذشت مهسا امینی برگزار شد.
"جوانان محلات تهران" در یک پیام توئیتری با اشاره به این که روز پنجشنبه و روزهای پس از آن نیزچهلمین روز کشته شدن قربانیان دیگر حرکت‌های اعتراضی است اعلام کرده که "هر روز از ساعت ۱۶ به خیابان‌ها می‌آییم تا فریاد مرگ بر خامنه‌ای و نفی جمهوری اسلامی سر دهیم".
برخی کاربران فضای مجازی معتقدند حادثه مرگبار حرم شاهچراغ می‌تواند کار همان‌هایی باشد که خرداد ۱۳۷۳ در حرم امام هشتم شیعیان بمب منفجر کردند.
جمهوری اسلامی این بمب‌گذاری را به سازمان مجاهدین خلق نسبت داده اما این سازمان هر گونه دخالت در آن را رد کرده و آن را کار خود حکومت عنوان کرده است.