کمپین‌های اینترنتی برای مبارزه با خشونت علیه زنان
۱۳۸۹ آذر ۳, چهارشنبه
پنجاه سال قبل روز ۲۵ نوامبر، سازمان امنیت جمهوری دومینیکن، پاتریا و ماریا آرجانتینا میرابل را بعد از ماه‌ها شکنجه به قتل رساند. جرم پاتریا و ماریا آرجانتینا، فعالیت‌های سیاسی برضد دیکتاتوری رافائل تروخیلو بود. قتل خواهران میرابل بعد از خشونت‌ها و شکنجه‌های فراوانی که تحمل کردند، سروصدای بسیاری برپا کرد. دیگر خواهر آنها، آدلا، از سوء قصد جان سالم به در برد و داستان دردناک قتل و خشونت علیه خواهرانش را برای جهانیان بازگو کرد.
رژیم دیکتاتوری رافائل تروخیلو یک‌سال بعد این جنایت سقوط کرد. در سال ۱۹۸۱، مدافعان حقوق زنان در امریکای لاتین در نشستی در کلمبیا پیشنهاد دادند که روز قتل خواهران میرابل به عنوان "روز جهانی منع خشونت علیه زنان" انتخاب شود تا هم ادای احترامی به مبارزه و مقاومت زنان باشد و هم مناسبتی برای نهی خشونت و جلب توجه افکار عمومی جهان برای مبارزه با خشونت علیه زنان.
هجده سال بعد، سازمان ملل متحد نیز روز پیشنهادی فعالان حقوق زنان در امریکای جنوبی را به عنوان "روز جهانی منع خشونت علیه زنان" برگزید و حالا هرسال برنامه‌ها، تبلیغات، راهپیمایی‌ها و نشست‌های متعددی در سراسر دنیا برگزار می‌شود تا افکار عمومی جهان را متوجه خشونت علیه زنان کرده و راهکارهای تازه‌ای برای مبارزه با خشونت تبیین شود.
جنبش بین‌المللی زنان از معدود جنبش‌های اجتماعی است که خیلی زود به اهمیت استفاده از فن‌آوری و ابزارهای دیجیتال برای ترویج خواسته‌ها و بسیج نیروهای خود پی برد. البته دلیل دیگر این روی آوردن به استفاده از اینترنت و فن‌آوری، شاید سهم اندک اخبار جنبش‌های زنان در رسانه‌های جریان اصلی بیشتر کشورهای جهان است. حالا نه تنها تعداد و تنوع وب‌سایت‌های اخبار و مطالبات جنبش زنان در دنیای سایبر چشم‌گیر است، جنبش بین‌المللی زنان و سازمان‌های حقوق بشر از دنیای سایبر برای اعلان، عضوگیری، آموزش و تبلیغ خواسته‌ها و مطالبات زنان استفاده می‌کنند. منع خشونت علیه زنان از مهم‌ترین خواسته‌های جنبش زنان از دیرهنگام تا امروز بوده و هست و فعالان زن از اینترنت برای بسیاری از کمپین‌های خود بهره می‌برند. اصطلاح «کمپین اینترنتی» حالا اصطلاح آشنایی میان کاربران اینترنت و علاقه‌مندان جنبش زنان است.
نه به خشونت
«در میان هر سه زن، یک نفر درطول زندگی خود مورد خشونت قرار گرفته است. این یک نقض حقوق بشر جدی است، با این‌حال این حجم بالای خشونت علیه زنان همچنان زیرپوستی باقی مانده و در بسیاری موارد عیان نمی‌شود.» این جمله‌ها را نیکول کیدمن، هنرپیشه‌ی معروف و برنده‌ی جایزه‌ی اسکار سینما، وقتی کمپین "منع خشونت علیه زنان" سازمان ملل متحد را اعلام کرد در یک ویدیوی کوتاه منتشر شده در یوتیوب گفت.
کمپین اینترنتی سازمان ملل متحد برای حذف خشونت علیه زنان با عنوان «نه به خشونت» از نمونه‌های معروف کمپین‌های اینترنتی است که حالا هرساله به مناسبت روز جهانی منع خشونت علیه زنان و روز جهانی زن، امضاهای تازه‌ای در نهی خشونت جمع‌آوری می‌کند و سعی دارد" نه به خشونت" را به خواسته‌ای همگانی تبدیل کند. هرساله هزاران نفر از سراسر جهان بیانیه این کمپین را امضا کرده و مطالب و بیانیه این کمپین را بازنشر می‌کنند. این کمپین یک کانال یوتیوب، یک صفحه‌ی فیس‌بوک و توئیتر هم دارد و سعی دارد از ابزارهای وب.۲ نهایت استفاده را برای اطلاع‌رسانی و بسیج نیرو ببرد.
کمپین اینترنتی برای مقابله با بحران تجاوز جنسی
نتایج تحقیقات دولت اسکاتلند در سال ۲۰۱۰ نشان می‌دهد که هفده درصد مردم اسکاتلند زنی را که مورد تجاوز جنسی قرار می‌گیرد مقصر می‌دانند و بیست و سه درصد نیز فکر می‌کنند که اگر زنی مست بود و به او تجاوز شد، خودش تا حدودی مقصر است. نهادهای حقوق بشری و مدافع حقوق زنان در اسکاتلند نتایج این تحقیقات را "شوک‌برانگیز"دانسته‌اند و حالا کمپین اینترنتی « دیگرهرگز» را شروع کرده‌اند. در وب‌سایت این کمپین سوال‌هایی درباره‌ی خشونت، تجاوز و باورهای عمومی درباره تجاوز از مخاطب پرسیده می‌شود. برای مثال:
«سوال: چه زمانی یک دامن، چیزی بیشتر از "یک دامن" است؟
جواب: اگر به اندازه‌ی کافی کوتاه یا براق باشد. یک عده‌ای از مردم این کشور معتقدند که یک دامن می‌تواند دلیل و نشانه‌ی مورد تجاوز قرار گرفتن هم باشد. وقتی صحبت "خشونت جنسی علیه زنان" می‌شود، ظاهر و نوع پوشش زنان می‌شود نشانه و دلیل اینکه آنها "دلشان می‌خواهد" که بهشان تجاوز شود. به نظر مسخره میاد، برای اینکه واقعن هم مسخره است!»
هدف کمپین «دیگر هرگز» جلب توجه و آگاهی افکار عمومی است که زنی که مورد خشونت جنسی قرار می‌گیرد، قربانی است و نه مقصر. «دیگر هرگز» می‌خواهد با قضاوت‌های نادرست مردم درباره‌ی قربانی خشونت مبارزه کند. این کمپین یک آگهی تلویزیونی ساخته است که در همه‌ی شبکه‌های تلویزیونی پربیننده‌ی اسکاتلند پخش شود، یک صفحه‌ی فیس‌بوک و یک شناسه‌ی توئیتر دارد که به شکل مرتب به‌روز می‌شود و وب‌سایت آنها نظرسنجی‌هایی دارد که هدفش بالا بردن سطح آگاهی مردم از حقایق درباره‌ی تجاوز جنسی است.
کمپین دیجیتال علیه خشونت خانگی
مردم کامبوج با خشونت بیگانه نیستند؛ یکی از خونین‌ترین و مرگبارترین رژیم‌های دیکتاتوری معاصر در این کشور بر سرکار بود. "خمرهای سرخ" طی چهارسال حکومت خود بیش از یک میلیون نفر از جمعیت چهارمیلون نفری کامبوج را به قتل رسانده یا در اثر قحطی به کشتن دادند. کامبوج هنوز، سال‌ها بعد از سقوط رژیم خمرهای سرخ، آمار بالا و گزارش‌های متعددی از خشونت خانگی علیه زنان دارد.
فعالان جامعه‌ی مدنی و سازمان‌های غیردولتی کامبوج این روزها کمپین اینترنتی برای ترویج آگاهی میان مردم نسبت به خشونت خانگی و تلاش برای جلوگیری از گسترش خشونت خانگی به‌راه انداخته‌اند. کمپین «پس گرفتن فن‌آوری» برای ترویج آگاهی به تلفن‌های همراه شهروندان پیغام کوتاه می‌فرستد و در اینترنت به تبلیغ خواسته‌ها و راه‌حل‌های خود می‌پردازد. فعالان این کمپین می‌گویند فضای سایبر این کشور در دست کسانی است که به ترویج پورنوگرافی و تجاوز به زنان می‌پردازند و حالا آنها قصد دارند فضای سایبر را از این افراد پس بگیرند. شمار کاربران اینترنتی در کامبوج هنوز چشم‌گیر نیست، برای همین هنوز ابزار اصلی فعالان این کمپین سیستم پیام کوتاه تلفن‌های همراه است. آنها می‌گویند هدفشان و خواسته‌شان واضح است:« خشونت خانگی علیه زنان کامبوج مساله‌ای شخصی یا خانوادگی نیست و مورد پذیرش نخواهد بود.»
آمارهای سازمان ملل متحدد نشان می‌دهد که بین ۲۰ تا هفتاد درصد زنان خشونت‌دیده، بنا به شرایط فرهنگی و قانونی حاکم بر کشورها، هرگز موارد خشونت را گزارش نمی‌دهند و هنوز در لااقل پنجاه و چهار کشور جهان، قوانین تبعیض‌آمیز نسبت به زنان اعمال می‌شود. جنبش بین‌المللی زنان خیلی زود به اهمیت استفاده از فن‌آوری برای پرکردن خلا ارتباطی خود با مخاطب پی برد و سعی دارد به شیوه‌ای خلاقانه از فضای سایبر و ابزارهای دیجیتال برای پیشبرد مطالبات خود بهره برد. به‌هرحال رسانه برای فعالان اجتماعی نه فقط راهی برای تقویت هویت جمعی افراد، که ابزار مهم به چالش کشیدن قدرت، هژمونی، سنت و فرهنگ غالب نیز هست.
فرناز سیفی
تحریریه: یلدا کیانی