کمک‌های عمرانی غرب کجا به مصرف می‌رسد؟
۱۳۸۶ مرداد ۱۷, چهارشنبه
کمک‌های عمرانی کشورهای صنعتی، می‌بایست به رشد اقتصادی و فرهنگی و مبارزه با فقر و بیماری یاری برساند. اما آیا به راستی چنین است؟ بسیاری از ناظران به این پرسش پاسخ منفی داده اند. اکنون، بحث‌های تازه در میان سیاستمداران غرب، فاش می‌سازد که این کمک‌ها، اغلب در خدمت اهداف انسانی تعیین شده نیستند.
نیکلا سرکوزی رئیس جمهور فرانسه، در سفر اخیر خود به آفریقا، بارها سیستم‌های خودکامه و فاسد را، دلیل عمده عقب ماندگی این قاره دانست و تکرار کرد: «دیکتاتوری، فساد و قتل عام را نمی‌شود همیشه به گردن دوران استعماری انداخت.» وی همچنین نظر داد که کمک‌های عمرانی نباید در اختیار حکومت‌های بد قرار گیرد.
این بحث، تاکنون بارها در محافل سیاسی غرب و حتی در میان نهادهای غیردولتی همکار برنامه‌های عمرانی مطرح شده است. اما رئيس اتحادیه آفریقا در واکنش به سخنان سرکوزی به رادیو بین‌المللی فرانسه گفت: «عقب ماندگی آفریقا بیش از هرچیز حاصل استعمار است. این، صفحه ای است که ما هرگز نمی‌توانیم ببندیم.»
به راستی کمک‌های عمرانی می‌بایست کجا مصرف شود؟ به عنوان نمونه، در حالی که بسیاری از کشورهای فقیر آفریقا و آسیا حتی برای تامین آب آشامیدنی مردم خود با دشواری روبرو هستند، دولت آلمان سالانه حدود ۲۰۰ میلیون یورو کمک اقتصادی در اختیار کشورهائی قرار می‌دهد که در سال‌های اخیر به شکوفائی رسیده اند.
چین، هند، مکزیک و برزیل در شمار این کشورها هستند. اکنون، رئيس کمیسیون بودجه مجلس فدرال آلمان، به مخالفت با این امر بر‌می‌خیزد. «اتو فریکه» که عضو حزب دموکرات آزاد است، اخیرا در یک مصاحبه مطبوعاتی خواستار قطع کمک این گروه از کشورها شد.
این در حالی است که وزارت همکاری‌های اقتصادی آلمان، روشن کرده است که کمک‌های عمرانی همچنان برای پیشبرد طرح‌های مربوط به حفاظت از محیط زیست در اختیار دولت چین قرار خواهد گرفت. جالب است که بدانیم حجم ذخائر ارزی چین اکنون به هزار میلیارد دلار رسیده و این کشور در سال جاری، آلمان را به عنوان سومین قدرت اقتصادی بزرگ جهان عقب خواهد زد.
چرا به رغم این تحول شگفت انگیز، باز هم دولت آلمان به طرح‌های عمرانی چین کمک می‌کند؟ در پاسخ به این پرسش، مقامات دولتی آلمان توضیح می‌دهند: این درست است که در سال جاری ۶۷ میلیون و ۵۰۰ هزار یورو از بودجه کشور به همکاری‌های وزارت کمک‌های عمرانی با چین اختصاص یافته، اما ۷۵ درصد این رقم به عنوان وام در اختیار چین قرار خواهد گرفت و نه به عنوان کمک عمرانی.
اظهارات خانم «کلاودیا وارنینگ» رئیس سرویس کمک‌های عمرانی کلیسای پروتستان آلمان در این مورد روشنگرتر از همه است. وی در تماس با روزنامه برلینر تسایتونگ گفته است: «خوب نیست که ما به خاطر کمتر از ۷۰ میلیون یورو امکان گفت‌وگو با دولت چین را از دست بدهیم. بدون پول، نمایندگی مواضع ما در چین دشوار خواهد بود.»
در همین عرصه، مواضع «اینگبورگ شویبله» رئیس نهاد کمک به گرسنگان آلمان نیز قابل تعمق است. وی، اخیرا با اشاره به گروگان گیری‌های طالبان در افغانستان و تشدید خطرات امنیتی برای همکاران خود، اعلام کرد که نهاد کمک به گرسنگان استراتژی خود را در افغانستان تغییر می‌دهد.
بنا به اظهار وی، نهاد کمک به گرسنگان، به منظور حفظ امنیت همکاران خود، با طالبان و جنگ سالاران حاکم بر مناطق مختلف افغانستان وارد مذاکره خواهد شد. اینگبورگ شویبله، پنهان نمی‌کند که مشابه این استراتژی را، در آفریقا، از جمله در جنوب سودان نیز، برای حفظ امنیت همکاران خود اعمال کرده است.
جواد طالعی