کمیساریای پناهندگان: <br>ما نمی‌توانیم کشوری را مجبور به پذیرش پناهنده کنیم

شش کرد ایرانی به همراه یک زن افغان از روز سه‌شنبه ۲۹ مارس (۹ فروردین) مقابل دفتر کمیساریای عالی پناهندگان در شهر وان ترکیه دست به اعتصاب غذا زده‌اند. این افراد به عدم انتقالشان به یک کشور امن با وجود گذشت بیش از دو سال از قبول پناهندگی‌شان اعتراض دارند. هریک از اینها از سه تا شش یا هفت سال است که در ترکیه به سر می‌برند و می‌گویند در این مدت حتی پس از دریافت پاسخ مثبت، هیچ امکاناتی نه از دولت ترکیه و نه از سازمان ملل به آنها داده نشده است.

این افراد در بیانیه‌ای که قبل از شروع اعتصابشان صادر کرده‌اند، خطاب به کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل نوشته‌اند: «با کمال تاسف باید به‌اطلاع برسانیم که‌این اقدامات سازمان شما بجز نشانه‌ی‌ لاقیدی و عدم حساسیت به‌سرنوشت ما هیچ معنای دیگری ندارد. لذا ما نیز از سر ناچاری و در اعتراض به‌این نوع بلاتکلیفی کشنده‌ و عمیقا دردآور، تصمیم به‌اعتصاب غذای خشک بصورت جمعی گرفته‌ایم و تا تحقق مطالبه‌ اعزام به ‌کشوری امن، دست از اعتصاب غذا بر نمی‌داریم».

یکی از این افراد در گفت‌وگو با دویچه‌وله گفت که دو سال و نیم است که تقاضای پناهندگی‌اش پذیرفته شده اما سازمان ملل هنوز او را به یک کشور امن انتقال نداده است.

این فرد که کرد ایرانی است و پوریا نام دارد می‌گوید: «طی دو سه سال گذشته، هرکدام از ما که قبول شده‏ایم، بارها به این سازمان (کمیساریای عالی پناهندگان) مراجعه کرده‏ایم و از آن‏ها خواسته‏ایم این کار را انجام بدهند. این پروسه برای دیگران طی دو سه ماه، یا حداکثر پنج شش ماه انجام می‏شود، چرا برای ما این‏قدر طول کشیده است. بارها به آن‏ها مراجعه کرده‏ایم، اصلاً پاسخی به ما نداده‏اند».

متین کوراباتیر سخنگوی کمیساریای عالی پناهندگان در ترکیه در پاسخ به این سوال دویچه وله که چرا این دوره برای این افراد تا این حد طولانی شده می‌گوید: «در پروسه پناهندگی هیچ زمان مشخص و ثابتی وجود ندارد، نه در دوران پذیرش پناهندگی و نه در مرحله‌ای که این افراد در آن قرار دارند یعنی پیدا کردن یک کشور ثالث. در بعضی موارد این دوران خیلی کوتاه است اما در موارد دیگری این زمان می‌تواند خیلی طولانی شود. هر پرونده و هر مورد مختص خود است و هیچ زمان استانداردی وجود ندارد. بله بعضی‌ها خیلی سریع کارشان انجام می‌شود اما این طبیعی است که برای برخی دیگر این دوره بیشتر طول بکشد».

پوریا می‌گوید تنها باری که رئیس دفتر سرپرست کمیساریای شهر وان حاضر شد به حرف‌های ما گوش کند، تقصیر را بر گردن دفتر سازمان ملل در آنکارا و نیز کشورهای دیگر انداخت.او می‌گوید: «زمانی که اعلام کردیم می‏خواهیم اعتصاب کنیم ایشان آمدند گفتند مشکل‏تان چیست. به ایشان گفتیم که مشکل ما این است و الان سه سال است به شما مراجعه می‏کنیم، هیچ جوابی به ما نمی‏دهید. او گفت که کاری از دست من برنمی‏آید. تقصیر کشورهاست، تقصیر من نیست. آنکارا باید کار شما را انجام دهد. ما هم گفتیم که ما فقط شما و این سازمان را می‏شناسیم. ما نمی‏توانیم از وان خارج شویم و به دفتر کمیساریا در آنکارا یا سفارت‏های کشورهای دیگر مراجعه کنیم و از آن‏ها پیگیری بخواهیم. ما فقط شما را می‏شناسیم، به شما مراجعه کرده‏ایم، سازمان شما به ما قبولی داده است و شما باید کارهای ما را انجام بدهیم».

سخنگوی کمیساریای پناهندگان ترکیه تاکید می‌کند که سازمان متبوعش مشکل این افراد را درک می‌کند اما وی می‌گوید سیستم پناهندگی در ترکیه اینگونه است و این افراد تنها باید صبر کنند.

آقای کوراباتیر می‌گوید: «ما با این افراد تماس گرفته‌‌ایم و آنها را می‌شناسیم و درکشان می‌کنیم. اما سیستم پناهندگی در ترکیه به این صورت است که سازمان ملل افراد را به عنوان پناهنده می‌پذیرد و بعد ما سعی می‌کنیم یک کشور مناسب برای آنها پیدا کنیم. در مورد اینها ما تمام تلاشمان را کرده‌ایم ولی تا الان نتوانسته‌ایم کشور مناسبی را برای آنها پیدا کنیم. ما به تلاشمان ادامه می‌دهیم اما من باید این را بگویم که کمیساریا نمی‌تواند کشوری را مجبور به پذیرش پناهنده کند. این تصمیم خود کشورهاست و مشکل اینجاست».

رئیس دفتر کمیساریای عالی پناهندگان در شهر وان ترکیه طی این چند روز که این افراد در اعتصاب غذا به سر می‌بردند، یک بار به آنها سر زده است. پوریا می‌گوید: «توی این چند روزی که اعتصاب کرده‏ایم، فقط یک بار رییس دفتر سازمان ملل در شهر وان آمد کنار چادرهای ما که فقط زمین را نگاه می‏کرد و اصلاً به ما نگاه نمی‏کرد. او می‏گوید از دست من کاری برنمی‏آید و شما کار خوبی نکرده‏اید که اعتصاب غذا کرده‏اید. همین! این تنها جواب سازمان ملل در این چند روزه به ما بوده است».

ترکیه برای پناهندگان بدتر از افغانستان

ثریا زن افغانی است که با دو فرزند ۵ و ۱۲ ساله‌اش از پنج سال پیش در ترکیه به سر می‌برد. او دو سال است که پاسخ مثبت پناهندگی‌اش را گرفته اما همچنان بلاتکلیف است. ثریا وضعیت خود و بچه‌هایش را "وحشتناک" توصیف می‌کند و می‌گوید سازمان ملل هیچ امکاناتی به آنها نمی‌دهد: «ما هیچ امکاناتی در این‏جا نداریم. من خودم با کارگری در خانه‏ها و تمیز کردن منازل، اجاره‏ی خانه و خرج خودم و بچه‏ها را درمی‏آورم. هیچ نهادی به ما کمک نمی‏کند. پولی که سازمان ملل به عنوان کمک به ما می‏دهد، حتی کرایه‏ی خانه‏ام را هم تأمین نمی‏کند».

ثریا به وضعیت نامناسب زندگی در افغانستان اشاره می‌کند ولی می‌گوید اینجا از افغانستان برایش بدتر است: «با شرایطی که توی افغانستان داشتم و اوضاعی که آن‏جا بود، زندگی هم برای خودم و هم برای بچه‏های‏ام خیلی غیرقابل تحمل بود و مجبور شدم به این‏جا بیایم. اما این‏جا شاید خیلی بدتر از آن‏جا باشد برای‏ام؛ هم از لحاظ روحی، هم از لحاظ مالی، از همه نظر».

یکی از این پناهندگان که مردی میانسال است، چند سالی است که خانواده‌اش به امریکا منتقل شده‌اند اما خود وی همچنان در ترکیه است. وی در اثر اعتصاب غذا و وخامت حالش به بیمارستان منتقل شده.

پوریا می‌گوید تنها انتظار داریم سازمان‌های بین‌المللی و کشورهای غربی صدای ما را بشنوند: «تنها تقاضایی که دارم این است که صدای‏مان را به نهادها و سازمان‏های دفاع از حقوق پناهندگی برسانید. از نوشتن نامه‏های حمایتی گرفته تا هرکاری که از دست هر کسی برمی‏آید. افراد خودشان می‏توانند به دفتر سازمان ملل نامه بنویسند و بگویند که چرا بعد از گذشت چهار روز از اعتصاب غذای ما، دفتر سازمان ملل هیچ مسئولیتی را بر عهده نگرفته است. نامه‏های حمایتی‏شان را به این نهادها بفرستند و از آن‏ها بخواهند سریعاً به وضعیت ما رسیدگی کنند».

میترا شجاعی

تحریریه: مصطفی ملکان