گاز طبیعی ایران در آتش تحریم‌های بین‌المللی
۱۳۹۳ بهمن ۱۱, شنبه
خبرگزاری مهر در گزارشی از توقف پروژه "ایران ال‌ان‌جی" تنها کارخانه تولید گاز مایع طبیعی (ال‌ان‌جی) در عسلویه خبر داد. به گفته علیرضا کاملی، مدیر عامل شرکت ملی صادرات گاز ایران، دلیل این توقف عدم ارسال برخی تجهیزات فنی است که توسط یک شرکت آلمانی تهیه شده است.
به دلیل تحریم‌های بین‌المللی علیه برنامه هسته‌ای ایران، این شرکت آلمانی برای ارسال تجهیزات فنی مورد نیاز، باید مجوز اتحادیه اروپا را دریافت کند؛ مجوزی که تاکنون صادر نشده است.
کاملی با اشاره به اینکه این تجهیزات توسط شرکت آلمانی طرف قرارداد آماده شده، اما امکان ارسال آنها به ایران نیست، می‌گوید: «این تجهیزات مایع سازی گاز انحصاری بوده و به استثنای چند شرکت آلمانی و آمریکایی، کشور دیگری از فن‌آوری ساخت آنها برخوردار نیست.»
بیشتر بخوانید: طی ۵ سال ظرفیت تولید گاز یک متر مکعب هم افزایش نیافت
بنا بر این گزارش، طرح تولید گاز مایع طبیعی در دولت اول محمود احمدی‌نژاد در عسلویه آغاز شد. اما با آغاز تحریم‌ها در همین دوره، شرکت‌های بزرگی همچون توتال فرانسه و شل بریتانیا از اجرای پروژه‌های تولید "ال‌ان‌جی" سر باز زدند.
به این ترتیب پروژه‌های مختلف تولید گاز طبیعی در فازهای پارس جنوبی، گلشن، فردوس، پارس شمالی و قشم عملا متوقف شد و کارخانه "ایران ال‌ان‌جی" تنها پروژه فعال ایران برای حضور در بازار جهانی گاز مایع محسوب می‌شد.
تلاش برای حضور دیگر شرکت‌های چند ملیتی نیز موفق نبود و در پایان دولت دوم محمود احمدی‌نژاد، این پروژه تنها در حدود ۵۰ درصد پیشرفت داشت.
ضرر ۷ میلیارد دلاری یک پروژه تکمیل نشده
بر اساس پیش‌بینی‌ها تنها با بهره‌برداری کامل از فاز اول کارخانه "ایران ال‌ان‌جی" امکان تولید سالانه ۱۰ میلیون تن گاز مایع طبیعی فراهم می‌شود که می‌تواند بیش از ۷ میلیارد دلار درآمد سالانه برای ایران داشته باشد.
توقف اجرای این پروژه‌ها نه تنها موجب محرومیت ایران از درآمدی هنگفت شده، که این کشور جایگاه‌اش را در این تجارت از دست داده است. به گفته کارشناسان حتی با رفع تحریم‌ها و سرمایه‌گذاری و توسعه این صنعت، در اختیار گرفتن سهم قابل توجهی از این بازار بسیار دشوار خواهد بود.
به جز روسیه و قطر که منابع گازی قابل توجهی را در اختیار دارند، استرالیا، مصر، کنگو، آنگولا و چند کشور افریقایی دیگر نیز به جمع تولید کنندگان و صادرکنندگان گاز طبیعی مایع پیوسته‌اند.
ناتوانی ایران به سود قطر
بر اساس آمار سال ۲۰۱۳، روسیه بیش از ۲۶ درصد منابع گازی جهان را در اختیار دارد، ایران با ۱۸ درصد و قطر با ۱۳ درصد مالکیت این منابع در جایگاه‌های بعدی قرار دارند.
میدان پارس جنوبی، بزرگترین میدان گازی ایران محسوب می‌شود که با قطر مشترک است. این میدان یک سوم کل منابع گازی کشف شده ایران را در خود جای داده است. ناتوانی ایران در توسعه پروژه‌های این میدان این فرصت را به قطر می‌دهد که با سرمایه گذاری هنگفت، سهم بیشتری از آن را استخراج کند.
بیشتر بخوانید: توقف پروژه‌های پارس جنوبی به دلیل کمبود سرمایه‌گذاری
از آغاز پروژه توسعه در سال ۱۳۷۷ در دولت محمد خاتمی تا پیش از سال ۱۳۸۸ (۲۰۰۹) ایران توانسته بود ۱۰ فاز تولید گاز از پارس جنوبی را به بهره‌برداری برساند، اما با وضع تحریم‌های شدید در سال ۲۰۱۰ با وجود سرمایه گذاری ۴۶ میلیارد دلاری صورت گرفته عملا هیچ فازی در دولت دوم احمدی‌نژاد به بهره برداری نرسید.
یکی از مهم‌ترین دلایل این عدم موفقیت تحریم‌ها و خروج شرکت‌های غربی از این پروژه‌ها است. گرچه شرکت‌های چینی و روسی تلاش کردند در تکمیل این پروژه‌ها مشارکت کنند اما به دلیل وابستگی این شرکت‌ها به تکنولوژی کشورهای غربی، عملا موفقیتی در این راه نصیب آنها نشد.
به باور کارشناسان اقتصادی باید در انتظار نتایج مذاکرات هسته‌ای میان ایران و شش کشور قدرتمند جهان بود تا در صورت فراهم شدن شرایط رفع تحریم‌ها و توسعه میادین نفت و گاز ایران، ضررهای ناشی از عدم توسعه این میدان‌ها کاهش یابد.