1. پرش به گزارش
  2. پرش به منوی اصلی
  3. پرش به دیگر صفحات دویچه وله

گرم شدن هوا و خانه‌نشین شدن پرندگان مهاجر

SB/FW۱۳۸۹ اردیبهشت ۲۱, سه‌شنبه

پژوهشگران می‌گویند هر چه آب‌وهوا گرم‌تر می‌شود قطار پرندگان مهاجر کمتر دیده می‌شود. این پرندگان دیگر مسیر‌های طولانی را طی نمی‌کنند و حتی شاید در یک مکان ساکن شوند. رفتاری که از دید زیست‌شناسان ‎رفتار سنجیده‌ای است.

https://p.dw.com/p/NG2r
قطار پرندگان مهاجر در غروب آفتاب
قطار پرندگان مهاجر در غروب آفتابعکس: dpa

فرانسیسکو پولیدو و پتر برتولد در انستیتو پرنده‌شناسی موسسه ماکس پلانک تحقیق می‌‌کنند. در این تحقیقات، ریخته ژنتیکی پرندگان مهاجر که هر سال مسیرهای کوتاه تا متوسط، یعنی تا حداکثر ۱۰۰ کیلومتر را طی می‌کنند بررسی می‌شود. فرانسیسکو پولیدو و پتر برتولد بر اساس تحقیقات ژنتیکی مختلفی که تا کنون بر روی پرنده "سسک سر سیاه" صورت گرفته دریافتند که این پرندگان از دو نسل پیش علاقه‌کمتری به مهاجرت به مناطق جنوبی دارند.

قطار این پرندگان مهاجر اغلب پس از طی مسافت کوتاهی فرود می‌آید. فایده صرفنظر از طی مسیری طولانی تا جنوب برای پرنده روشن است: طی مسافت کوتاه‌تر در درجه نخست یعنی صرف انرژی و زمان کمتر. نکته مهم دیگر اینکه سسک‌های سرسیاه زودتر می‌توانند به موطنشان بازمی‌گردد. در نتیجه هم جای بهتری برای لانه‌سازی پیدا می‌کنند و آرامش بیشتری برای تخمگذاری دارند. به این ترتیب این پرندگان حتی می‌تواند دوبار در سال تخم‌گذاری کند.

فرانسیکو پولیدو توضیح می‌دهد:«ما فکر می‌کنیم که انتخاب مسیرهای کوتاه نخستین و مهمترین مکانیسم تکاملی است که پرندگان در مقابل گرم شدن هوا از خود نشان دادند تا با شرایط تازه هماهنگ شوند.» مهاجرت در مورد پرندگانی که فاصله‌های کوتاه و متوسط را طی می‌کنند رفتاری ژنتیکی است. فرانسیکو پولیدو اضافه می‌کند:« بسیاری از پرندگان آوازخوان در این دو دسته قرار دارند. این تغییر رفتار، استراتژی موفقی برای ادامه بقای آنهاست.»

در آلمان بازگشت لک‌لک‌ها به خانه یعنی آغاز بهار. این زوج لک‌لک هر سال به شهر مونتسر و لانه قدیمی‌شان بازمی‌گردند.
در آلمان بازگشت لک‌لک‌ها به خانه یعنی آغاز بهار. این زوج لک‌لک هر سال به شهر مونتسر و لانه قدیمی‌شان بازمی‌گردند.عکس: picture-alliance/ dpa

این استراتژی در مورد پرندگان که مسیرهای طولانی را طی می‌کنند مانند لک‌لک‌ها اما کاربرد چندانی ندارد. این پرندگان بایستی از مسیرهای ناهمواری مانند صحراها یا دریاها عبور کنند. از این رو مکانیسم هماهنگی سریع با محیط، یعنی کوتاه کردن مسیر مهاجرت که به معنای فرود آمدن در چنین شرایط جغرافیایی است مقدور نیست.