گره کوری به نام نیروگاه هستهای بوشهر
۱۳۸۶ شهریور ۱۸, یکشنبه
در حالی که دو روز پیش علی لاریجانی از توافق با روسها در زمینه راه اندازی این نیروگاه سخن گفته بود، روز گذشته (۱۷ شهریور) مقامات صنایع اتمی روسیه و پیمانکار طرف قرارداد ایران زمان تکمیل نیروگاه بوشهر را نامشخص خواندهاند. روسها عدم پرداخت پول را دلیل تعویق‌های مکرر قلمداد میکنند، اما به نظر بسیاری از ناظران، دلایل سیاسی در این تاخیر بیتاثیر نیست.
علی لاریجانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی و مذاکرهکننده ارشد هستهای جمهوری اسلامی، روز پنج شنبه، ۱۵ شهریور گفته است: «مقرر شده روسیه به موقع نیروگاه اتمی بوشهر را راهاندازی و سوخت مورد نیاز آن را نیز تأمین کند.»
او میافزاید: «طبق مذاکرات به عمل آمده توانسته‌ایم به توافقهای خوبی در زمینه راهاندازی این نیروگاه و طرح زمان‌بندی در نظر گرفته شده دست پیدا کنیم.»
لاریجانی تاریخ مشخصی برای راهاندازی نیروگاه بوشهر اعلام نکرده است. مطابق توافق‌نامهای که مهرماه سال پیش میان مقامات ایران و روسیه امضا شد این نیروگاه میبایست در ماه میلادی جاری به بهرهبرداری برسد. پیش از این نیز تاریخهای دیگری برای تکمیل نیروگاه بوشهر اعلام شده بود اما اکنون طرفهای روسی خبر میدهند این کار تا یک سال دیگر نیز انجام نخواهد شد. شرکت «روس اتم» که طرف قرارداد ایران است عدم تامین منابع مالی را دلیل این تعویق ذکر کرده است.
روز شنبه، ۱۷ شهریور، خبرگزاری روسی نووستی به نقل از دبیر مطبوعاتی روس‌اتم، سرگئی نوویکوف، گزارش میدهد: «روسیه چارچوب زمانی دقیقی را برای اتمام مذاکرات با ایران درخصوص احداث نیروگاه اتمی بوشهر قرار نمی‌دهد.»
یک مقام آگاه روسی گفته است، مونتاژ نهایی نیروگاه بوشهر زودتر از پاییز سال ۲۰۰۸ انجام نخواهد شد. به گفتهی او بخشی از دستگاهها برای ساخت این نیروگاه هنوز سفارش داده نشده و تاریخ ذکر شده، زمانی قابل اتکاست که پرداختهای منظم از سوی ایران هم اکنون آغاز شود.
این در حالی است که مقامات ایرانی از پرداخت به موقع تمام تعهدات مالی سخن میگویند.
حدود دو هفته پیش کمپانی اتم استروی اکسپورت (Atom Stroy Export) که پیمانکار سازندهی نیروگاه است در بیانیهای اعلام کرد: «تاسیسات بازفرآوری ضایعات هستهای نیروگاه بوشهر نصب شده است.» به گفتهی مقامات شرکت روسی، "نصب این تاسیسات به کمپانی اجازه میدهد، راهاندازی بخش یک نیروگاه را آغاز کند."
در نظر بسیاری از کارشناسان، دلایل سیاسی در تاخیرهای مکرر اتمام پروژه بوشهر بیتاثیر نیست. برخی این تاخیرها را ناشی از توافقهای پنهان مسکو با واشنگتن میدانند و معتقدند روسیه این پروژه را وسیلهی باج‌گیری ازغرب کرده است.
حشمتاله فلاحت‌پیشه، عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس به ایسنا می گوید: «روسها همواره از رابطه‌ای که با ایران داشته‌اند به‌خصوص در موضوع هستهای به عنوان محل تبانی با آمریکایی‌ها استفاده کرده‌اند.»
روز جمعه، ۱۶ شهریور، ودلادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه و جان هوارد، نخست‌وزیر استرالیا قرادادی به امضا رساندند که مطابق آن قرار است صادرات اورانیوم به روسیه تضمین شود. ظاهرا شرط انعقاد این قرارد خودداری روسها از ارسال اورانیوم به ایران و سوریه بوده است.
اقداماتی از این دست که مسئله نیروگاه بوشهر نیز از نمونههای آن تلقی میشود مدتهاست بحث در مورد یافتن گزینهی دیگری برای تکمیل این نیروگاه را به میان کشیده است. علی اکبر جوانفکر، مشاور مطبوعاتی رئیس جمهور روز پنجشنبه گفته است، در صورت کارشکنی مجدد روسیه، "ایران به دنبال گزینه‌های دیگری که وجود دارد خواهد رفت."
ساخت نیروگاه اتمی بوشهر پیش از انقلاب و با همکاری یک شرکت آلمانی آغاز شد. پس از سال ۱۳۵۷ که این شرکت کار خود را متوقف کرد، ایران با فرانسه، چین و چند کشور دیگر اروپایی وارد مذاکره شد و سرانجام با روسیه به توافق رسید.
نیروگاه بوشهر قرار بود حدود هفت سال پیش راهاندازی شود. با توجه به روندی که ساخت این نیروگاه تا کنون طی کرده به نظر میرسد، یافتن جایگزین مناسب برای روسها کار سادهای نباشد و شاید با توجه به همین واقعیت است که مشاور رئیس جمهور میگوید، همچنان "روسیه در اولویت برنامه‌های ایران قرار دارد".
بهزاد کشمیری پور / خبرگزارهای فارس، ایسنا، آفتاب