گولدیمن: ترامپ می‌تواند مخالفان برجام را در کنگره بسیج کند
۱۳۹۶ مهر ۲۷, پنجشنبه
دویچه‌وله: آقای گولدیمن رهبر جمهوری اسلامی ایران، آیت‌الله خامنه‌ای تأکید دارد که ایران به توافق اتمی پایبند است و در عین‌حال اعلام کرده است که اگر آمریکا برجام را پاره کند ایران آن را ریز ریز خواهد کرد. در مقابل دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا توافق اتمی با ایران را "بدترین توافق تاریخ" برای آمریکا می‌داند. دونالد ترامپ به دنبال چیست؟
تیم گولدیمن: مخالفت با برجام بخشی از سیاست داخلی دونالد ترامپ است. او می‌داند که بخش بزرگی از نمایندگان کنگره آمریکا به توافق اتمی با ایران با تردید نگاه می‌کنند. کنگره رئیس‌جمهور پیشین، باراک اوباما را متهم میکند که در مورد توافق اتمی با ایران بدون نظرخواهی و به تنهایی تصمیم گرفته است. من دو روز پیش با یکی از نمایندگان جمهوری‌خواه کنگره صحبت می‌کردم که به دو نکته اشاره کرد. اول اینکه او می‌گفت ما همه مخالف برجام هستیم و دوم اینکه رفتار باراک اوباما درست نبود. این گفته بدین معناست که دونالد ترامپ داخل آمریکا مخالفان سیاست‌های باراک اوباما را بسیج کرده است و ممکن است که در کنگره موفق شود.
حال بحث بر سر این است که با ایران چه باید کرد. دونالد ترامپ دو نکته در مورد برجام را مطرح کرده است: اول اینکه می‌گوید مهلت بازدارندگی آن بسیار اندک است. البته بدون اینکه مدت این مهلت یعنی ده سال را ذکر کند. در این مهلت، تأسیسات اتمی ایران تحت بازرسی کامل کارشناسان سازمان انرژی اتمی خواهد بود اما بعد از آن این امکان را دارد که از زیر این کنترل شدید خارج شود یعنی سانتیریفوژهای بیشتری داشته باشد.
دوم اینکه ترامپ می‌گوید برنامه موشکی ایران در توافق اتمی در نظر گرفته نشده است. آن‌هم در حالیکه این برنامه اصلأ در مذاکرات اتمی مطرح نبوده است. رئیس‌جمهور آمریکا توافقی می‌خواهد که ایران را بسی فراتر از برجام متعهد کند و شامل برنامه موشکی این کشور هم بشود. برای چنین توافق جامعی که برنامه موشکی ایران را هم در بر گیرد طبعأ دو طرف باید آماده مذاکره باشند که من چنین چیزی را نمی‌بینیم.
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
رهبر جمهوری اسلامی ایران روز چهارشنبه اروپا را متهم به پیروی از سیاست آمریکا کرد و گفت که برنامه موشکی ایران و نقش ایران در منطقه به آنها ربطی ندارد. اروپا چظور می‌تواند با توجه به اختلاف نظر شدید میان آمریکا و ایران توافق اتمی را حفظ کند؟
به عقیده من اروپا و من فکر می‌کنم چین و روسیه در حال حاضر باید موضعی واحد و روشن مقابل آمریکا اتخاذ کنند. فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا این موضع را اعلام کرده و تأکید کرده است که اروپا خواستار حفظ برجام است. وزیر خارجه آلمان، زیگمار گابریل هم موضع‌گیری روشنی داشته است. رئیس‌جمهور فرانسه که حتی بلافاصله پس از موضع‌گیری ترامپ در مورد ایران با حسن روحانی تلفنی گفتگو کرد.
این امید وجود دارد که اروپا بتواند موضعی واحد در برابر آمریکا اتخاذ کند. هیچ دلیلی برای این اتهام که ایران به برجام پایبند نیست وجود ندارد و دلایل رئیس‌جمهور آمریکا مبنی بر اینکه ایران تهدیدی برای ثبات منطقه است هم ارتباطی به برجام ندارد، به همین دلیل او می‌گوید ایران روح برجام را نقض کرده است. در مقابل شایان ذکر است که وزیرخارجه آلمان می‌گوید رئیس‌جمهور آمریکا صلح و ثبات منطقه را به خطر می‌اندازد. من فکر می‌کنم روابط ترنسآتلانتیک با روی کار آمدن رئیس‌جمهور ترامپ وارد مرحله جدیدی شده و به دلیل ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ تحت فشار است.
چقدر احتمال می‌دهید که ایران حاضر شود در مورد برنامه موشکی خود مذاکره کند؟
به نظر من دو نکته مهم است. اول این که رهبر ایران تأکید کرده ایران به برجام پایبند است که یعنی ایران در تمام پرسش‌هایی که به برنامه اتمی مربوط می‌شود با گروه ۵+۱ همکاری میکند. اما ایران در ماه‌های گذشته با ادامه برنامه موشکی خود نشان داده که در فکر گسترش آن است. موضع ایران این است که ما به عنوان یک کشور مستقل سیاست مستقلی برای برنامه دفاعی خود داریم و اجازه نمی‌دهیم کسی در آن دخالت کند. این موضع‌گیری از نظر حقوق بین‌الملل کاملأ مشروع است. ببینید خواست آمریکا برای مذاکره در مورد برنامه موشکی ایران، مثل این است که ایران یکباره ادعا کند که باید با کشورهای اروپایی یا آمریکا در مورد برنامه موشکی آنها مذاکره کند چون سیاستی که آنها دارند قابل پذیرش نیست. در نتیجه ما با کشور مستقلی طرف هستیم که موضع مشخصی دارد.
نماینده آمریکا در سازمان ملل، نیکی هیلی روز گذشته ایران را به نقض قطع‌نامه‌های شورای امنیت سازمان ملل متهم کرد و هشدار داد که اگر جلوی ایران و برنامه موشکی آن گرفته نشود به زودی با یک کره‌شمالی جدید روبرو خواهیم بود. شما از سال ۱۹۹۹ تا ۲۰۰۴ میلادی سفیر سوئیس در تهران بودید و این کشور را خوب می‌شناسید. ایران می‌تواند به کره شمالی تبدیل شود؟
میان کره شمالی و ایران تفاوت‌های مهمی وجود دارد. اول اینکه، ایران عضو پیمان منع گسترش سلاح‌های اتمی است و تا کنون هیچ شاهدی مبنی بر اینکه ایران این پیمان را نقض کرده، در دست نیست. در مقابل کره شمالی عضو این پیمان نیست و تلاش میکند به بمب اتمی دسترسی پیدا کند و تهدیدی برای آمریکا به شمار می‌رود.
دوم این که در شرایط کنونی آمریکا باید کره شمالی را سر عقل بیاورد. هر توافقی که قرار است با کره شمالی به دست آید تا به بحران کنونی پایان دهد باید بر پایه یک تفاهم دوطرفه باشد. حال اگر آمریکایی‌ها توافق اتمی با ایران را که پس از ۱۳ سال مذاکره به دست آمده را زیر سوال ببرند، آن‌هم در شرایطی که جامعه جهانی در پرتو گزارش‌های سازمان انرژی اتمی باور دارد که ایران به آن پایبند است، کره شمالی هم می‌تواند بگوید ما هم هر کاری بکنیم مورد انتقاد آمریکاست.
از آن گذشته بدون چین نمی‌توان پاسخی برای بحران کره شمالی پیدا کرد. با توجه به شرایط کنونی من فکر نمی‌کنم که چینی‌ها حاضر باشند وارد مذاکره شوند، چون می‌بینند که نتیجه هر مذاکره‌ای ممکن است بعد از مدت کوتاهی با توجه به تحولات داخلی آمریکا تغییر کند و هرچه آنها سال‌های رشته‌اند یکباره پنبه شود.
تیم گولیمدن نماینده پارلمان سوئیس است. او در فاصله سال‌های ۱۹۹۹ تا ۲۰۰۴ سفیر سوئیس در تهران و در فاصله سال‌های ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۵ میلادی سفیر سوئیس در برلین بود.
مصاحبه‌کننده: شبنم فون‌هاین