گوگل +1: خیزش گوگل در برابر «لایک» فیس‌بوک
۱۳۹۰ فروردین ۱۶, سه‌شنبه
کمپانی گوگل در اقدامی که هفته گذشته برای اولین بار خبرها و جزئیات پیرامون آن منتشر شد، اعلام کرد از این پس برای افزودن به ویژگی‌های اجتماعی این موتور جست‌وجوی آنلاین، بهینه‌سازی نتایج و افزایش تاثیر نظرات و مطالبات کاربران، سرویس +1 (پلاس‌وان) را راه‌اندازی خواهد کرد.
پلاس‌وان به صورت یک دکمه به زودی در کنار هر یک از نتایج جستجو قرار می‌گیرد تا کاربران بتوانند با کلیک روی آن، مرتبط بودن آن با کلیدواژه‌های جستجو شده را تایید کنند و آن را به دیگر دوستانی که در فهرست جی‌میل، گوگل‌تاک یا گوگل‌ریدر خود دارند نیز توصیه کنند و یا با آنها به اشتراک بگذارند. گوگل اعلام کرده است که در هفته‌های آینده دکمه +1 در بسیاری از وبسایتهای شناخته شده نیز فعال خواهد شد تا کاربران به سادگی و تنها با یک کلیک در کنار هر مطلبی روی وب، آن را به اشتراک بگذارند.
متخصصان فناوری اطلاعات معتقدند که این اقدام، برای رقابت با فیس‌بوک انجام شده؛ شبکه‌ی اجتماعی جهان‌گیری که دکمه لایک آن سرتاسر جهان مجازی را درنوردیده و توسعه‌طلبی‌های تیم خلاق آن را وارد مرحله جدیدی کرده است. اما مدیران گوگل تمایلی ندارند که این ابتکار آنها، صرفا کنشی در برابر فراگیری برق‌آسای «لایک» فیس‌بوک تعبیر شود.
پیش به‌سوی جستجوی کاربرساخته
عملکرد دکمه +1 به این صورت است که می‌تواند نتایج جست‌وجو را بسته به سلیقه و الگوی رفتاری کاربر، شخصی‌سازی (Personalize) کند. این سرویس به زودی راه‌اندازی خواهد شد و کلیک کردن روی آن مستلزم این است که کاربر، اکانتی در گوگل ایجاد کند، یا به عبارتی یک پروفایل گوگلی بسازد که به‌واسطه آن می‌توان به سرویس‌های گوناگون گوگل (از جمله جی‌میل، گوگل ریدر، یوتیوب و ...) دسترسی داشت. (اگر می‌خواهید پیش از راه‌اندازی رسمی این سرویس را امتحان کنید می‌توانید به اینجا مراجعه کنید: http://google.com/experimental)
شما می‌توانید در کنار هریک از نتایج جستجو، روی +1 کلیک کنید و از آن پس دیگر دوستان‌تان (آنهایی که پروفایلی در گوگل دارند) هم آن را در صورت جستجو مشاهده خواهند کرد. به این ترتیب، الگوریتم جستجوی گوگل، بسته به وسعت و کیفیت دایره ارتباطات کاربر، می‌تواند ارتقا یابد و به‌صورت بهتری عمل کند.
گوگل به‌خوبی می‌داند که فیس‌بوک تنها با تسهیل دسترسی کاربران و طراحی هوشمندانه سرویس‌ها توانسته به موقعیت کنونی دست یابد و به همین خاطر قصد دارد تا با ارائه مشوق‌هایی، اهمیت ساخت پروفایل را در میان کاربران خود افزایش دهد و از این طریق اطلاعات دموگرافیک (آماری) بیشتری به دست آورد.
تبلیغات آنلاین، بازاری بزرگ و چند میلیارد دلاری است که گوگل با گسترش باورنکردنی نفوذ فیس‌بوک در بین شهروندان جهان مجازی، بخش قابل توجهی از آن را از دست داده و حالا تیم‌های متعددی درون این کمپانی برای یافتن راهکارها و استراتژی‌های مقابله شکل گرفته است.
لایک یونیورسال فیس‌بوک که حالا حتی بسیاری از وبسایتهای فارسی هم از آن بهره می‌گیرند، مانند یک موتور توصیه اجتماعی عمل می‌کند. شما می‌توانید در وبسایتهای مختلف ببینید که کدام‌یک از دوستان‌تان کدام مطالب یا آیتم‌ها را لایک کرده‌اند و حتی با اعمال تغییرات جدید در فیس‌بوک، مطالبی که لایک کرده‌اید روی پروفایل فیس‌بوک‌تان هم به شکلی مرتب و زیبا به نمایش در می‌آید. فیس‌بوک در این زمینه پرشتاب و سریع عمل می‌کند. سرعت تغییرات گاه آن‌قدر بالاست که بسیاری از کاربران به دشواری آن را درک می‌کنند.
تبلیغات هدف‌دار آنلاین؛ جدال پایان‌ناپذیر گوگل و فیس‌بوک
رقابت این دو کمپانی بر سر تصاحب «دلارهای تبلیغاتی» بیشتر، رقابتی دیرینه است. تبلیغات آنلاین، منبع اصلی درآمد هر دو کمپانی آمریکایی است که غول‌های بلامنازع جهان فناوری‌اند و موفقیت بیشتر و افزایش درآمدهای آنها در گرو تبلیغات هدفمند است که مستلزم شناسایی نیازها، علایق، سلایق و مشخصات کاربران است. هرچه داده‌های آنها درباره گروه‌های مختلف کاربران بیشتر باشد، درآمد بیشتری نصیب‌شان خواهد شد.
همان‌طور که محدود کردن دامنه جست‌وجو در گوگل، کاربر را به نتایج بهتر و مرتبط‌تری می‌رساند، افزایش اطلاعات کلیدی درباره کاربر هم به گوگل این امکان را می‌دهد که با محدود کردن دامنه و افزایش دقت تبلیغاتی که در دیدرس مخاطب قرار می‌دهد، به نتایج بهتر و منافع مادی بیشتری برسد.
مساله اینجاست که فیس‌بوک در این زمینه بی‌همتا است. بخش بزرگی از ۶۰۰ میلیون کاربر فیس‌بوک، اطلاعات شخصی و بسیاری از مشخصات خود را بی‌دریغ در اختیار این کمپانی قرار می‌دهند و طبیعتا در مقابل سرویس‌های بهتری هم دریافت می‌کنند. زمین بازی در فیس‌بوک طوری طراحی شده که هرچه اطلاعات بیشتری درباره خود ارائه کنید، تجربه‌های بهتری هم خواهید داشت؛ نعمتی که گوگل از داشتن آن محروم است و اکنون می‌خواهد با Google +1 زمینه دست‌یابی به آن را فراهم کند.
گوگل برای دست‌یابی به اطلاعات کاربران راه دشواری پیش‌رو دارد: یا باید کوکی‌ها (Cookies) را که حاوی اطلاعاتی درباره الگوی رفتاری یک کاربر اینترنت هستند واکاوی کند، یا با رصد کردن فعالیت مرورگرها، به بررسی دقیق شیوه‌های وب‌گردی و جستجوی کاربران بپردازد. این دو شیوه تا کنون بارها با اعتراض و انتقاد گسترده کاربران، شهروندان و دولت‌ها مواجه شده و گوگل را درگیر شکایت‌های رسمی بسیاری کرده است.
از مجموع ۱۰ میلیارد دلاری که سالانه در آمریکا صرف تبلیغات آنلاین می‌شود، گوگل ۱۲/۶ درصد آن را در اختیار می‌گیرد، اما سهم فیس‌بوک ۹ درصد بیشتر است: ۲۱/۶ درصد از این مبلغ، رقمی است که گوگل قطعا آرزوی دست‌یابی به آن را دارد.
این‌که کدام کمپانی در این جنگ برنده می‌شود، کاملا به موفقیت یا ناکامی پروژه Google +1 بستگی دارد. آیا +1 می‌تواند معادلات بازی‌ای که فیس‌بوک در آن دست بالا را دارد، تغییر دهد؟ رشد فیس‌بوک باورنکردنی است، اما نکته اینجاست که فیس‌بوک شبکه‌ای بسته از آدم‌هایی است که با یکدیگر در ارتباط‌ند. اگر موفقیت پروژه پلاس‌وان هم بتواند خیره‌کننده باشد، به‌طور بالقوه توانایی تغییر معادلات را دارد، چون سراسر جهان مجازی را تحت پوشش خود قرار خواهد داد.
احسان نوروزی
تحریریه: یلدا کیانی