جشنواره موسیقی ایرانی در برلین؛ یادی از رامش، مرضیه و هایده

پاندمی کرونا جشنواره موسیقی "فرشی از آوا" (Klangteppich) در برلین را هم به دنیای مجازی سوق داد.

دو دور نخست این جشنواره (۲۰۱۸ و ۲۰۱۹) به صورت زنده در حضور تماشاگران برگزار شد، اما سال گذشته که دولت‌ و مردم در آلمان در مقابله با کرونا هنوز گام‌های نخستین را برمی‌داشتند، اجرای آن به تاخیر افتاد.

تجربه‌های موسیقیایی خوب در دنیای مجازی باعث شد که فرانسیسکا بوره (Franziska Buhre)، بانی این جشنواره، آن را به صورت مجازی ارائه کند.

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

این جشنواره روز دوم ژوئن (۱۲ خرداد) در دو بخش برگزار شد: گفت‌وگو با دست‌اندرکاران جشنواره، شامل فرانسیسکا بوره، پری، پژمان جمیل‌پناه، سوفی گروبلر و لاورا وینکلر، و بخش دوم اجرای موسیقی.

میهمان ویژه بخش نخست علی کامرانی، ترانه‌سرا و بازیگر تئاتر بود.

سخنان بانی جشنواره

فرانسیسکا بوره در پاسخ به این پرسش سوسن زارع، گرداننده برنامه، که چگونه به فکر برگزاری این جشنواره افتاده است گفت،‌ چند سال پیش در برنامه‌ای که با موسیقی ایرانی در ارتباط بوده شرکت کرده و به موسیقی ایرانی علاقه‌مند شده است.

خانم بوره در سال ۲۰۱۸ تصمیم به ایجاد جشنواره "فرشی از آوا" را گرفت.

او در دور نخست جشنواره از خوانندگان و نوازندگان ایرانی و غیرایرانی دعوت کرد و در قالب این جشنواره امکانی برای ارائه ژانرهای موسیقیایی گوناگون، از سنتی تا جاز، فراهم آورد.

بوره برای اجرای ایده جدیدش، یعنی گروه کُر متشکل از ایرانیان و غیرایرانیان، به لاورا وینکلر (Laura Winkler)، خواننده و آهنگساز اتریشی مراجعه می‌کند.

وینکلر که در سال ۲۰۱۶ با یک گروه موسیقی در ایران کنسرت برگزار کرده بود، به او پاسخ مثبت می‌دهد و سرپرستی گروه کُر را به عهده می‌گیرد. 

بانی جشنواره در باره دلیل انتخاب رامش، مرضیه و هایده گفت، از حسش هنگام شنیدن ترانه‌های خوانندگان ایرانی پیروی کرده و علاوه بر این، زندگینامه خوانندگان هم برایش اهمیت داشته است.

او تاکید کرد که از علی کامرانی به خاطر کمک‌های بی‌دریغش سپاسگزار است.

ترانه‌هایی که اجرا شدند

    کامرانی در گفت‌وگو با دویچه وله اظهار داشت که برای این منظور ۱۵ ترانه را به خانم بوره معرفی کرده، اما در نهایت هشت قطعه انتخاب شده است.

از رامش: "قصه لب‌های یخ‌بسته"، با ترانه‌ای از شهیار قنبری و موزیک اسفندیار منفردزاده، "رودخونه‌‌ها"، که ترانه آن از محمدعلی بهمنی است و موزیکش از صادق نوجوکی و "تو بارونی، تو آفتابی" از مینا اسدی با موزیک اسفندیار منفردزاده.

کامرانی گفت، این شعر را مینا اسدی برای یکی از دوستانش که دستگیر و اعدام شده بود سروده است.

از هایده: "عروسک"، سروده ایرج رزمجو با آهنگ صادق نوجوکی، "امشب شب عشقه"، ترانه‌ای از لیلا کسری (هدیه) با موزیک صادق نوجوکی و "حرف تازه"، با ترانه‌ای از مسعود امینی با موزیک انوشیروان روحانی. 

   از مرضیه: "طاووس"، کار مشترک رحیم معیری کرمانشاهی و پرویز یاحقی، "غمگین چو پاییزم"، با ترانه‌ای از تورج نگهبان و آهنگ همایون خرم.

اعضای گروه کُر عبارتند از لاورا وینکلر (سرپرست گروه)، وینی بروکنر، پژمان جمیل‌پناه، پری، ماتیاس کنوخه، سوفی گروبلر و زولا مننو.

آنها هشت قطعه نام‌برده را بدون همراهی ساز (آکاپلا) اجرا کردند.

پیش از اجرای گروه کُر، یلدا زمانی و هادی باستانی و همچنین "کسین" و اورلاندو بویکنس به طور جداگانه چند قطعه "چیدمان صوتی" الکترونیکی اجرا کردند.

سانسور در پیش و پس از انقلاب

   علی کامرانی که برخی از ترانه‌هایش را خوانندگان مطرح ایران خوانده‌اند، در بخش گفت‌وگوی جشنواره ضمن توضیحاتی در باره سرایندگان و خوانندگان ترانه‌هایی که گروه کُر اجرا می‌کند، به شرایط حاکم بر موسیقی در دوران پیش و پس از انقلاب ۵۷ هم اشاره کرد و گفت، در هر دو دوره ترانه‌ها سانسور شده و می‌شوند و ترانه‌سرایان مجازات شده و می‌شوند.

کامرانی این سخنان را نه به قصد مقایسه دو رژیم سیاسی بلکه در رابطه با مشکلاتی که فرهنگ‌سازان ایران با آن دست‌و پنجه نرم می‌کنند ایراد کرد.

به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید

او در ادامه به ممنوعیت خوانندگی برای زنان پرداخت و این که جمهوری اسلامی «نیمی از ملت ایران را با زور و تهدیدبه‌مجازات به سکوت وادشته است».  

ترانه‌سرای تبعیدی به نکته دیگری نیز اشاره کرد: «این رسم جا افتاده است که ترانه‌ها با نام خواننده معرفی می‌شوند، مثلا می‌گویند چند ترانه از رامش، در حالی که ترانه‌های رامش را کسان دیگری سروده‌اند.»

کامرانی در گفت‌وگو با دویچه وله از نتیجه کار ابراز خرسندی کرد و گفت، امیدوار است که این برنامه ادامه یابد و شمار بیشتری از کارورزان موسیقی ایرانی به شهروندان آلمانی معرفی شوند.