1. پرش به گزارش
  2. پرش به منوی اصلی
  3. پرش به دیگر صفحات دویچه وله

۱۴ سپتامبر ۱۷۹۱: ریشه‌یاب زبان‌های هند و اروپایی

اسکندر آبادی۱۳۹۵ شهریور ۲۴, چهارشنبه

۱۴ سپتامبر ۱۷۹۱: ۲۲۵سال پیش در چنین روزی فرانس بوپ در شهر ماینز در جنوب غربی آلمان زاده شد.

https://p.dw.com/p/1JzkQ
Franz Bopp Porträt
عکس: picture-alliance/dpa/Quagga Illustrations

پدر فرانس بوپ (Franz Bopp) پیشکار مالیاتی بود اما خودش از همان زمان دبیرستان به واسطه آموزگارانش به ویژه کارل ویندیشمان شیفتگی بسیاری به زبان و ادبیات خاورزمین نشان می‌داد.

۲۱ ساله بود که به پاریس سفر کرد و ضمن تحصیل با خاورشناسان آنجا به بحث و پژوهش نشست و چهار سال پس از آن اثر ماندگار خود که تا امروز از کتاب‌های مرجع و پایه در رشته زبان‌شناسی مقایسه‌ای زبان‌های هند و اروپایی است را به چاپ رساند.

این اثر درباره صرف افعال در زبان سانسکریت یعنی سرچشمه و ریشه زبان‌های هند و اروپایی و مقایسه آن با زبان‌های یونانی، لاتین، فارسی و گویش‌های آلمانی است و همریشگی این زبان‌ها که پیش‌تر زبانشناس انگلیسی ویلیام جونز ادعا کرده بود را به اثبات می‌رساند.

یک نمونه ساده پسوندهای مصدرها است که در آلمانی en و در فارسی an یا همان زبر و حرف نون است. آلمانی: aufragen, فارسی "افراختن". فرانس بوپ بعدها زبان‌های اسلاوی و ارمنی را هم به این دودمان بزرگ زبانی افزود.

او پس از انتشار اثر یادشده برای تکمیل پژوهش‌های خود به لندن رفت و ۳۰ ساله بود که در برلین سمت استادی زبان سانسکریت و سرپرستی رشته زبان‌های هند و اروپایی را در دانشگاه پیدا کرد.

فرانس بوپ از آن پس همه تلاش خود را برای تدوین سلسله کتاب‌هایی برای نشان دادن وجوه اشتراک زبان‌های هند و اروپایی به کار بست و در ۴۲ سالگی در سال ۱۸۳۳ اثر شش جلدی خود در این زمینه را منتشر کرد و برای تکمیل آن یک واژه‌نامه و یک خودآموز سانسکریت را به آن سلسله کتاب‌ها افزود.

فرانس بوپ به عنوان بنیان‌گذار رشته زبان‌شناسی مقایسه‌ای و یکی از پرکارترین و دقیق‌ترین خاورشناسان در دانشگاه‌های آلمان تا به امروز گرامی داشته می‌شود و در شهرهای برلین، ماینس و آشافِنبورگ خیابان‌هایی به یاد او نامگذاری شده‌اند.

فرانس بوپ در ۷۶ سالگی در برلین درگذشت.