۱۶ درصد شیر تولید شده در ایران مشتری ندارد
۱۳۹۴ مرداد ۸, پنجشنبه
مصرف سرانه شیر و فرآورده‌های لبنی در ایران در خوش‌بینانه‌ترین برآوردها ۸۵ کیلو در سال بیشتر نیست. این میزان در کشورهای پیشرفته تا ۵۰۰ کیلو می‌رسد و برخی منابع، متوسط جهانی را حدود ۳۰۰ کیلوگرم اعلام کرده‌اند.
در سال‌های گذشته گزارش‌های زیادی درباره زیان‌ده بودن صنایع لبنی و در آستانه نابودی قرار گرفتن دامداری و تولید شیر در ایران منتشر شده است.
افزایش قیمت‌ها، به ویژه پس از به اجرا درآمدن قانون هدفمندسازی یارانه‌ها، از علت‌هایی است که در کاهش مصرف لبنیات نقش داشته است.
کاوه زرگران، رئیس کمیسیون کشاورزی، آب و صنایع غذایی اتاق بازرگانی تهران می‌گوید در حال حاضر برای بخشی از شیر تولید شده در ایران بازاری وجود ندارد و در صورت افزایش قیمت شیر، بازارهای محدود صادراتی نیز از دست می‌رود.
بیشتر بخوانید: کاهش حدود یک‌سوم مصرف غذايی ايرانيان طی ده سال
۴۰ هزار تن شیرخشک انبار شده
خبرگزاری ایسنا، پنجشنبه (۸ مرداد/ ۳۰ ژوئیه) از قول زرگران نوشت: «صنایع لبنی اعلام می‌کند که روزانه ۱۶ درصد یعنی معادل ۲۷۰۰ تن شیر مازاد مصرف وجود دارد و انبار‌های کارخانه‌ها مملو از شیر خشک است.»
بنابر این گزارش ۲۵ هزار تن شیرخشک در کارخانه‌های لبنی انبار شده و ۱۵ هزار تن در انبار سازمان تعاون روستایی موجود است.
به این ترتیب هم‌اکنون هزاران تن شیر مازاد بر مصرف دامداران به ۴۰ هزار تن شیر خشک تبدیل شده و در جستجوی راهی برای ورود به بازارهای کشورهای همسایه است.
در همین حال وزارت صنعت، معدن و تجارت در بخش‌نامه‌ای‌اعلام کرده که ۱۸ ماده غذایی در صورت موافقت سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان می‌توانند تا شش درصد افزایش قیمت داشته باشند.
به گفته‌ی رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی تهران افزایش بهای شیر که دامداران خواستار آن هستند می‌تواند به افت چشم‌گیر صادرات لبنیات به کشوری چون عراق منجر شود.
بیشتر بخوانید: شیر مخلوط شده با وایتکس در بازار ایران
ترکیه رقیب صادرات لبنیات ایران
عراق سال ۹۳ مقصد ۸۰ درصد از محصولات لبنی ایران بوده است. ارزش کل لبنیات صادر شده از ایران در سال گذشته ۶۷۰ میلیون دلار گزارش شده است.
زرگران تقاضای دامداران برای افزایش قیمت شیر را به دلیل به‌صرفه نبودن تولید آن قابل قبول می‌داند، و در عین حال می‌گوید: «اما اگر قرار باشد قیمت شیر خام برای کارخانه‌های لبنی افزایش پیدا کند، ترکیه این بازار را از دست شرکت‌های ایرانی در‌می‌آورد.»
در سال‌های اخیر تبدیل شیرخام مازاد به شیرخشک با هدف صادرات در دستور کار برخی کارخانه‌ها قرار گرفته و از سوی دولت نیز حمایت می‌شود.
برابر مصوبه سال گذشته دولت یازدهم قرار بود شیرخام به قیمت کیلویی ۱۴۴۰ تومان از دامداران خریداری شود اما صاحبان صنایع لبنی حاضر به پذیرش بهایی بیش از ۱۲۵۰ تومان نشدند.
سعید سلطانی سروستانی، رئیس اتحادیه سراسری دامداران ایران اردیبهشت امسال ابراز امیدواری کرد که با حمایت دولت صنایع لبنی شیر را به قیمت مصوب بخرند.
بیشتر بخوانید: افزایش ۱۵ درصدی بهای شیر در ایران
شیر در برنامه‌های توسعه
سلطانی در گفت‌وگو با خبرگزاری دولتی ایرنا تاکید کرد که امسال قیمت تمام شده شیرخام از بهای مصوب دولت در سال گذشته نیز بیشتر شده است.
رئیس اتحادیه دامداران از خرید تضمینی ۱۳۰ هزار تن شیرخام مازاد بر نیاز صنایع خبر داد و گفت قرار است پس از فرآوری، ۱۰ هزار تن شیرخشک به کشورهای همسایه و کشورهای حوزه خلیج فارس صادر شود.
این تلاش‌ها درحالی صورت می‌گیرد که ایران با جمعیتی حدود ۸۰ میلیون نفر و با سرانه ناچیز مصرف شیر و لبنیات می‌تواند به بازار مهمی برای این محصولات تبدیل شود.
مطابق برنامه چهارم توسعه (١٣٨٩ – ١٣٨۴) قرار بود تا پایان این برنامه سرانه مصرف شير به ۱۶۰ كيلوگرم (تقریبا دوبرابر میزان کنونی) در سال افزايش يابد.
اگر این برنامه محقق می‌شد دامداران ایران در صورتی که ظرفیت تولید را افزایش نمی‌دادند، اکنون نه با مازاد ۱۶ درصدی که با کمبود ۸۴ درصدی نیاز بازار داخلی روبرو بودند.
افزایش بهای شیر در سال‌های گذشته و جنجال‌های مکرر درباره افزودن بیش از حد مجاز روغن پالم و "وایتکس" به شیر و محصولات لبنی، در پایین بودن میزان مصرف این محصولات بی‌تاثیر نبوده است.