Косово сака своја сопствена армија

Од крајот на Косовската војна во 1999. година за мирот и безбедноста на Косово се грижат меѓународните трупи. Во нив учествуваат и над 700 германски војници. Поранешната српска покраина во 2008. година прогласи независност и досега е призната од 106 земји, но не и од соседната Србија, која новата држава, како што се истакнува од официјален Белград, никогаш нема да ја признае.

Моментно Косово располага со Заштитен корпус, кој брои 2500 војници, и се наоѓа под командата на меѓународните сили, КФОР. Косовските војници се ангажираат во цивилната заштита, во помош на населението и при катастрофи.

Владата во Приштина меѓутоа на почетокот на март одлучи дека Косово треба да добие своја армија. Таа од 2019. година треба да располага со пет илјади активни војници, три илјади резервисти и да биде обезбедена со годишен буџет од 65 милиони евра. Косовскиот премиер Хашим Тачи, по седницата на владата на која е донесена одлуката, изјави дека по декларацијата за независност на Косово од 17. февруари 2008. година, ова била втората најважна одлука во неговиот живот. Тој притоа нагласи оти претворањето на сегашните сили за безбедност во регуларна армија е во интерес на сите етнички групи на Косово.

„Косовска армија воопшто не е тема“

Србија ги оцени плановите на приштинската влада за неприфатливи и побара итна седница на Советот за безбедност на ОН. Освен тоа, Белград бара новата војска да не смее да има никаков пристап кон областите во Северно Косово, каде мнозинско население се Србите. Истото мислење го делат и тамошните српски локални политичари.

Во април минатата година владите на Србија и на Косово, со посредство на високата претставничка на ЕУ за надворешна политика, Кетрин Ештон, потпишаа Договор за нормализирање на односите.

„За косовска армија воопшто не разговаравме“, вели српскиот премиер Ивица Дачиќ.

„Косово е суверена држава и мислам дека одлуката на владата во Белград за барање итна седница на Советот за безбедност на ОН ја отсликува само актуелната изборна кампања во Србија, а нема врска со рационална реакција на владата“, изјави за Дојче веле косовскиот министер за надворешни работи Енвер Хоџај.

Косовската влада има голем интерес од добрососедски односи со сите земји во регионот, вклучувајќи ја и Србија. Во изминатите шест години е покажана определбата за мир, безбедност и стабилност во целиот регион, вели тој. Министерот Хоџај тврди дека формирањето на косовската војска е во договор со меѓународниот партнер.

На Балканот му е потребно поголемо разоружување

Сепак, за формирањето на косовска армија беше потребна промена на уставот, што ја направи косовскиот парламент. Зашто, во уставот не беше предвидена војска. Иако ниедна од албанско-косовските политички партии не е против сопствена армија, опозицијата ја обвини владата за водење популистичка политика и будење лажни надежи. Косово, имено, се наоѓа пред предвремени парламентарни избори, кои веројатно ќе бидат одржани на почеток на јуни.

Плановите на косовската влада ги критикува и германскиот експерт за Југоисточна Европа, Франц-Лотар Алтман.

„Безбедноста на албанското население и на Србите треба да биде во надлежност на меѓународната заедница. На Балканот треба што е можно повеќе да се оди во правец на разоружување, а не на вооружување“, вели Алтман. Според професорот за меѓународно право, прашање е дали косовска армија може да ја одбрани малата земја од еден имагинарен непријател, кој може да биде Србија.

„Поради тоа е несфатливо формирањето на косовска армија“.

Во Договорот за нормализација на односите, потпишан меѓу Белград и Приштина, предвидени се заеднички гранични контроли, кои по почетните тешкотии, со месеци функционираат без поголеми проблеми. Патролите се состојат од српски и косовски полицајци, како и службеници на европската мисија ЕУЛЕКС. Во нив не учествуваат војници.

Франц-Лотар Алтман е уверен во неопходноста, обезбедувањето на мирот на Косово уште некое време да остане задача на меѓународните сили во рамките на КФОР, зашто ситуацијата на Северно Косово сѐ уште не е смирена. Алтман истакнува дека безбедносни гаранции за територијалниот интегритет на Косово не треба да обезбедат само западните држави, туку и Србија и Русија.