Angela Merkel. Tak widzą ją przywódcy państw i rządów
18 września 2021
− Angela Merkel zostanie zapamiętana jako wielki europejski polityk – przekonuje Francois Hollande. − Mimo licznych kryzysów, których doświadczyliśmy, zdołała uchronić Unię Europejską – mówi były prezydent Francji w filmie dokumentalnym DW zatytułowanym „Angela Merkel – kanclerz w czasach kryzysu”.
Z opinią francuskiego kolegi zgadza się również były premier Wielkiej Brytanii Tony Blair. − To wciąż niezwykłe osiągnięcie, że udało się utrzymać wszystko razem, i to prawdopodobnie w najtrudniejszym okresie dla Europy − uważa brytyjski polityk.
Mimo to w czasie kadencji Merkel Wielka Brytania opuściła UE, nawet jeśli kanclerz Niemiec wolałaby uniknąć brexitu i próbowała temu zapobiec, idąc na ustępstwa wobec następcy Blaira, Davida Camerona.
Szacunek dla osiągnięć
Pokazanie bilansu dokonań 16 lat polityki Angeli Merkel nie jest łatwym zadaniem. Dlatego w dokumencie DW przeprowadzono rozmowy z tymi, z którymi kanclerz dzieliła międzynarodową scenę polityczną w tym okresie. Wielu byłych szefów państw i rządów z całego świata, jak również międzynarodowych historyków i dziennikarzy w długich wywiadach przedstawiło ekskluzywne spojrzenie na erę Merkel.
87-minutowy film po raz pierwszy przedstawia ich razem. Uderzające jest to, że pomimo różnic w poglądach politycznych wszyscy rozmówcy wyrażają szacunek dla osoby kanclerz Niemiec i jej osiągnięć.
W ciągu ostatnich 16 lat Merkel – podobnie jak inni szefowie państw i rządów – musiała zmierzyć się z serią międzynarodowych kryzysów: globalnym kryzysem finansowym w 2007 roku, późniejszym kryzysem euro oraz kryzysem greckim, wstrząsami w świecie arabskim, krwawymi konfliktami w Libii i Syrii, kryzysem ukraińskim, kryzysem uchodźczym, szalejącym populizmem, konfliktami z administracją USA pod rządami Donalda Trumpa, a ostatnio z koronakryzysem i nieudanym wycofaniem się Bundeswehry z Afganistanu.
Mało kto przewidział te wstrząsy. Również Angela Merkel była raz po raz zmuszana do reagowania, a nie działania. Zdaniem Tony Blair'a wywiązała się z tego całkiem dobrze. − Jest osobą, która rozwiązuje problemy, radzi sobie w trudnych sytuacjach. To właśnie ta umiejętność sprawiła, że tak długo utrzymała się na swoim stanowisku – uważa brytyjski polityk.
Skuteczny menedżer kryzysowy czy polityk bez wizji?
Brytyjski historyk Niall Ferguson dodaje w filmie: „Nikt nie może zaprzeczyć politycznej kompetencji Angeli Merkel, jej politycznym umiejętnościom i taktycznej błyskotliwości”. Dodaje jednak: „To, czego jej zabrakło, to strategiczna wizja”.
Brak u Merkel wizji dla Unii Europejskiej również krytykuje były grecki minister finansów Yanis Varoufakis. Chciałby, aby kanclerz Niemiec była „pełną pasji Europejką”, z większym zaangażowaniem w dalszy rozwój UE jako unii politycznej. Fakt, że początkowo przyjęła postawę wyczekującą wobec koniecznej pomocy finansowej dla mocno zadłużonej Grecji, a następnie zażądała od tego małego kraju surowego kursu oszczędnościowego, przysporzył Merkel wiele międzynarodowej krytyki. W końcu jednak zgodziła się na udzielenie miliardowej pomocy, z której większość pochodziła z Niemiec.
Współpraca zamiast konfrontacji
Gdy w 2013 roku w wyniku konfliktów zbrojnych w Syrii i na Ukrainie drastycznemu pogorszeniu uległy relacje europejsko-rosyjskie, to właśnie Angela Merkel podtrzymywała rozmowy z prezydentem Rosji Władimirem Putinem. W przypadku Ukrainy wysiłek ten został nagrodzony przynajmniej kruchym porozumieniem o zawieszeniu broni między Rosją a Ukrainą na początku 2015 roku.
Były prezydent Rosji, a później premier Dimitrij Miedwiediew chwali Angelę Merkel jako negocjatorkę. − Potrafi naprawdę słuchać i jest opanowana. To u polityka ważna cecha – uważa Rosjanin.
Kontrowersyjne decyzje
A jednak Angela Merkel była polaryzująca. Gdy późnym latem 2015 roku zdecydowała, że nie zamknie granic dla uchodźców z Syrii i innych krajów, spotkała się w Niemczech z dużym sprzeciwem. Nawet w jej własnej partii. Natomiast na arenie międzynarodowej zdobyła podziw nieomal wszędzie.
− Wiem, że ta decyzja nie była łatwa dla kanclerz Merkel − mówi królowa Jordanii Rania. − Trzeba było mieć dużo odwagi, żeby to zrobić. Z tym stwierdzeniem zgadza się również były prezydent USA George W. Bush mówiąc: „Moja pierwsza reakcja była taka: to jest kobieta o wielkim sercu”.
Ale w jednej dziedzinie Merkel najwyraźniej nie sprostała własnym wymaganiom. − Mam wystarczającą wiedzę naukową, by dostrzec, że obiektywne realia pokazują, iż nie możemy kontynuować tego tempa − powiedziała w lipcu 2021 r., podsumowując swoje osiągnięcia w kwestii bilansu klimatycznego.
Merkel jako „absolutne dzieło sztuki”
Mimo to były przewodniczący Komisji Europejskiej Jean-Claude Juncker jest wręcz wylewny w ocenie pierwszej kobiety-kanclerz Republiki Federalnej Niemiec. − Doceniam ją jako totalne dzieło sztuki. Bo ona składa się z wielu elementów. W ciągu 16 lat zrobiła wiele rzeczy dobrze i zasadniczo nic źle − mówi Juncker.
To opinia, o którą można się spierać. Ale tak właśnie często bywa z dziełami sztuki.
Chcesz skomentować ten artykuł? Zrób to na Facebooku! >>
Premiera filmu odbędzie się 17 września o godzinie 18:00 na YouTube w DW Doku oraz na kanałach DW Documentary w języku angielskim, arabskim, hiszpańskim i hindi. Od 18 września film będzie dostępny w kanałach telewizyjnych DW oraz jako usługa na żądanie. Film będzie dostępny również w ARD Mediathek od 18 września.