Badania: Wizerunek Niemiec za granicą
8 lipca 2021
Badania pod tytułem „Spojrzenie z zewnątrz – międzynarodowa perspektywa wobec Niemiec w czasach koronawirusa” („Aussenblick - Internationale Perspektiven auf Deutschland in Zeiten von Corona”) zostały przeprowadzone wspólnie przez trzy niemieckie instytucje: Niemieckie Towarzystwo Współpracy Międzynarodowej (GIZ), Niemiecką Centralę Wymiany Akademickiej (DAAD) oraz Instytut Goethego.
W Berlinie przedstawiono dziś (08.07.2021) wyniki ankiety, na pytania której w styczniu odpowiedziało ponad 620 ekspertów z zakresu kultury, nauki oraz współpracy międzynarodowej z 37 krajów. W 50 z nich dodatkowo przeprowadzono wywiady pogłębiające problematykę.
Kanclerz Angela Merkel, która wystąpiła za pośrednictwem wideo podczas prezentacji wyników badań, nazwała wyniki ankiety „fascynującym zapisem czasów z częściowo oczekiwanymi, ale i zaskakującymi odpowiedziami”. Pozytywne informacje zwrotne stanowią – według niej – potwierdzenie dotychczasowego oraz bodziec do dalszego działania. – Krytyczne komentarze powinny nas motywować do lepszej pracy – mówiła pani kanclerz.
I faktycznie, 120-stronicowy dokument czyta się niczym „listę rzeczy do zrobienia” dla nowego rządu, który zostanie wybrany jesienią. Celem badania było „porównanie postrzegania Niemiec od wewnątrz i z zewnątrz” – podkreślali przedstawiciele GIZ, DAAD oraz Instytutu Goethego. „Zbieramy zróżnicowane opinie zewnętrzne osób znających Niemcy oraz ich przenikliwe komentarze, by zidentyfikować ‘białe plamy’ oraz skalibrować poznane punkty widzenia i możliwe rozwiązania” – głosi przedmowa do wyników badań, którą podpisali rzeczniczka zarządu GIZ Tanja Gönner, sekretarz generalny Instytutu Goethego Johannes Ebert oraz sekretarz generalny DAAD Kai Sicks.
Zaległości w ochronie środowiska
Wyniki nie zaskakują: Niemcy zasadniczo zdobywają punkty pod względem siły gospodarczej, stabilności demokratycznej i kulturalnej siły oddziaływania. Uczestnicy badania jednak widzą pole do nadrobienia zaległości w takich dziedzinach jak cyfryzacja, klimat dla innowacji oraz dostęp do niemieckich uniwersytetów. A także: według respondentów, w Niemczech jest wprawdzie duże zainteresowanie społeczne kwestiami ochrony środowiska, ale ochrona środowiska jest w firmach zaniedbywana.
Respondenci monitują ponadto, że Niemcy „niewystarczająco” zajmują się swoją kolonialną historią. Wzrost tendencji populistycznych i ekstremistycznych został oceniony jako jedno z największych zagrożeń: Uczestnicy badania opisują, że w ostatnich latach doświadczyli w Niemczech mniej przyjaznej atmosfery i mieli większe poczucie, że nie są mile widziani.
Z ankiety wynika ponadto, że Niemcy powinny zająć wyraźniejsze stanowisko na arenie międzynarodowej, ale bez dominacji. Z punktu widzenia polityki zagranicznej ważne będzie, jak Niemcy będą w przyszłości działać w obszarze napięć między Chinami, USA i Rosją, jednocześnie opowiadając się za silną Europą – wyjaśniają GIZ, DAAD oraz Instytut Goethego.
Kultura jest wysoko ceniona
Zasadniczo, Niemcy mogłyby jeszcze intensywniej wymieniać się pomysłami na arenie międzynarodowej w dziedzinie badań, nauki, sztuki czy filmu. – Niemcy są nadal postrzegane jako kraj kultury o międzynarodowym znaczeniu – podsumował Johannes Ebert, sekretarz generalny Instytutu Goethego. – Fakt, że teatry i muzea były silnie wspierane finansowo również podczas pandemii, jest postrzegany jako wyraźny społeczny dowód na to, jakie znaczenie przykłada się do kultury – zaznaczył. Uczestnicy badań szczególne docenili światowe stosunki kulturalne i naukowe Niemiec z ich podejściem opartym na współpracy.
A jak dobrze Niemcy poradziły sobie z pandemią koronawirusa? Także tego dotyczyło globalne badanie „Spojrzenie z zewnątrz”. Niemieckie zarządzanie kryzysowe w czasach pandemii wiosną 2020 roku, czyli podczas pierwszej fali, zostało ocenione jako znakomite. Entuzjazm opadł jednak przy ocenianiu drugiej fali – przez tempo akcji szczepień oraz spadające zainteresowanie ludności przestrzeganiem obostrzeń pandemicznych.
GIZ, DAAD oraz Instytut Goethego chcą teraz wyciągnąć praktyczne wnioski z badania. – Cyfryzacja odgrywa coraz większą rolę w naszej pracy – powiedziała rzeczniczka zarządu GIZ Tanja Gönner. – Usilnie dbamy o to, by wnieść i rozwinąć naszą moc twórczą – dodała. Sekretarz generalny DAAD Kai Sicks wskazał na „życzenie międzynarodowych talentów, by mieć łatwiejszy dostęp do niemieckiego systemu edukacji". Sekretarz generalny Instytutu Goethego Johannes Ebert z kolei uznał, że jego instytucja została utwierdzona w przekonaniu, że należy „dalej rozwijać i wzmacniać” oferty nauki niemieckiego w kraju i za granicą.