Bakterie winne temu, że byli palacze przybierają na wadze

Kto rzuca palenie, ten przybiera na wadze. To prawda, czy mit? Niestety, prawda. Wiele dyskutowano, dlaczego tak się dzieje, ale do tej pory nikomu nie udało się przekonująco wyjaśnić tego zjawiska. Nową teorię w tej sprawie opracowali szwajcarscy naukowcy z kliniki uniwersyteckiej w Zurychu.

Chcą przestać palić, ale boję się utyć!

To jedna z najczęstszych odpowiedzi na pytanie, dlaczego tak trudno jest nam rozstać się z papierosami. Zwłaszcza panie chętnie posługują się tym argumentem. Wiadomo, że palenie jest niezdrowe. Równie dobrze wiadomo, że rzucenie palenia, i to niezależnie od wieku, może nam wyjść tylko na zdrowie! Z drugiej strony wiadomo jednak, że po rozstaniu się papierosami większość ludzi przybiera na wadze. Mówiąc ściślej - dotyczy to około 80 procent byłych palaczy. Średnio każdy z nich waży 7 kilogramów więcej. Dlaczego tak jest?

Jak się okazuje, nie ma to nic wspólnego z poszukiwaniem zastępczych przyjemności, takich jak czekolada, czy lody. Tyją nawet ci, którzy po odstawieniu tytoniu starają się utrzymać niskokaloryczną dietę i ostro biorą się za sport. Owszem, przynosi to pożądane skutki, ale dopiero po dłuższym czasie i nie wszyscy potrafią w tej sytuacji wytrwać w postanowieniu nie siągania po papierosa.

Szwajcarski eksperyment i jego wyniki

Naukowcy z kliniki uniwersyteckiej w Zurychu postanowili przyjrzeć się bliżej temu zjawisku. Przeprowadzony przez nich eksperyment trwał dziewięć tygodni. Uczestniczyły w nim trzy grupy probantów: nałogowi palacze, ludzie, którzy właśnie rzucili palenie i ci, którzy nigdy w życiu nie wzięli do ust papierosa.

Okazało się, że winnym niekorzystnego zjawiska przybierania na wadze po zerwaniu z nałogiem jest zmieniona flora bakteryjna jelit. W grupie palaczy i osób, które nigdy nie paliły, nie zaobserwowano w niej żadnych zmian. Natomiast wśród osób które dopiero co rzuciły palenie, mikroflora jelitowa wykazała wzmożoną obecność bakterii, typowych dla ludzi otyłych.

Chodzi o proteobakterie i bakteroidy, spotykane także w przewodzie pokarmowym u zwierząt i ludzi. Jak wyjaśnia prowadzący eksperyment dr Gerhard Rogler: "Te dwie grupy bakterii utrzymują się w przewodzie pokarmowym osób, które rzuciły palenie, przez przynajmniej pół roku. Tyle w każdym razie możemy udowodnić. Wciąż nie wiemy jednak, co się z nimi potem dzieje i czy ich pojawienie się we florze jelitowej byłych palaczy jest zjawiskiem nieodwracalnym".

Bakterie dobre i złe

W tym przypadku kryterium oceny bakterii w przewodzie pokarmowym jest ich wkład w wyciąganiu energii z pożywienia i przetwarzanie jej, na tak bardzo przez nas nielubiane, komórki tłuszczowe. Wymienione wyżej dwie grupy bakterii celują w tym szczególnie. Skutek jest widoczny gołym okiem: brzuch rośnie, pośladki i uda niepokojąco się zaokrąglają. A nie wszyscy są entuzjastami puszystych kształtów.

Naukowcy z Cedars-Sinai Medical Center, znanej kliniki uniwersyteckiej w Los Angeles w USA, odkryli i wykazali na wielu przykładach, że skład flory bakteryjnej wpływa w decydującym stopniu na utrzymywanie się nadwagi u pacjentów. Możnaby się z tego tylko ucieszyć, ale pod warunkiem, że przy okazji udało im się także ustalić idealny stan flory i metody jego uzyskania.

Niestety, tak nie jest. W tej chwili w tym ośrodku trwają intensywne badania nad sposobami wyeliminowania z flory niepożądanych bakterii z określonymi preobakteriami i bakteroidami na czele. Kiedy i czym się one zakończą, tego też nie wiadomo. Gdyby jednak to się udało, wtedy - jakże rozsądne - rzucenie palenia nie wiązałoby się z ryzykiem niechcianego przybrania na wadze.

Judith Hartl / Andrzej Pawlak

red. odp.: Barbara Cöllen